کی بکوژێ دەنیز پۆیرازێ یە؟

دەولەتا ترک کوشتنا کوردان بەردەوام دکەت. یەک ژ وان کوردێن کو ھەری داوی ل ئیزمرێ ھاتیە کوشتن دەنیز پۆیرازە. ناڤێ کوژەرێ وێ ئۆنور گەنجەرە. لێ کوژەرێ سەرەکی و حەقیقی د زھنیەتا دامەزرینەرا کۆمارا ترکیایێ دایە، کو کوردان وەکی قەومەکێ “کوشتنا وان واجب”  دبینیت و ئاخا کوردستانێ داگیر دکەت.

کوشتنا دەنیز پۆیراز ئەوقاس ب ڤێ رووهنکرنێ گەلەک زەلالە. وەکی دی، دایکا دەنیز پۆیراز د گۆتنێن خوە یێن یەکەم دا گۆت “کەچا من شەھیدا کوردستانێ یە” و کورد ب ڤێ راستیێ دزانن.

تەڤی ڤێ یەکێ، مخابن، گەلەک نێرین ھەنە کو مژێ تێخیتە سەر کوشتنا دەنیز پۆیراز و ڤێ یەکێ وەکە کۆمکوژیەکا کوردان نابینن.

بەریا ھەر تشتی، ئالییێ دەولەتێ گەلەک تشت گۆتن وەکی “ئەڤ بوویەرە ژ بۆ وێ یەکێ هاتە ئەنجام دان داکو ناڤێ ئاکەپێ بهێتە خرابکرن و دا کو کورد و ترک ل دژی هەڤدو راوەستن”، رایەدارێن حکوومی دەسپێکێ ووسا دا خویاکرن کو ڤێ کۆمکوژیێ شەرمەزار دکەن و  لێپرسینێ دێ کەن، لێ پشترا ھەول ددا کو ڤێ کۆمکوژیێ ئاسایی نیشان بدەن. کەس ژ وان کوشتنا دەنیزێ وەکو  “کۆمکوژیا کوردا” ب ناڤ نەکر.

دهێتە فامکرن کو دەولەت و یێن شەربەتا دەولەتێ ڤەخوارین ڤی تشتی بکەن. لێ رەوشا ب قەهر ئەوە کو کورد نەشێن ناڤێ کوشتنا دەنیز پۆیراز ب درستی ب لێڤ بکەن. ب گۆتنەکا زەلالتر، ئەوێن کو دبێژن ئەم پێشەنگیا کوردان دکەین، ڤێ جینایەتێ راست ب ناڤ ناکەن و خوە ڤێ کێشەیێ بەرووڤاژی دکەن.

یێن  کوشتنا دەنیز پۆیراز وەکی “ئێرشا ل دژی دەمۆکراسیێ، ئیستیفزازەکە کو دخوازن گەلان ل دژی هەڤدو هان بدەن، دربەک ل دژی تەکۆشینا یەکبوویی یا گەلانە و ئێرشە ل سەر ژنان” و هتد شرۆڤە دکەن، سڤکاتیەکا هەری مەزن ل دەنیزێ، مالباتا وێ و کوردان دکەن. دەنیز پۆیراز کوردە، وێ ژ بەر داگیرکەریا ترک ژ گوندێ خوە کۆچ کر و ژ ئاخا خوە دوورکەت. ئەو ژ گوندێ خرابەمرشا ل دەڤەرا ئۆمەرییا، یەک ژ وان گوندێن ھەری کوردەوار و کوردستانی یە. خرابەمرشکا نە ژ بەر براتییا گەلان، نە ژ بەر فیمینیزمێ ، نە ژ بەر دەمۆکراسیا رادیکال و نەژی ژ بەر فکرێن ئاشۆپی ھاتبوو ڤالاکرن. ڤان مرۆڤان باوەری ب کوردایەتی ھەبوو و ژ بەر کورد بوونێ راستی کۆچبەری و زولمێ ھاتن.

ژ دەرڤەیی ڤێ راستییێ ئیدیعا کرن دبیتە پاراستنا نیزاما داگیرکەرییا دەولەتا ترک یا 100 سالە ددەتە مەشاندن. پرسگرێک تەنێ ب ئاکەپێ و مەھەپێ ڤە گرێدان ژی گەلەک خەلەتە. ژ بەر کو ئەڤ دەولەتە ئەڤە 100 سالن کوردان دکوژیت. ھەموو سەرھلدانێن کورد ب کۆمکوژی تەپەسەر کرن. زنجیرا کۆمکوژیێ حەتا رۆژا مە یا ئیرۆ بەردەوام دکەت. د سالێن 1960، 1970، 1980یان دا ل ھەر دەڤەرێ کۆمکوژییێ بەردەوام کر. د سالا 1990ێ دا ئاکەپە نەبوو؟ ل گوندێ ڤارتنسیێ لسەر ڤارتۆ 9 کەس ب ساخی ھاتنە شەوتاندن؟ فەرمانا کو کوردستان وێران کر نە ب ئاکەپێ دەست پێ کر، و نەژی ب ئاکەپێ دێ ب دوماهی هێت. رەژێم و سیستەما دەولەتا ترک ل سەر دژمناھی و کۆمکوژیا کوردان ئاڤا بوویە. ھەموو حکومەتێن دەولەتێ ