مه‌رجانا ساخته‌ یا ئێزدییان و چۆكه‌رێ ده‌ستێ په‌كه‌كێ

كه‌ساتییه‌كێ ئێزدی یه‌، د شه‌رێ دژی داعشێ دا‌ وه‌كو‌ مەرجانەک گه‌ش ناڤوده‌نگی و شوهره‌ت ژ بۆ چێبوو، مرۆڤه‌كێ پڕ عه‌جێبه‌ هه‌ر جارێ ب دەنگێ بلویله‌كێ د رەقسیت، گۆتنێن وی یێن شه‌ڤ و رۆژان ناكه‌ڤنە بەر ئێک، پاره‌ په‌رێسه‌ و ژ بۆ ده‌ستكه‌فتێن خوه‌ دكاریت‌ ب ئاسانی ملله‌تێ خوه‌ بخاپینیت و ل سه‌ر برینێن وان به‌رژه‌وه‌ندییان ب ده‌ست بێخیت، هیچ كارەک نه‌مایه‌ كو ئه‌نجام نه‌دای‌، هندەک جاران ل دووڤ رێبازا ئاپۆ، هندەک جاران ل دووڤ رێبازا مام جەلال و هندەک جارا ژی ل دووڤ وه‌لی ئه‌ل فه‌قیهـ ته‌ڤ دگه‌ریت‌، تام كرییه هه‌موو كاسان، پیچەک مایه‌ ب ئه‌ندازیارێ پا‌رچه‌كرنا جڤاكا ئێزدی بهێتە ناس كرن، گه‌لۆ ئه‌و كی یه‌، ئه‌و حه‌یده‌ر شه‌شۆ یه‌، مه‌رجانا‌ ساخته‌ یا ئێزدییان و یارییا ده‌ستێ په‌كه‌كێ یه‌.

  • گه‌لۆ حه‌یده‌ر شه‌شۆ كی؟

  • گرنگییا وی ل جه‌م جڤاكا ئێزدی چییە؟

  • تێكەلییا وی دگەل كیژان حزبێ یه‌؟

  •  ئه‌و دخوازیت چ بكەت‌؟

  • بۆچی هه‌ولا گرێدانا چه‌كدارێن ئێزدی ب حه‌شدا شه‌عبی ڤه‌ دكه‌ت؟

  • بۆچی ده‌ست ژ ئێکەتییا نیشتیمانی یا کوردستانێ به‌ردا و پشترا‌ جاره‌كا دی بازدا سلێمانیێ و گۆت ئه‌ز ل دووڤ رێبازا مام جەلال ته‌ڤ دگه‌رم؟

  •  په‌كه‌كێ حه‌یده‌ر شه‌شۆ ب چ رەنگی بكارئینایه‌؟

  • بۆچی ئه‌و دخوازیت‌ گومانێ بێخیتە سه‌ر بڕیارێن جڤاكا ئێزدییان؟

ئه‌م دێ د ڤێ راپۆرتێ دا‌ به‌رسڤا ڤا پرسیاران دەین و پیچەکێ باس ل هه‌ولێن حه‌یده‌ر شه‌شۆ کەین، ئه‌و هه‌ولێن كو ژ لایێ په‌كه‌كێ ڤه‌ ل سه‌ر جڤاكا ئێزدی دهێنه‌ مه‌شاندن.

حه‌یده‌ر شه‌شۆ كو ل ده‌ستپێكێ رۆلا وی د شه‌رێ دژی ته‌رۆرا داعشێ دا به‌رچاڤ بوو، لێ به‌لێ پاش دره‌باسبوونا كێمتری ساله‌كێ ژ شه‌رێ تەرۆرێ، هه‌ول دا هێزه‌كا‌ ئێزدییان یا خوه‌سه‌ر ئاڤا بكەت‌، ل ژێر ڤێ سلۆگانێ نێزیکی 2 هزار چه‌كداران ل خوه‌ كۆم كرن، یا راست ئه‌و هێزا كو بانگه‌شه‌ ژ بۆ دكر، نه‌ هێزه‌كا خوه‌سه‌ر بوو، لێ به‌لێ ژ لایێ ئیرانێ، حه‌شدا شه‌عبی و په‌كه‌كێ ژێر ب ژێر پشتگری ژێرا دهاتە كرن، ئه‌ڤ هێزە پرۆژه‌یا به‌شه‌كێ ژ حه‌شدا شه‌عبی بوو ژ بۆ ده‌ڤه‌را شه‌نگالێ، ئارمانجا وێ یا یه‌كه‌م پاراستنا به‌رژوه‌ندیێن ئیرانێ بوو، مینا هه‌ڤالبه‌ندێن وێ په‌كه‌كێ و حه‌شدا شه‌عبی، لێ ل ژێر ناڤ و كراسێ شه‌رێ دژی ته‌رۆرێ و پاراستنا رومه‌تا ئێزدییان.

