كۆرۆنا گه‌هشت رۆژهلاتا ناڤین، ئه‌ورۆپا، ئه‌مه‌ریكا، كه‌نه‌دا و ئوسترالیا
ل دیسامبه‌را سالا رابووری 2019 ڤایرۆسه‌ك ل چینێ ده‌ركه‌ت وه‌كه ڤایرۆسێ «سارس» بوو و هه‌ودانا كۆئه‌ندامێ هه‌ناسێ ژ دیارترین نیشانێن وێ ڤایرۆسێ بوون، باژارێ «ووهان» ل هه‌رێما هۆبای ئه‌و جهه بوو كو ڤایرۆس لێ سه‌رهلدای، لێ به‌لێ د سینۆرێ وی باژاری دا نه‌ما، به‌لكو ژ بۆ پێتر ژ 15 ولاتێن جیهانێ هات ڤه‌گوهاستن و رۆژهلاتا ناڤین ژی د ناڤا وان دایه.
چین – ووهان
137 مری
2.700 تووشبووی
50.000 هزار گۆمانا تووشبوونا وان نێزیكه بهێت راگهاندن
ل گۆر ئه‌نجوومه‌نا نشتیمانییا چینێ، هه‌یا نها پێتر2700 كه‌سان ته‌سبیت بوویه كو ڤایرۆس ل جه‌م وان هه‌یه، 6 هزار كه‌سێن دن گۆمانا تووشبوونان وان گهایه رێژه‌یا 100% و 44 هزار كه‌سێن دن ل بن چاڤدێرییا نۆشداری نه كو ده‌رفه‌تا تووشبوونا وان نێزیكه بهێته راگهاندن، ب ته‌ڤاهی 137 كه‌سان هه‌تا نها ب وێ سه‌ده‌مێ جانێ خوه ووندا كرنه.
كندا – 1 حاله‌ت
ل كه‌ندا یه‌ك حاله‌تا كۆرۆنایێ هات تۆمار كرن ئه‌و ژی كه‌سه‌كه كو ل ڤێ داویێ ژ باژارێ ووهان ڤه‌گه‌ری بوو، ئه‌ڤ ل گۆر به‌یانه‌كا فه‌رمی یا حكوومه‌تا كه‌نه‌دایێ.
فره‌نسا – 3 حاله‌ت
وه‌زاره‌تا ساخله‌مییا فره‌نسایێ ئه‌شكه‌ره كر كو 3 كه‌س تووشی ڤایرۆسا كۆرۆنایێ بوونه و ب ڤێ چه‌ندێ هاتنا ڤایرۆسی كۆژه‌ك ژ بۆ كێشوه‌رێ ئه‌ورۆپایێ ئیعلان كر.
ئوسترالیا – 4 حاله‌ت
حكوومه‌تا ئوسترالیایێ ئه‌شكه‌ره كر كو 4 حاله‌تێن كۆرۆنایێ ل ولاتێ وان هاتنه دیتن، پێشبینی ژی كر ئه‌ڤ هه‌ژمار زێده‌تر ببه ژ به‌ر كو ئوسترالیا ب پێگه‌هه‌كه گه‌شتیارییا گرینگ ژ بۆ ولاتیێن چینی تێ حه‌ساب كرن.
مالیزیا – 3 حاله‌ت
حكوومه‌تا مالیزیایێ ژی ئه‌شكه‌ره كر، 3 حاله‌تێن كۆرۆنایێ ل ولاتێ وان دیار بوونه و حكوومه‌تێ ئاماده‌باشییا هه‌ری به‌رز ژ بۆ به‌رهنگاربوونێ راگهاندیه.
كۆریایا باشوور – 2 حاله‌ت
كۆریایا باشوور دیار بوونا یه‌كه‌م حاله‌تا ڤایرۆسا كۆرۆنایێ ل باژارێ سيئۆل راگهاند ئه‌و كو 2 ژنێن چینی نه و ژ باژارێ ووهان ڤه‌گه‌رینه.
ئه‌مه‌ریكا 2 حاله‌ت
ل ئه‌مه‌ریكایێ 2 تووشبوویێن ڤایرۆسا كۆرۆنایێ هاتنه تۆمار كرن، كه‌سه‌كێ 30 سالی یه ل سیاتل و هه‌روها ژنه‌كا 60 سال ل شیكاگۆ.
