تێکۆشینا مرۆڤان یا ژ بۆ ژیانەکا باشتر، مووچەیێن بلند، و سیستەمەکێ دادپەروەر یێک ژ تێکۆشینا جیهانی یە کو مرۆڤ رێزێ ل بەرامبەر نیشان بدەت. لێ ھەر دەم ھندەک کەس کو دخوازن ڤێ تێکۆشینێ بەرەڤ ئاژاوەگێریێ ببەن دەردکەڤن. ژ بۆ ڤێ، ئەم پیدڤی دبینن کو راستیا بنگەھین یا تەڤگەرا گەلێری پر باش ببینن.
یێن کو دخوازن پێوەندییێن ئەرێنی د ناڤبەرا کوردان دا پووچ بکەن ھەنە؟
ھلبژارتنێن ئەمریکایێ بوویەرەک گرنگ بوو کو گەلەک دەردۆر ب بالداری ل بەندێ بوون و ل گۆری وێ پلانسازیێن خوە چێکرن. ب سەرکەفتنا بایدن، ل رۆژھلاتا ناڤین ھەر کەسەکێ بەرێن ل کۆشا خوە دا ڤالاکرنە گۆرەپانێ. ترکیا ب داویبوونا پێڤاژۆیا ترامپ دخوازیت بکەڤیتە ھندەک جیھێن رۆژئاڤا و داگیربکەت. ل ئالیێ دی، ئیران ھەول ددەت کو گاڤەکا زوو باڤێژیت، دفکریت کو ل رۆژھەلاتا ناڤین ب چوونا ترامپ دێ نەئارامی ب داوی هێت. ھەر چەند ترامپ کوشتنا کەسێن وەکی قاسم سولەیمانی ئەرێ کر، لێ وی ژ بۆ ئیران، ئیراق و سووریێ زەمینە سازکر کو ل کوردستانێ ئەڤ دەولەتە دو گاڤا پێش و گاڤەکێ پاش باڤێژن. ئیرانێ دیت کو سەردەما بایدن ئەمریکا دێ تێکەلیەکا زێدەتر نیشانی کوردستانێ دەت، لەوما ژی بریار دا کو ب لەز تەڤبگەریت کو ڤێ پێڤاژۆیێ پووچ بکەت.
ژ بۆ ڤێ یەکێ ئیران ھەم ل ئیراقێ ھەم ژی ل کوردستانێ کەتە ناڤا بزاڤێ دا. دەستپێکێ، د ٢٨ێ چریا پاشین دا، ل بەغدا ئێریشی خوەپێشاندەران کر. ٧ کەس مرن و ٧٠ کەس ژی بریندار بوون. ئەو بوویەرێن کو چەند رۆژە گەلەک ل دۆرا سولەیمانی دمەشن ژی بەردەوامیا ھەمان پلانێ یە.
ئیسماعیل قاعانی ل بەغدا ل گەل کێ ھەڤدیتن چێکر ؟
د ٢١ کانوونێ دا، ئیسماعیل قاعانی، جیگرێ قاسم سولەیمانی، چوو سەردانا بەخسەرەدانا بەغدایێ کر. پلانسازیا پیدڤی ل ڤێرە ھاتیە کرن. قاعانی د پلانسازیێن خوە یێن ل سەر ئیراقێ دا نە تەنێ شێعە وەزیفەدار کرن. وی ھەر وھا ھندەک کەس و رێخستنێن کو شریکێن ستراتەژیکێن دەولەتا ئیرانێ نە ژی وەزیفەدار کرن. ئیران د رێزا یەکەمین دا ل رۆژھەلاتا ناڤین و ئیراقێ دا پشتا خوە ددەتە، ھێزا چەکداریا حەشدا شەعبی . ھەڤپشکا ئرانێ یا ستراتەژک کو د رێزا دویەم دا دهێت رێخستنا پککێ یە. ھەموو داتا و پێشبینی ددەنە نشاندان کو بوویەرێن سلێمانییێ پەکەکە ب رێڤە دبەت. پەکەکە د خوازیت خوە بڤەشێریت لێ فتنەیا سلێمانییێ کارێ پککێ یە. لێ بەلێ، ھەمی داتایێن کو د دەستێ مە دا ھەنە دەستنیشان دکەن کو بوویەرا سلێمانیێ ب پیلانا پەکەکێ و ھەڤالبەندێن لاھۆر جەنگی و ھندەک دەردۆرێن دی یێن سیاسی پێک ھاتیە.
د وان رۆژێن کو قاعانی ھاتیە بەغدا، ل بەغدایێ ھندەک کەسێن دی ژی ھەبوون. ئەو کەس لاھۆر جەنگی بوو. لاھۆر جەنگی د ١٦ێ چریا پاشیێ دا چوو بەغدایێ و ل گەل سەرۆکێ شیعا عەمار حەکیم ھەڤدیتنەک ئەنجام دا. دەما کو جێگرێ قاسم سولەیمانی ئیسماعیل قاعانی، ھاتییە بەغدایێ لاھۆر ژی ل وێرێ بوو و ل گەل لاھۆر ھەڤدیتنەک ئەنجام دا. د ھەمان رۆژان دا، کۆمەک ئەندامێن پەکەکێ ژی ژ بۆ کو رەوشا شنگالێ گۆتوبێژ بکەن ل بەغدا بوون. پەکەکێ سۆز دا ئیرانێ کو ل بەرامبەر ڤێ یەکێ کو ئەو ژ شنگالێ دەرنەکەڤن، ئەو دێ د حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ دا ئالۆزییان دروست کەن.