حه‌یده‌ر شه‌شۆ هه‌ر راست قه‌ستا به‌غدایێ كر و پشتگرییا دارایی یا ژ فه‌رماندارییا حه‌شدا شه‌عبی ژ بۆ هێزا خوه‌ یا نوو كو ناڤێ «هێزێن پاراستنا ئێزدیخانێ» لێ كربوو، دابین كر.

حه‌یده‌ر شه‌شۆ ل وی ده‌می ئه‌ندامێ ئێکەتییا نشتیمانی یا كوردستانێ بوو، پاش كو ئه‌ڤ هێزە ئاڤا كری ده‌ست به‌ردانا خوه‌ ژ یه‌نه‌كێ راگەهاند، هه‌یاما مه‌هه‌كێ ل سه‌ر چێكرنا ڤێ هێزی ده‌رباس نه‌بوو و ل مه‌ها گولانا سالا 2015ێ، هێزێن ئه‌وله‌كاریێ یێن باشوورێ كوردستانێ، حه‌یده‌ر شه‌شۆ ب جینایه‌تا چێكرنا هێزه‌كا‌ نەیاسایی و چه‌كدار كرنا گه‌لێ ئێزدی د چارچووڤه‌یا حه‌شدا شه‌عبی دا‌، ده‌سته‌سه‌ر كر.

حه‌یده‌ر شه‌شۆ ل ڤێرە هه‌ر د زوو دا ده‌ست‌ ژ هه‌لوه‌ستا خوه‌ یا پشتگری كرنێ ل حه‌شدا شه‌عبی به‌ردا و پاش كو ژ بۆ ده‌مه‌كێ د زیندانێ دا مایی، جاره‌كا‌ دی ده‌ركه‌فت و گۆتە گه‌لێ ئێزدی كو ئه‌ڤە كاره‌كێ شاش بوو وی ئه‌نجام دای و ئێدی «هێزێن پاراستنا ئێزدیخانێ» دێ د چارچووڤه‌یا وه‌زاره‌تا پێشمه‌رگه‌ دا ل دژی ته‌رۆرێ ته‌ڤ بگه‌ڕن.

یه‌نه‌كێ ده‌سته‌سه‌ر كرنا حه‌یده‌ر شه‌شۆ شه‌رمه‌زار كر و پاش كو ژ زیندانێ ده‌ركه‌تی و راگەهاندی كو ئه‌و بوونه‌ به‌شه‌ك ژ هێزێن پێشمه‌رگه‌، یه‌نه‌كێ ئه‌و ڤه‌خوانده‌ سلێمانیێ و ل وێرێ ل پێشییا مه‌دیایێ گۆت: «ئه‌ز دێ ل دووڤ رێبازا مام جه‌لال کار بکەم»، وی د ناڤبه‌را شه‌ڤ و رۆژه‌كان دا درەوا خوە ئاشکەرا کر، ژ به‌ر كو دەما چێكرنا هێزێن ئێزدیخانێ وی گۆتبوو كو هیچ پەیوه‌ندییا وی ب یه‌نه‌كێ ڤه‌ نه‌مایه‌.

حه‌یده‌ر شه‌شۆ ل سه‌ر برینێن ئێزدییان به‌رژه‌وه‌ندییان ب ده‌ست دئێخیت

ل ده‌ما كو حه‌یده‌ر شه‌شۆ ده‌ركه‌تی و خوه‌ وه‌كو جه‌نگاوه‌رێ پاراستنا «ئێزدیخانێ» نیشانی گه‌لێ خوه‌ دای، هێشتا برینێن گه‌لێ ئێزدی یێن ژ سه‌ده‌ما ته‌رۆرا داعشێ و قه‌تلعاما شه‌نگالێ گه‌رم و گۆر بوون، حه‌یده‌ر شه‌شۆ هه‌ول دان ل سه‌ر برین و به‌له‌نگازییا گه‌لێ خوه‌ به‌رژه‌وه‌ندییان ب ده‌ست بێخیت، ئارمانجا وی ب ده‌ست ئێخستنا پارەی و هێزێ بوو، ل جه‌م وی گرنگ نه‌بوو كیژان لایەن دێ پشتگریێ ل وی کەت، خوه‌ ئه‌گه‌ر دوژمنێن ملله‌تێ وی و ئیجاخا وی ب خوه‌ ژی بن.

