ملا مصطفی بارزانی به مدت ۵۰ سال رهبری مبارزات مردم کوردستان را بر عهده داشت
ملا مصطفی فرزند شیخ محمد و نوه‌ی شیخ عبدالسلام بارزانی در ۱۴مارس ۱۹۰۳ میلادی در منطقه‌ی بارزان کوردستان به دنیا آمد. امروز صد و بیستمین سالگرد تولد ایشان است که تمام زندگی خود را وقف انقلاب و مبارزه برای احقاق حقوق ملکت کورد کرد.
ملا مصطفی بارزانی که بیش از ۵۰ سال رهبری جنبش آزادی‌خواهانه‌ی ملت کورد را بر عهده داشت، ۱۲۰ سال پیش در ۱۴ مارس ۱۹۰۳ در منطقه‌ی بارزان کوردستان دیده به روی جهان گشود.
ملا مصطفی بارزانی در برهه‌ای تاریخی و سرنوشت‌ساز، مبارزه علیه اشغالگران غاصب و حامیانشان را آغاز کرد. بارزانی در آن زمان با اراده و عزمی راسخ، برای احقاق حقوق ملتش مبارزە کرد و اکنون میراث بزرگی از مبارزات در جهت احقاق حقوق و آزادی مردم کوردستان باری نسل‌های کنونی و آینده‌ی کوردستان به‌جای مانده است.
ملا مصطفی بارزانی در تمام طول عمر خود با شجاعت، اعتماد، ایمان، عدالت خواهی و مبارزه با ظلم در راستای احقاق حقوق ملت کورد تلاش کرد.
فرازهایی از زندگی مبارزاتی ملا مصطفی بارزانی:
– ملا مصطفی بارزانی پنجمین و آخرین فرزند شیخ محمد بارزان در ۱۴ مارس ١٩٠٣ در روستای بارزان دیده به جهان گشود.
– شیخ محمد در سال ١٩٠٤ دار فانی را وداع گفت و شیخ عبدالسلام پسر بزرگ خانواده، مسئولیت و رهبری به ارزانی‌ها را بر عهده گرفت.
– هنگامی‌که ملا مصطفی بارزانی سه ساله بود، عثمانی‌ها به مناطقی از کوردستان حمله کردند؛ شیخ عبدالسلام اسیر شد و ملا مصطفی و مادرش نیز به مدت نه ماه زندانی شدند.
– شیخ عبدالسلام به دلیل اصرار بر احقاق حقوق کورد و مبارزه در راه استقلال کوردستان، در سال ۱۹۱۴ در شهر موصل اعدام شد.
– ملا مصطفی بارزانی در سال ۱۹۱۹ در رأس نیرویی مسلح ٣٠٠ نفری به‌منظور پشتیبانی از جنبش شیخ محمود حفید عازم سلیمانیه شد.
– بارزانی در سال ۱۹۲۰ به نمایندگی شیخ احمد بارزان به منظور دیدار با شیخ سعید پیران و ایجاد هماهنگی با جنبش وی، عازم شمال کوردستان (کوردستان ترکیه) شد.
– در سال‌های ۱۹۳۱– ۱۹۳۲ فرماندهی نیرویی از به ارزانی‌ها را برای دفاع از مناطق (میرگه‌سور – شیروان) در برابر تهاجم نیروهای انگلیس را بر عهده داشت و به دلیل شجاعت و درایت در این جنگ، مشهور شد و منطقه را تهاجم نیروهای انگلستان حفظ کرد.
– در سال ۱۹۳۴ همراه با برادر خود، شیخ احمد بارزانی و شماری از مبارزان به‌منظور اخذ حق پناهندگی عازم ترکیه شدند، اما پس از مذاکرات به عراق بازگشتند و سپس از طرف نیروهای انگلستان و دولت وقت بغداد، به جنوب عراق تبعید شدند. به سلیمانیه بازگشتند و به مدت ۱۰ سال در آنجا تحت نظر بودند.
– در روز ١٢ جولای ۱۹۴۳ با همکاری جمعیت هیوا، سلیمانیه را به مقصد شرق کوردستان (کوردستان ایران) ترک کردند.
– در همان سال از ایران به منطقه‌ی بارزان بازگشت و در مدت کمتر از دو ماه، حدود دو هزار نیروی مسلح داوطلب اجرای دستورات وی اعلام آمادگی کردند و پس از مدتی اکثریت مراکز پلیس منطقه به تحت کنترل خود درآوردند.
