په‌كه‌كێ كچهكا شنگالێ ره‌ڤاند و گه‌ف ل بابێ وێ كرن هه‌گه‌ر پرسا كچا خوه بكه‌ن، ئه‌و دێ مالا وان ژ شنگالێ ده‌رێخن.
سته‌ما رێخستنا په‌كه‌كێ و میلیشیایێن گرێدای وێ ل شنگالێ چه‌ند پاشتره ل سه‌ر گه‌لێ ئێزدی پێتر دبیت، ره‌ڤاندنا كچ و جوانێن ئێزدی و چه‌كدار كرنا وان، گه‌هشتییه ئاسته‌كی كو دایك و بابێن هنده‌ك جوانێن كو ڤێ رێخستنێ ره‌ڤاندینه دبێژن: «یا كو په‌كه‌كێ ئینایه سه‌رێ وان، عه‌ینی وێ یه یا داعشێ ب سه‌ر وان كری».
د نووترین جینایه‌تا په‌كه‌كێ دا، چه‌كدارێن ڤێ رێخستنێ ب ته‌رزێ ته‌رۆرا داعشێ كچهكا ئێزدی یا ل ژێر 18 سالیێ ژ مالا وێ ره‌ڤاندییه و ژ بۆ جهه‌كێ نه‌دیار برییه، ئیرۆ دبیته 19 رۆژ كو چ ئاگاهی ژ چاره‌نڤیسا وێ نه‌هاتینه زانین هه‌ر چه‌نده كو بابێ وێ نه‌سه‌كنییه و ل په‌ی كچا خوه دگه‌ریت.
بوویه‌ر چاوا بوو؟
چاڤكانیێن تایبه‌ت یێن پێگه‌ها داركا مازی ل باشوورێ كوردستانێ ئه‌شكه‌ره كرن، ل رۆژا چارشه‌مبی 10/2/2021ێ، كچا ئێزدی یا ب ناڤێ «مه‌یاده شكر محی حسێن» كو خه‌لكا شنگالێ یه و ژ هۆزا «قه‌یرانی» یه، ژ ئالیێ چه‌كدارێن په‌كه‌كێ ڤه هاته ره‌ڤاندن و ژ بۆ جیه‌كێ نه‌دیار برن.
چاڤكانیێن مه ده‌ست نیشان كر، پاش ره‌ڤاندنێ و ل هه‌مان رۆژێ، بابێ مه‌یادێ «شكر محی» سه‌ره‌دانا هه‌ژماره‌كا باره‌گه‌هـ و نوقته‌یێن میلیشیا «یه‌به‌شێ» یا گرێدای په‌كه‌كێ ل شنگالێ كر، ژ بۆ كو ئاگاهییه‌كێ ژ كچا خوه بزانیت، لێ به‌لێ چه‌كدارێن یه‌به‌شێ ژێرا گۆت: «هه‌گه‌ر كچا ته ل ده‌ڤ مه ژی بیت، چ كێشه نینه».
بابێ به‌له‌نگاز ده‌ست ژ لێگه‌رینا كچا خوه به‌رنه‌دا و چ جهه‌كێ شنگالێ و باره‌گه‌هه‌كێ په‌كه‌كێ ل وێرێ نه‌ما كو سه‌ره‌دانا وان نه‌كربیت، لێ به‌لێ ئه‌و ده‌ست ڤالا ڤه‌گه‌ری و چ ئاگاهی ژ چاره‌نڤیسا كچا خوه ب ده‌ست نه‌ئێخستن.
په‌كه‌كێ ئاساییشا ئێزدیخانێ ته‌لكیف كر بابێ مه‌یادێ بێده‌نگ بكه‌ن
ل گۆری ئاگاهیێن كو چاڤكانیێن مه ل باشوورێ وه‌لات شاندین، ل رۆژا كو «مه‌یاده» هاتییه ره‌ڤاندن و پاش هه‌ولێن مه‌زن یێن بابێ وێ، رێخستنێن په‌كه‌كێ ل شنگال هه‌ست ب خه‌ته‌رییا به‌لاڤبوونا نووچه‌یا ره‌ڤاندنا «مه‌یادێ» كر و د هه‌مان رۆژێ دا ئانكو ل رۆژا 10/2/2021ێ، ته‌علیمات ژ بۆی ئاساییشا ئێزدیخانێ شاندن كو بابێ «مه‌یادێ» بێده‌نگ بكه‌ن.
پشتره و ل به‌ربانگا رۆژا ره‌ڤاندنێ، كه‌سێ ب ناڤێ «خێری حه‌جی قاسم» یێ به‌رپرسێ ئاساییشا ئێزدیخانێ ل شنگالێ، ب فه‌رمانا په‌كه‌كێ ل گه‌ل هه‌ژماره‌كا چه‌كداران ب سه‌ر مالا «مه‌یادێ» دا گرتن و «بابێ مه‌یادێ» و مالباتا وی ته‌هدید كر و ژێرا گۆتن كو هه‌گه‌ر ئه‌و ده‌ست ژ لێگه‌رین و پرسا كچا خوه به‌رنه‌دن، ئه‌و دێ مالا وان ژ شنگالێ ده‌رێخن.