یا راست حه‌یده‌ر شه‌شۆ ئه‌ڤ چەندە ئه‌نجام دا و ل گۆری بەلگەیێن كۆمیتا به‌رگریێ یا پەرلەمانێ ئیراقێ، وی نێزیکی 2 هه‌زار چه‌كداران ژ ناڤچه‌یا ره‌بیعه‌ و ده‌ڤه‌را شه‌نگالێ كۆم كرن، نیزیکی ملیاره‌ك و 630 ملیۆن دینار پارە ژ فه‌رماندارییا حه‌شدا شه‌عبی ب ده‌ست ئێخستن.

د راپۆرتا كۆمیته‌یا به‌رگریێ یا پەرلەمانێ ئیراقێ دا‌ هاتبوو: «رژێما ئیرانێ ب رێیا پارتییا كاركه‌رێن كوردستانێ، هه‌ولا خاپاندنا هنده‌ك كه‌ساتیێن، ئێزدی ل ده‌ڤه‌را شه‌نگالێ ددا، ژ بۆ كو ته‌ڤلی حه‌شدا شه‌عبی ببن و ژ بۆ به‌رژوه‌ندییا ئیرانێ کار بکەن».

پرسا ل ڤیرە دهێتە كرن ئه‌ڤه‌یە:

  •  بۆچی ئیرانێ ئه‌ڤ هه‌ولە ددان؟

  • گه‌لۆ ئیرانێ چ بەرژەوەندیەک ل شه‌نگالێ هه‌یه‌؟

به‌رسڤ گەلەک ئاسانە، ناڤچه‌یێن سنۆری یێن باكورێ ئیراقێ و سووریێ ژ بۆ ئیرانێ جهه‌كێ گەلەک ستراتیجی یه‌، ژ به‌ر كو ئیرانێ راسته‌ راست ب سووریێ ڤه‌ گرێدده‌ت‌، شه‌نگال دكه‌ڤیته‌ د ڤێ خه‌تێ دا‌ و «هیلالا شیعی» یا ئیرانی ژ بۆ ناڤچه‌یێ ته‌مام دكه‌ت‌، ئه‌ڤ ناڤچه‌ ل ژێر ده‌ستهلاتا كوردان و هۆزێن سوننه‌ مه‌زهه‌بن، ئه‌ڤە هیزە هه‌ردوو ژی ناخوازن ژ بۆ به‌رژه‌وندییا ئیرانێ کار بکەن، له‌وما ژ بۆ ئیرانێ گرنگه‌ هێزێن كو ل شه‌نگالێ جهـ دگرن ل ژێر باندۆرا وێ دا بن، حه‌یده‌ر شه‌شۆ، په‌كه‌كێ و حه‌شدا شه‌عبی دخوا‌ستن ڤێ یه‌كێ ئه‌نجام بده‌ن، دخوا‌ستن گه‌لێ ئێزدی د ڤێ یارییا قرێژ دا‌ ب كار بینن، هه‌گه‌ر نه‌، پاراستنا رومه‌تا گه‌لێ ئێزدی د حسابا حه‌یده‌ر شه‌شۆ دا‌ ته‌نێ خه‌یاله‌ك بوو، به‌لكو هیچ گرنگی و هه‌بوونا خوه‌ نه‌بوو.

ئێزدییان ل چ ده‌مه‌كێ حه‌یده‌ر شه‌شۆ ناس كر؟

حه‌یده‌ر شه‌شۆ، ژ ده‌ما هه‌ولا بەشدارکرنا چه‌كدارێن ئێزدی ل گه‌ل حه‌شدا شه‌عبی، هه‌ڤالبه‌نده‌كێ ب هێز یێ په‌كه‌كێ بوو، پاش ده‌سته‌سه‌ر كرنا وی، ل دژی په‌كه‌كێ و حه‌شدا شه‌عبی ده‌ركه‌ت و داخویانی دان، جاران ل گه‌ل یه‌نه‌كێ بوو و جاران دگەل رێبازا مام جەلال، جاران ژی خوه‌ نێزیکی په‌ده‌كێ دكر، هندەک جاران ژی ل دژی په‌ده‌كێ د ئاخڤی، لێ به‌لێ ئه‌ڤ هه‌ولێن وی بێ ئەنجام مان، ژ به‌ر كو گه‌لێ ئێزدی حه‌یده‌ر شه‌شۆ یێ بێ ماسك ناس كر، وان فام كر كو ئه‌ڤ كه‌سە به‌رژه‌وه‌ندیخوازه‌ و ئێزدیخانێ چ گرنگییا خوه‌ ل جه‌م وی نینه‌، ب گۆتنه‌كا‌ دی حه‌یده‌ر شه‌شۆ یێ كو به‌شه‌كا ئێزدییان هێڤی ل سەر ئاڤا كربوون، ژ بۆ وان خوه‌یا بوو كو ئه‌و مەرجانەکا ساخته‌یه‌ و ب كێری وان ناهێت.