– دولت بغداد در پاییز سال ۱۹۴۳ هیئتی را به منظور مذاکره و آتش‌بس با ملا مصطفی بارزانی به منطقه‌ی بارزان اعزام کرد. بازگشت تمامی تبعیدشدگان و ازجمله شیخ احمد بارزان، از شروط ملا مصطفی بارزانی بود. درنتیجه‌ی این مذاکرات دولت نوری سعید (حاکم وقت عراق) همه‌ی خواست‌های ملا مصطفی را قبول و اجرا کرد.
– در سال ۱۹۴۳ – ۱۹۴۵ جنبش بارزانی علیه دولت عراق مورد حمایت انگلستان، برپا شد و این بار مناطق بیشتری از کوردستان را در بر گرفت.
– در ١١ مه ۱۹۴۵ ملا مصطفی بارزانی و پیشمرگ‌هایش، به شرق کوردستان رفتند.
– در ٢٢ ژانویه ۱۹۴۶ بارزانی در مراسم اعلام استقلال جمهوری دموکرات کوردستان در مهاباد، مشارکت کرد و از سوی قاضی محمد رئیس‌جمهور کوردستان با درجه‌ی ژنرالی به‌عنوان فرماندهی ارتش کوردستان منصوب شد.
– ملا مصطفی بارزانی در ۱۶ آگوست ۱۹۴۶ پارت دموکرات کوردستان عراق را تأسیس کرد و به عنوان رهبر این حزب انتخاب شد.
– پس از سقوط جمهوری کوردستان در سال ۱۹۴۷ بارزانی تسلیم رژیم شاهنشاهی نشد و به همین دلیل با بیش از ۵۰۰ مبارز دیگر راهی اتحاد جماهیر شوروی شد و در طی مسافت میان مهاباد تا مرز اتحاد جماهیری شوروی چندین بار دچار جنگ و درگیری شد.
– بارزانی و همراهانش در روز ١٧ ژوئن سال ۱۹۴۷ از رودخانه ارس عبور کردند و وارد خاک اتحاد جماهیر شوروی شدند.
– در زمانی که استالین رهبر اتحاد جماهیر شوروی بود، به‌طوری ناشایست با بارزانی و همراهانش رفتار می‌شد، تا اینکه استالین در سال ۱۹۵۳ درگذشت و سپس زندگی آنان تغییر کرد.
– بارزانی در سن ۴۵ سالگی، در آکادمی زبان‌های مسکو در رشته‌های اقتصاد، جغرافیا، علوم و زبان روسی مشغول به تدریس شد.
– پس از کودتای ۱۴ جولای ۱۹۵۸ در بغداد، بارزانی و همراهانش به عراق بازگشتند و مردم از بصره تا اربیل، از وی استقبال کردند.
– عبدالکریم قاسم، رئیس‌جمهور وقت عراق در هفت اکتبر ۱۹۵۸ از بارزانی و همراهانش استقبال کرد.
– بارزانی و دولت بغداد در روز ١١ مارس ۱۹۷۰ بر سر طرح خودمختاری کوردستان به توافق رسیدند.
– مصطفی بارزانی دو بار به شیوه‌ی معجزه‌آسا از ترور جان سالم بدر برد؛ اولین بار در ٢٩ سپتامبر ۱۹۷۱ و بار دوم در ۱۶ جولای ۱۹۷۲ علی‌رغم تلاش برای ترور ایشان، اما بارزانی به دلیل حفظ آشتی و پیشگیری از وقوع جنگ، توافق‌نامه‌ی موسوم به ١١ مارس را لغو نکرد.
– روز ۶ مارس ۱۹۷۵ صدام حسین و محمدرضا شاه ایران در کشور الجزایر به توافق رسیدند و در پی آن جنبش ایلول دچار وقفه شد و بارزانی و هزاران پیشمرگ و شهروند کوردستانی به کشورهای دیگر پناهنده شدند.
– ملا مصطفی بارزانی برای معالجه بیماری به آمریکا رفت و علی‌رغم بیماری، در رسانه و مؤسسات دولتی آمریکا بر حمایت آنان از حقوق ملت کورد اصرار داشت.
– بارزانی در ١ مارس ۱۹۷۹ و در سن ۷۶ سالگی، در بیمارستان جورج تاون واشنگتن آمریکا دربازکن را وداع گفت.
– پیکر بارزانی روز ٣ مارس از طریق فرودگاه تهران به ایران و سپس به شهرستان “شنۆ” (اشنویه) منتقل شد. صدها هزار شهروند کورد از سراسر کوردستان از پیکر وی استقبال کردند و در پنجم ماه مارس به‌طور موقت، به خاک سپرده شد.
– روز ۶ اکتبر سال ۱۹۹۳ پیکر زند‌ه‌یادان مصطفی بارزانی و ادریس بارزانی فرزند بزرگ ایشان، از شرق کوردستان به اقلیم کوردستان منتقل شد و در زادگاهشان (بارزان) به خاک سپرده شدند.