مانا په‌كه‌كێ ل شنگالێ، د نه‌رینا ئێزدییان دى ده‌واما فه‌رمانێ یه
دای به‌هار: داعشێ گه‌نجێن ئێزدی قڕ كرن، ئه‌وێن مایی ژی په‌كه‌كێ برن
ژ ده‌ما كو په‌كه‌كه كه‌تییه د شنگالێ دا، بێ ناڤبر كچ و خۆرت ژێ ره‌ڤاندینه و به‌رێ وان دانه چیای، ئه‌ڤ كارێ په‌كه‌كێ هێژان به‌رده‌وامه و گه‌هشتییه ئاسته‌كێ وه‌ها كو كێم مایه ئێزدی ناڤێ فه‌رمانا 74ێ لێ بكه‌ن.
ره‌ڤاندنا كچ و زارۆكێن ئێزدییان ژ ئالیێ په‌كه‌كێ ڤه ل مه‌ها ته‌باخا سالا رابووری پر به‌رفره‌هـ بوویه، ل بیرا مه‌یه وه‌ختا «دای به‌هارێ» ل 22/8/2020ان د په‌یامه‌كا ڤیدیۆیی دا گۆتی كانێ په‌كه‌كێ ب چ ئاوایی ئه‌و ته‌هدید كرییه، دای به‌هارێ كو په‌كه‌كێ خۆرتێ وێ ره‌ڤاندبوو دگۆت: «ته‌هدید شوغلێ جه‌حشكانه و ئه‌ز ژ ته‌هدیدان ناترسم».
دای به‌هارێ د گۆت: «كی گۆتییه فه‌رمانا داعشێ ب داوی بوویه، ئه‌ڤ نها په‌كه‌كه د شنگالێ دا یه و فه‌رمانێ ده‌وام دكه‌ت».
ئه‌ڤ ژی گۆتنێن دای به‌هارێ نه:
په‌كه‌كێ گه‌نجێن مه برسنه قه‌ندیلس و ژێرا گۆتسنه ئێزدیاتیێ ژبیر بكه‌ن
پشتره كه‌سه‌كێ دی یێ ئێزدی ب ناڤێ «جابر عه‌لی به‌گ» ل رۆژا 25/8/2020ان په‌یامه‌ك ڤیدیۆیی به‌لاڤ كر و تێدا لیستا ناڤێن وان كچ و جوانێن مالباتا خوه د خواندن كو په‌كه‌كێ ره‌ڤاندسنه، جابر ژی دگۆت: «په‌كه‌كێ خۆرتێ من ل مه‌ها 4 یا سالا 2018ان ره‌ڤاندییه و هه‌تا رۆژا مه یا ئیرۆ وان نه‌هێلایه ژ ئاگه‌هییه‌كێ ژێ بزانین».
هه‌ر كه‌س دزانیت كو رێخستنا په‌كه‌كێ و هه‌موو رێخستنێن ل ژێر سیبه‌را وێ، ژ بۆی چێكرنا شه‌رڤانان پشت به‌ستنێ ل سه‌ر ره‌ڤاندنا زارۆك و جوانێن كورد ژ هه‌ر چار پا‌رچه‌یێن كوردستانێ دكه‌ن، ئه‌ڤ یه‌ك ژی ژ ئالیێ رێخستنێن مافێن زارۆكان و مافێن مرۆڤان یێن ناڤنه‌ته‌وه‌یی هاتییه ته‌سبیت كرن.
رێخستنا په‌كه‌كێ، پاش رزگار كرنا شنگالێ ژ ئالیێ پێشمه‌رگه‌یێن باشوورێ ولات ڤه، كه‌تینه ناڤا باژار و ده‌ردوورا وێ دا، ب تایبه‌ت پاش بوویه‌رێن 16 ئۆكتۆبه‌را 2017ێ كو وان ملێ خوه ئێخستییه ملێ حه‌شدا شه‌عبی و باره‌گه‌هێن خوه ل وێرێ چێكرینه.
ب سه‌ده‌ما هه‌بوونا په‌كه‌كێ ل شنگالێ، ئه‌ڤ ناڤچه ب به‌رده‌وامی دكه‌ڤیته به‌ر هێرشێن ده‌وله‌تا تركیێ و زیانا ڤان هێرشا ته‌نێ ب سڤیلێن شنگالێ دكه‌ڤیت.
ئیداره‌یا شنگالێ ل رۆژا 30/8/2020ێ ئه‌شكه‌ره كربوو كو په‌كه‌كێ نێزیكی 70 جوانێن ئێزدی ره‌ڤاندینه و ئێخستینه ناڤا زیندانێن نهێنی دا، پشتره میر عسمه‌ت ته‌حسین به‌گ ژی ل رۆژا 2/9/2020ێ ژ بۆ ئاژانسا ئه‌نادۆلێ یا ده‌وله‌تا تركیێ گۆتبوو كو گه‌لێ شنگالێ ناخوازیت په‌كه‌كه ل ناڤچه‌یێن وان بمینیت و گۆت كو په‌كه‌كه گه‌نجێن ژێر 18 سالیێ د خاپینیت و مه‌شقا سه‌ربازی پێ دكه‌ت.
