خواندنەک بۆ داخویانیا ئیرۆ یا ئۆجالان
سمکۆ عەبدولعەزیز
ئەگەر مرۆڤ ل ڕوویێ دەرڤە یێ داخویانیا عەبدوللا ئۆجەلان بنێریت، دێ وەسا دەرکەڤیت کو ئهڤ بانگەوازە بۆ ئاشتیێ و پێکڤەژیانا مرۆڤایەتیێ یه، لێ د ناڤەرۆکا خوە دا، ئەڤ داخویانی پرۆسەیەکا مەترسیدارتر ژ ڕاوەستاندنا شەڕی بڕێڤە دبەت. ئەڤ داخویانی دۆزا کوردی ژ چارچوڤێ وێ یێ یاسایی و سیاسی دئینیتە دەر و وێ ژ دۆزا میللەتەکی کو ل گۆرەی یاسایێن نێڤدەولەتی مافێ بڕیاردانا چارەنڤیسێ خوە هەیە، دگوھۆریت بۆ پرسەکا ئەخلاقی و ڕێکخستنی د ناڤ چارچووڤەیێ دەولەتێن داگیرکەر دا.
ئەڤ پاشڤەچوونە وەکی تەنازول ناهێتە پێشکێشکرن، بەلکو ب ناڤێ پێشکەڤتنا شارستانی د بازارێن سیاسەتێ دا دهێتە ساخکرن.
ب دیتنا من ئەڤە ژ سەرکوتکرنا سەربازی ترسناکترە، ژبەرکو سەرکوتکرن بەرخودانێ د ئافرینیت، لێ ئەڤ جۆرە پێناسەکرنە قەبوولکرنا ژناڤچوونێ ل دەف مرۆڤی دروست دکەت.
ل گۆرەی یاسایێن نێڤدەولەتی، مافێ دیارکرنا چارەنڤیسێ نە خەونەکا رۆمانسییە و نە ژی دروشمەکێ ڤالایه، بەلکو پرەنسیپەکێ نەگۆڕە د پەیماننامەیا نەتەوەیێن ئێکگرتی دا و ل گۆر ڤی پرەنسیپی هەر نەتەوەیەکێ ماف هەیە ب ئازادی بڕیارێ ل سەر پاشەڕۆژا خوە یا سیاسی بدەت و دەست ب سەر سامانێن خوە دا بگریت.
مللەتێ کورد چ ژ لایێ دیرۆکی ڤە و چ ژ لایێ واقعی ڤە، هەمی مەرجێن ڤی مافی تێدا هەنە. گەلەکێ پارچەکری، ناسنامە لێ قەدەغەکری، زمان ژێ زەوتکری و ژ هەموو مافێن سەروەریێ بێ بەهرکری و پشتگوھ هاڤێتنا ڤی چارچووڤەیێ یاسایی ب ناڤێ چارەسەریێ، نە بێلایەنییە، بەلکو لایەنگرییە بۆ مانەڤەیا وێ ستەما کو ل سەر ئینکارکرنا مە هاتیە ئاڤاکرن.
ئەڤ پەیامە دهێت وێ هێزا یاسایی یا دۆزا کوردی دکەتە قوربانیا هندەک پەیڤێن بریقەدار یێن وەکی ئاشتییا جڤاکی و لێهەڤهاتنا دیموکراسی و تێکەلبوونا گەلان.
راستە ئەڤە پەیڤێن جوانن، لێ د بازارێ یاسایێ دا چ بها بۆ نینە و چ پابەندییەکێ ناێخنە سەر ملێ دەولەتێ.
ب ڤێ چەندێ، مافێ کوردان ژ مافەکێ ناچاری دگوھۆریت بۆ بەهایەکێ ئەخلاقی کو دەولەت دشێت هەتا قیامەتێ یارییا پێ بکەت و پاش بێخیت.
خالەکا دی یا مەترسیدار ئەوە دەمێ نەتەوەپەروهرى وەکی سەرێ هەمی بەلایان دهێتە وەسفکرن و ل ڤێرە ستەمەکا مەزن دهێتە کرن کو ئەو ژی یەکسانکرنا جەللادی و قوربانی یە.