یەنەکە دخوازیت بەرپرسیاریا خوە د ئۆرگانیزەکرنا بوویەرێن سلێمانییێ دا ڤەشێریت
ئانکو، ل پشت بوویەرێن سلێمانیێ ھەڤدیتنێن ئیسماعیل قاعانی، یەنەکێ و پەکەکێ ھەیە. ئەڤ پیلان پاشێ د جڤینا دویەمین دا ژ لایێ تیمەکا ئیتیلاعاتێ، ھێزێن زانیاری و پەکەکێ دا ل قەلاچۆلان ژ بۆ پێتر ھوورگولییان نیقاش بکەن و پیلان بکەن، ھاتە کرن.
نەخشەیا بنگەھین یا دەولەتێن ئیراق و ئیرانێ د پێڤاژۆیا رادەستکرنا کەرکووکێ دا ل خیانەتا ١٧ێ ئۆکتۆبەرێ دا ئەو بوو کو رێیا سەرەکەی یا د ناڤبەرا سلێمانیێ و ھەولێرێ دا بگرن و باژێرێ سلێمانیێ ژ حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ جوودا بکەن. ب ڤی رەنگی، دێ ستاتویا حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ ژناڤ چیت. یێن کو ئەڤ وەزیفە دایە سەر ملێن خوە تیما لاھۆر جەنگی و پەکەکێ بوون. تیمێن پەکەکێ و لاھۆر جەنگی ژ بوویەرێن ئیرۆ ل سلێمانیێ دقەومن بەرپرسیارن. ئەو دخوازن کو وەزیفەیێن خوە یێن د سالا ٢٠١٧ ێ دا ب جیهـ نەئینای ئیرۆ ب جیهـ بینن.
یەنەکە دخوازیت بەرپرسیاریا خوە د ئۆرگانیزەکرنا بوویەرێن سلێمانییێ دا ڤەشێریت. ئەو سیاسەتەکا دوسەر ب رێڤە دبەن. ووسا خویا دکەت کو ھەڤسەرۆکێ یەنەکێ بافل تالابانی ھەول ددەت چارەسەریان ژ بۆ پرسگرێکان ب رێیا هەولێرێ ببینیت، لاھۆر جەنگی ژی ب بەرھەڤکرنا کەلەپیری ڤە مژوولە. دەما کو چەتە ل سلێمانیێ ب چەکان ئێریشان دبەنە سەر بنگەھێن پارتیێ، لاھۆرە جەنگی چوو بەغدایێ داکو دیسا هەڤدیتنێ ل گەل کەسێ کو بەرییا 20 رۆژان دیتی، ئانکو عەمار حەکیم ئەنجام بدەت.
یێن ڤان بوویەرێن وێرانکەر ل سلێمانییێ ئەنجام ددەن، نە گەلێ کوردە، لایانگرێن دەولەتا ئیراق و ئیرانێ نە
بێ گومان، د ڤێ یاریێ دا کەسێن دی ژی ھەنە. ئیران دەولەتەکە کو سیخورێن وان د ناڤا ئیسرایلێ دا ژی ھەنە. د ناڤا جیرانێن خوە ئانکو پارتی و سازیێن کوردستانێ دەا خوەدی سیخور و رێخستنکری یە. ب تایبەتی حیزبەکا وەکو کۆمەلە کو رێخستنەکا ئیسلامی یە، پەیوەندیێن وێ ل گەل ئیرانێ گەلەک زندی نە. د ناڤا باسکێ گۆران دا سەردەستە. بێ گومان، شاسووارعەبدولواحدێ نەوەی نووێ ژی ھەیە. وە خویایە کو یەنەکێ ئەڤ چەند رۆژن تەلەڤیزیۆنا NRT گرتیە. لێ بەلێ، ھەر دو ژی ل سەر یەک حەبل بزاڤێ دکەن. تیما شاسووار ژخوە ل گەل پەکەکێ د ناڤا تفاقێن ھەلبژارتنێ دایە. ھەمان خەتێ دپارێزن. خوشکا شاسووار عەبدولواحد، سروا عەبدولواحد کو پەرلەمانتارە، ل سەر ئەکوانتا خوە یا مەدیا جڤاکی، وێنەیێن بلندکرنا ئالا ئراقێ لسەر بنگەھێن پارتییێن کوردستانی، پارڤەدکەت.
