«عه‌لی حه‌یده‌ر قه‌یتان» رێڤه‌به‌ر و یێك ژ دامه‌زرێنه‌رێن رێخستنا په‌كه‌كێ، د ئێریشه‌كه ده‌وله‌تا تركیێ ده ل باشوورێ كوردستانێ هات كوشتن.
ئاژانسا ÎHA یا ترکیێ ئیدیعا دکە کو یێك ژ دامەزرینەرێن پەکەکێ «عەلی حەیدەر قەیتان» ناسیار ب كۆدناڤێ ب «فوئاد دێرسیم» د ئێریشەکه باله‌فرێن ترکیێ ده ھاتییە کوشتن.
هه‌روه‌ها ئه‌شكه‌ره كر كو بوویەر ل 19 ئیلۆنا سالا 2019ێ ھاتییە ئەنجام دان، لە بەلێ ئەڤ بوویەرە ژ هێلا وەزارەتا ناڤخوە ئا ترکیێ ڤە نەھاتییە په‌ژراندن.
ئاژانس ناڤبووری گۆتییه كو کەسێن ژ رێخستنا په‌كه‌كێ ڤه‌قه‌تیانه و ڤه‌گه‌رینه تركیێ، ئاگاهی ل ده‌ربارا نه‌مانا «قه‌یتان» د ژیانێ ده دانه ده‌وله‌تێ، ل ھەمان دەمێ ژی «عەلی حەیدەر قەیتان» ئه‌ڤ دەمەک درێژە ل سەر ئه‌كران و مه‌دیایێ دیار نینە، ئەڤە ژی پشت راست دکە کو ئه‌و د ژیانێ ده نه‌مایه.
وەزارەتا ناڤخوە ئا ترکیێ دەمەک درێژە ناڤێ وان کەسێن پایە بلندێن پەکەکێ یێن کو دکەڤن بەر ئێریشان و تێنه تاسفییه كرن، بەری پەکەکێ ئه‌شكه‌ره دکە، پەکەکە ژی پاش ده‌رباسبوونا سالەکی هه‌یا چەند سالان ژ نوو ناڤێ وان ئه‌شكه‌ره دكه.
عەلی حەیدەر قەیتان کییە؟
سالا 1952 ل دێرسمێ ژ دایکبوویە، ل زانکۆیا ئەنقەرێ فاکۆلتییا زانستێن سیاسی خوه‌ندییە، ل وێ دەرێ ئۆجالان ناس کرییە، و د ناڤ گرووپا یەکەمین ئا پەکەکێ کو ب ناڤێ «گرووپا ئەنقەرێ» تێ ناسکرن جیھ دگره.
قەیتان ل سالا 1979ێ ژیانا هەڤژینیێ دگەل جەمیلا مەرکیت «سەحەر دێرسم» پێک تینه، ھەڤژینا وی پیشتره ژ هێلا پەکەکێ ڤە ل سالا 1982ان ل دۆلا بیقاع تێ تاسفییه كرن.
عەبدولا ئۆجالان دبێژه: قەیتان ژ بەر کوشتنا ھەڤژینا خوە ھەر تم ژ پەکەکێ عاجزه، ژ بەر ڤێ ژی پڕ جاران ژ هێلا په‌كه‌كێ ڤه راستی لێپرسینێ هاتییه.
عەلی حەیدەر قەیتان سالا 1986ێ ژ ئەندامەتییا پەکەکێ تێ ده‌رخستن و وەک خه‌باتکارەک سیاسی دچه ئالمانیایێ، ل ئالمانیا ب جینایه‌تا قه‌تل كرنێ و ب ده‌ستخستنا په‌ره‌یێ نه‌مه‌شرووع تێ مه‌حكه‌مه كرن و هه‌یا سالا 1993ێ د گرتیگه‌هێ ده دمینه، پاش ئازادبوونا خوه ئه‌و جار دن تێ جه‌م ئۆجالان.
عەلی حەیدەر قەیتان د ناڤ رێخستنا پەکەکێ ده پر جاران ئەرک وەرگرتنە، لێ بەلێ د کارێ خوە دا سەرکەتی نەبوویە، ژ بەر ڤێ پشتی سالا 1998ێ ب تنێ کارێن سەمبۆلیک ب وی دهاتن ئه‌نجام دایین، لێ بەلێ ئەو وەک فکر ھەر دەم وەکه ئالیكارێ جەمیل باییک بوویە.
قەیتان داوی جار ل سالا 2013ێ وەک ئەندامێ کۆنسەیا سەرۆکاتیێ ھاتییە ھلبژارتن
قەیتان ل سالا 2014ێ دچه رۆژئاڤایێ کوردستانێ و ل ور وەک موفەتشەکێ پەکەکێ دمینه، لێ بەلێ عەلی حەیدەر قەیتان پێتر ژ بەر کێشەیێن تەندروستی و رێبازێن خوە زێدە نكاره ل رۆژئاڤا بمینه، داوی جار ژ بەر کو وی پەیوەندی ب ھنەک ژنان ھەبوویە ژ هێلا رێڤەبه‌رییا رۆژئاڤا ڤە بریار ل سەر تێ دایین کو ئەو دیسا ڤەگەرە قەندیلێ، ژبەرکو دبێژن ئەڤ نێزیک بوونا وی دگەل ژنان زرارێ ل ئیعتیبارا پەکەکێ دكه.
پشتی ڤێ ل سالا 2018ێ جار دن دچە قەندیلێ، ھنه‌ک کەس دبێژن کو عەلی حەیدەر قەیتان ژ بەر کریارێن وی یێن ل رۆژئاڤا ھاتییە سزا دان و ژ مرۆڤان دوور کرییە، سەرەرای کو تەندورستییا وی رێ نادە، لێ بەلێ دیسا پەکەکێ ئەو ل چییا و شکەفتێن ئاسێ ده هشتییه، حەتا ھنەک کەس دبێژن نە ب رەنگەکێ فەرمی ژی به، لێ قەیتان وەک کەسەکێ «نیڤ گرتی» بوویە ل ڤان چیایان.
عەلی حەیدەر قەیتان ھەر چەندە ب شەخسییەت و کارێن خوە بوویە بارەکێ گران ل سەر پەکەکێ، لێ بەلێ ژبەر کو کەسەک ناڤدارە و ئەندامێ «گرووپا ئەنقەرێ» یە هه‌رتم پەکەکە ناچار بوویە کو هەموو کێشەیێن کو ئەو درست دکە ب په‌چنه، نها ژی پەکەکە ئیفشا ناكه كانێ چاره‌نڤیسا عەلی حەیدەر قەیتان چی یه.