ژاپۆن – 2 حاله‌ت
2 حاله‌تێن تووشبوونێ ب ڤایرۆسا كۆرۆنایێ ل ژاپۆنێ هاتنه تۆمار كرن و ژ باژارێ ووهان ل ڤێ داویێ ڤه‌گه‌ریبوون ژاپۆنێ.
نیپال – 1 حاله‌ت
یه‌ك حاله‌ت هات تۆمار كرن كو خوه‌ندكاره‌كێ زانینگه‌هێ یه و ژ ووهان ڤه‌گه‌ریه ولات.
سه‌نگاپۆرا – 2 حاله‌ت
ل سه‌نگاپۆرایێ 2 كه‌س تووشی ڤایرۆسا كۆرۆنایێ بوونه، باب و كوره و ژ ووهان ڤه‌گه‌رینه.
تایوان – 1 حاله‌ت
یه‌ك حاله‌تا ڤایرۆسا كۆرۆنایێ ل تایوانێ ته‌سبیت بوویه كو ژنه‌كه 50 سالی یه و ژ تایوان ڤه‌گه‌ریه.
تایله‌ند – 4 حاله‌ت
یه‌كه‌م حاله‌تێ ل ده‌رڤه‌ی چینێ هات تۆمار كرن ل ولاتێ تایله‌ندێ بوویه و وه‌ختا ژنه‌كه تایله‌ندی سه‌ردانا باژارێ ووهان كری، هه‌ر وها 3 حاله‌تێن دن كو ولاتیێن چینی نه و ژ ووهان ڤه‌گه‌ریبوون تایله‌ندێ.
هۆنگ كۆنگ – 2 حاله‌ت
2 حاله‌تێن كۆرۆنایێ ل هۆنگ كۆنگێ دیار بوونه كو 2 كه‌سن و سه‌ردانا ووهان كر بوون.
ماكاو – 2 حاله‌ت
2 حاله‌تێن ڤایرۆسا كۆژه‌ك یا كۆرنایێ ل ماكاو هاتنه ئه‌شكه‌ره كرن كو 2 ژنن و سه‌ردانا چینێ كربوون.
ئیماراتا ئه‌ره‌بی – 1 خێزان
ڤایرۆسا كۆرۆنایێ ل ئیماراتا ئه‌ره‌بی ل جه‌م ئه‌ندامێن خێزانه‌كێ هات ته‌سبیت كرن كو ل گۆر حكوومه‌تا وی ولاتی ئه‌و خێزان ژ باژارێ ووهان ڤه‌گه‌ری بوون.
ئه‌لمانیا – 1 حاله‌ت
ل هه‌رێما باڤاریا یا ئه‌لمانیایێ یه‌كه‌م تووشبوویێ ڤایرۆسا كۆرۆنایێ هات ده‌ست نیشان كرن.
رێخستنا ساخله‌مییا جیهانی ڤایرۆسا كۆرۆنا، ب نه‌خوه‌شییه‌كه جیهانی یا كو بله‌ز تێ ڤه‌گوهاستن پۆلین كریه و زه‌نگا ترسێ و خه‌ته‌رێ ژ به‌لاڤه‌بوونا وێ لێدایه.
ڤایرۆسا كۆرۆنا نه‌خوه‌شییه‌كه ڤایرۆسی یه جاندارێن مه‌مكدار، ته‌یر و كه‌والان و مرۆڤان ڤه‌دگریت، سیسته‌ما هه‌ناسه‌كرنێ تووش دكه‌ت، ل گۆر لێكۆلینێن نۆشداران ل ده‌ستپێكێ ژ گیانه‌وه‌ران بۆ مرۆڤان دهات ڤه‌گوهاستن، لێ به‌لێ نها ژ مرۆڤان بۆ مرۆڤان تێ ڤه‌گوهاستن و هات ته‌سبیت كرن كو یه‌ك ژ سه‌ده‌مێن دیاربوونا وێ، ژ ئه‌نجاما خوارنا هنه‌ك گیانه‌ورێن سه‌یر ده‌ركه‌تییه وه‌كه خوارنا مارێ كوبرا و چووچكێن شه‌ڤێ.