پاش ب دوماهی هاتنا شه‌رێ ته‌رۆرا داعشێ، حه‌یده‌ر شه‌شۆ ئێدی ب ئاوایه‌كێ جودا ته‌ڤ گه‌رییا، وی خوا‌ست سه‌نگا خوه‌ یا جاران ل ناڤا جڤاكا ئێزێدی دا‌ ڤه‌گه‌رینیت‌، په‌كه‌كه‌ ژی ژ بۆ ڤێ ئارمانجێ كه‌ته‌ د خه‌تێ دا‌ و هه‌موو پشتگری ژ بۆ پا‌رچه‌كرنا جڤاكا ئێزدی دا حه‌یده‌ر شه‌شۆ.

یه‌كه‌م پێنگاڤا پا‌رچه‌كرنا ئێزدییان

یه‌كه‌م پێنگاڤا چێكرنا دوبه‌ره‌كیێ د جڤاكا ئێزدی دا، پاش كۆچا داویێ یا «میر ته‌حسین به‌گ»، میرێ ئێزدییان ب زه‌لالی ده‌ركه‌ت، وه‌ختا كو جڤاكا ئێزدی «میر حازمێ كوڕێ میر ته‌حسین» وه‌كه‌‌ میرێ نوو هلبژارتی، حه‌یده‌ر شه‌شۆ و سه‌یدێن وی یێن كۆما «براتییا گه‌لان»، راگەهاند كو ئه‌و دانپێدانێ ب میرێ نوو ناكەن و خوا‌ست ب ڤێ یه‌كێ رۆژه‌ڤێ بگوهه‌رن و ئیراده‌یا گه‌لێ ئێزدی بێخیتە ژێر باندۆرا په‌كه‌كێ دا‌.

حه‌یده‌ر شه‌شۆ سه‌ركێشییا سیناریۆیه‌كا‌ هه‌مئاوا كر وه‌ختا كو «ئیختیارێ مەرگەهێ خرتو حاجی ئیسماعیل» بابه‌شێخێ ئێزدییان كۆچا داویێ كری، گه‌لێ ئێزدی بابه‌شێخێ نوو هلبژارت و دیسان حه‌یده‌ر شه‌شۆ هه‌ولا چێكرنا دوبه‌ره‌كیێ دا و گۆت: «مه‌ د به‌رێ دا‌ دانپێدان ب میرێ نوو نه‌كر، ئه‌ڤجا ب هیچ رەنگەکی ئه‌م دانپێدانێ ب بابه‌شێخه‌كی ناکەین كو میره‌كێ نه‌موعته‌ره‌ف ئه‌و ده‌ست نیشان کربیت»‌.

یا راست ل رۆژا 14 مه‌ها 11 یا سالا 2020ێ، «میر حازم» میرێ ئێزدییان ل گه‌ل مه‌جلیسا رۆحانی و نێزی 200 سه‌رۆك عه‌شیر، ئۆلدار، موختارێن گوندێن ئێزدییان جڤییا و بابه‌شێخێ نوو یێ ئێزدییان هلبژارتن.

 حه‌یده‌ر شه‌شۆ د وێ جڤینێ دا‌ به‌شدار بوو و نه‌رازیبوونا خوه‌ راگەهاند، پشترا‌ ڤه‌گه‌ری شه‌نگالێ و رۆژا پاشتر ب هاریکارییا په‌كه‌كێ و یه‌نه‌كێ، هه‌ژماره‌كا‌ سه‌رۆك عه‌شیرێن ئێزدییان ل شه‌نگالێ كۆم كرن و ژ بۆ وان ئاخڤی و گۆت: «ئه‌ڤ میر و بابه‌شێخ ژ بال لایه‌نكێ سیاسی هاتنه‌ ده‌ست نیشان كرن» و ب ڤی ئاوایی ئیراده‌یا گه‌لێ خوه‌ یێ ئێزدی ژێر پێ كر.

حه‌یده‌ر شه‌شۆ و قاسم شه‌شۆ ل سه‌ر ناڤێ په‌ده‌كێ ئێزدی ل دژی هه‌ڤ رادكرن

ل گۆر ئاگاهیێن پێگه‌ها داركا مازی، پاش جڤینا حه‌یده‌ر شه‌شۆ و په‌كه‌كێ ل گه‌ل سه‌رۆك عه‌شیرێن ئێزدی یێن شه‌نگالێ، ل رۆژا 16 مه‌ها 11 یا 2020ێ، كه‌سێ ب ناڤێ «فه‌ره‌ج سلێمان» كو به‌رپرسه‌كێ یه‌نه‌كێ یه‌ ل كۆمه‌لگه‌ها مه‌هه‌تێ، فۆرم ل سه‌ر موختارێن گوندێن ئێزدیان ب ناڤێن «مه‌حموود مام ره‌شا، موقبلێ، كه‌ندالی، بێتنارێ، مۆسه‌كان و مه‌هه‌تێ» ل ده‌ربارا هلبژارتنا بابه‌شێخی پارڤه‌ كرن و ژ وان خوا‌ست وێ فۆرمێ ژ بۆ پشتگرییا «فه‌رهاد خرتۆ حه‌جی ئلیاس» ئیمزا بكەن».

حه‌یده‌ر شه‌شۆ راسته‌راست فۆرم ل سه‌ر كه‌سایه‌تیێن ئێزدی ب رێیا «واتس ئاپێ» ل سه‌ر ناڤێ په‌ده‌كێ شاندنه‌ و هه‌مان داخواز ژ وان كرنه‌ پشتگریێ بدەن «فه‌رهاد خرتۆ»، قاسم شه‌شۆ هه‌مان كار ئه‌نجام دایه‌ و ل سه‌ر ناڤێ په‌ده‌كێ ئه‌ڤ فۆرمە ژ بۆ كه‌سایه‌تیێن ئێزدی شاندینه‌.

هه‌روه‌ها هه‌ر یێك ژ:

  • عومه‌ر گه‌بعو، سه‌رۆكێ عه‌شیرا شه‌ركان، به‌رپرسێ جڤاكی یێ شه‌نگالێ یێ سه‌ر ب یه‌نه‌كێ ڤه.

  • ئه‌حمه‌د ئیسماعیل متۆ – سه‌رۆكێ عه‌شیرا سمۆقییا سه‌ر ب یه‌نه‌كێ ڤه‌.

  • مه‌هدی كمۆ – رۆنشتڤانێ كامپا خانكێ سه‌ر ب قه‌زا سێمێلێ و خویشكا وی كو دبیتە‌ هه‌ڤژینا حه‌یده‌ر شه‌شۆ، ئه‌ڤ فۆرم ل سه‌ر گه‌لێ ئێزدی پارڤه‌ دكرن و داخوازا پشتگری دانێ ژ بۆ فه‌رهاد خرتۆ ژ بۆ پۆستا بابه‌شێخی دخوا‌ستن.

گه‌لۆ حه‌یده‌ر شه‌شۆ دخوازیت‌ چ بكەت‌؟

پاش شكه‌ستنێن حه‌یده‌ر شه‌شۆ یێن جێبەجێکرنا پیلانێن ئیرانێ، حه‌شدا شه‌عبی و په‌كه‌كێ، نها ئه‌و كه‌تییه‌ ناڤا هه‌ولێن مه‌زن دا‌ ژ بۆ پارچه‌ كرنا جڤاكا ئێزدی، ژ به‌ر كو هه‌ركو دچیت پیلانێن وی یێن نه‌ دبه‌رژه‌وه‌ندییا ئێزدییان دا‌ پێتر زه‌لال دبن، له‌وما پێویسته‌ ل ڤێرە ئێزدی ڤان توخمه‌ كه‌سێن وه‌كه‌ حه‌یده‌ر شه‌شۆ باش ناس بكەن، پێویسته‌ بزانن كو ئه‌ڤە نه‌ ژ بۆ جڤاكا ئێزدی و ئێزدیخانێ کار دکەن، به‌لكو مینا «تووتیان» ئانكو «به‌به‌غایان» لێ هاتنه‌ ته‌نێ وێ تشتێ دبێژن یا كو ب گوهێ وان دا‌ دهێتە بانگ كرن، ب گۆتنه‌کا دی، كانێ ب چ رەنگ كارتا «چۆكه‌ر» كو وێنه‌یا قه‌شمه‌ره‌كی ل سه‌ره‌ و هندەک جاران د شیاندایە ل شوونا هه‌ر كارتەکێ بهێتە بكارئینان، حه‌یده‌ر شه‌شۆ ژی نها ب وی ئاوایی ژ لایێ دژبه‌رێن جڤاكا ئێزدی ڤه‌ ل دژی ئێزدییان دهێتە بكارئانین.

پوستێن ھەمان بەش