ئانکو، یێن ڤان بوویەرێن وێرانکەر ل سلێمانییێ ئەنجام ددەن، نە گەلێ کوردە، لایانگرێن دەولەتا ئیراق و ئیرانێ نە. ھەکە ب راستی بنگەھێ بوویەران موچە بن، یێن کو موچە نا رێکەن دەولەتا ئراقێ یە. بلا ملیۆنەک کورد ل ھەولێرێ بجڤن و ئیراقێ شەرمەزار بکەن. گەر مەسەلە دۆزا کوردبوون و کوردستانی بیت، ھێزێن حەشدا شەعبی ل کەرکووکێ ژ گوندیێن پەلکانە یێن کورد خواستن کو د ناڤ ٢٤ دەمژمێران دا گوندێ خوە ڤالا بکەن، بلا ل کەرکوکێ رێگریێ ل ڤێ کۆچبەر کرنا کوردان بکەن.
چو پەیوەندی د ناڤبەرا بوویەرێن ل سلێمانیێ دقەومن و خوەپیشاندانا دیمۆکراتیک یا حەق و دادپەروەریێ دا نینە. کۆمەک چەتە، ھێزێن پارامیلیتەر دکەڤنە ناڤا گەل و کریارێن تیرۆریستی دکەن. مەسەلە تێکدانا ستاتویا ھەرێما کوردستانێ یە.
کەسێن کو د ڤان چالاکیان دا چەپ و راست گوللـەبارانێ دکەن کینە؟ “ھێزا پاراستنا باشوور” ل کووڤەیە؟
ھێزەکا ئامادەکری ھەیە کو د خوەپیشاندانا دا توندوتیژیێ و ئالۆزیان زێدەتر دکەن، ئەو ل ھەرێمێن سلێمانیێ وەکی پیرەمەگرون، چەمچەمال، کەلار، کفری دەست پێ دکەن. کۆمەک رێخستن کری و چەکدار دچیتە باژێرەکێ، پاشان دچیتە باژێرەکێ دی ئاگری بەردەتێ و دچیتە باژێرەکێ دی. ئانکو، ھەمان ھێز ل هەموو دەڤەران دگەریت. ئەڤ ھێزا رێخستی کییە؟
ئەڤ ھێزە “ھێزێن پاراستنا گەل یا باشوورێ کوردستانێ”یە کو ژ لایێ پەکەکێ ڤە د ٢٧ێ خزیرانا ٢٠١٩ ێ دا ھاتیە راگەھاندن. دەڤەرێن کو بوویەر لێ قەومینە ئەو دەڤەرن کو پەکەکە ژ سالا ٢٠١٥ ێ ڤە د بن ناڤێ گەنج و چاند و ھونەر دا پەروەردەیا چەکداری دایە جوانان. ل ڤێرە، ئەو کۆما چەکداری یا رێخستنکری یا پارامیلیتەر ل دژی رێڤەبەریا ھەرێما کوردستانێ وەکو دارکەکێ دهێتە بکارئانین. ب گۆتنەکا دی، “ھێزێن پاراستنا باشوورێ کوردستانێ”ێن پەکەکێ د راستیێ دا “ھێزێن بێ ستاتو هێلانا حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ” نە.
ل سلێمانیێ، پەکەکە، یەنەکە، کۆما شاسووار عەبدولواحد، ب پیلانا دیکتاتۆری و داگیرکەری ڤە تەڤدگەرن
نە حەوجەیە کو کەس خوە بخاپینیت. دڤێت ھەر تشت راست بهێتە ناڤ کرن. چالاکیەکا مرۆڤان کو ئابۆری پێ بهێتە سەرەراستکرن و بخوازن دادپەروەرییێ ل سلێمانیێ بنەجیهـ بکە نینە. ل سلێمانیێ، پەکەکە، یەنەکە، کۆما شاسووار عەبدولواحد، ب پیلانا دیکتاتۆری و داگیرکەری ڤە تەڤدگەرن، و ھێزەکا پارامیلیتەرن. ھێزا کو ل پیرەمەگرون پێنێ دەینە کادرێ پارتییێ یێ ٦٠ سالی، سەرێ ژنان بشکێنیت، ئاڤاھیا پارتیێ دشەوتینیت و ئالایێ ئیراقێ ل سەر بلند دکەت، ل چەمچەمال ب چەکێن کلاشینکۆفی بنگەھان گولەباران دکەن، و درووشمێن “بژی ئاپۆ” دبێژن نە دەنگێ گەلێ کوردستانێ یە. جاشێن ئیرانێ و ئیراقێ نە. ئەو کۆم کۆمەکە کو خیانەتێ ل کوردستانێ دکەت. دڤێت رەوشەنبیرێن کورد و وەلاتپارێزێن راستین ڤێ یاریێ ئیفشا بکەن و کوردستانێ بپارێزن.
وەلاتپارێزێن راستین یێن کوردستانێ دڤێت مرۆڤ، پارتی و ھێزێن کو ئیراق پارێزی و ئیرانپارێزییێ دکەن ئیفشا بکەن و دژی ڤانا تەکۆشینا نەتەوپەروەری بمەشینن. حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ یەکانە پارچەیا رزگارکری یا کوردستانێ یە کو ھەر چار دەولەتێن داگیرکەر دخوازن وێ وێران بکەن. دڤێت ئەم ھەمی ل دژی وان کەسێن کو ئێرشی حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ دکەن ببینە یەک.