نەتەوەپەرێستی بۆ گەلەکێ بن دەست چەکێ ئازادیێ یە، لێ بۆ دەولەتەکا داگیرکەر ئامرازێ سەرکوتکرنێ یە.
دەمێ تو د بێژی :بلا دهستا ژ نەتەوەپەروهریێ بهردهین، واته تو یێ چەکێ بەرگریێ ژ دەستێ کوردی دەر دئینی، لێ دەولەتا ترک ب هەمی چەک و هێزا خۆ ڤە دمینیت ب بەهانەیا پاراستنا سەقامگیریێ. ژ کوردان دهێتە خواستن کو ئەو بن یێن ئێکێ کو دەست ژ خەونا دەولەتێ بەردەن، د دەمەکێ دا ئەو یێن دوماهیێ نە یێن کو گەهشتینە ڤی مافی.
د ڤێ پەیامێ دا، داخواز ژ تورکیا دهێتە کرن کو رۆلەکێ باش بگێڕیت، بێی کو تاوانێن وێ ئەنجامدای بهێنە بەرچاڤکرن یان بەرپرسیاریا وێ یا یاسایی ب بیر بینیت. پەیوەندییا د ناڤبەرا تاوانبار و قوربانی دا دگوھۆریت بۆ دیالۆگا نیەت-پاکیێ و ئەڤە ژی پاککرنا دەستێن دەولەتێیە ژ وان هەمی تاوانێن وێ ئەنجامداین.
هەروەسا مۆدێلا رێکەفتنا دەهێ ئادارێ ل سووریێ وەکی نموونە دهێتە ئینان، کو د راستی دا تەنێ ڕێکخستنەکا ئیدارییە ل ژێر سیبەرا رژێمەکا ستەمکار. ئەڤ جۆرە چارەسەرییە تەنێ ئارامییەکا کاتی دروست دکەت، لێ نەیەکسانیێ دچەسپینیت و مافێن گەلەکی دکەتە قوربانی هەڤسەنگیێن هێزێ.
تشتێ بالكێش د داخویانییا ئۆجالان دا، بکارئینانا زمانەکێ بلندە دەربارەی ئازادییا ژنێ و ئاشتییا جڤاکی. لێ ئەڤ دروشمە دهێنە بکارئینان دا کو بارێ گۆھڕینێ بێخنە سەر ملێ جڤاکی، نەکو سەر ملێ دەولەتێ. ئانکۆ دبێژیت: بلا خەلک پێگەھشتی بن، نهمهرجه دەولەت دادپەروەر بیت. داخوازێ ژ قوربانی دکەت کو لێبوردە بیت، بێی کو داخوازێ ژ ستەمکاری بکەت لێبۆرینێ بخوازیت.
ل دوماهیێ، ئەڤ پەیامە نکۆلیێ ل هەبوونا کوردان ناکەت، لێ کوردان بێ کاریگەر دکەت. ناڤێ وان ژێ ناستینیت، لێ داخوازا وان دکوژیت. مە تاوانبار ناکەت، لێ مە ب شێوەیەکێ وەسا ڤالا دکەت کو ئێدی نەشێین شەڕێ مان و نەمانێ بکەین.
ئەم نە دژی ئاشتیێ نە، لێ ئەم دژی ئاشتییەکێ نە کو دادپەروەری تێدا نەبیت.
ئەم نە دژی دیمۆکراسیێ نە، لێ دژی دیمۆکراسییەکێ نە کو سەروەری تێدا نەبیت. دادپەروەری ب دانپێدانێ دەست پێ دکەت و ب ناڤکرنا زوڵمێ و گەڕاندنا مافییه.
هەکە ئەڤە نەبیت، هەر ئاخافتنەک ل سەر ئاشتیێ، تەنێ یارییکرنە ب پەیڤان، نە گۆھڕینا واقعەکێ تال.
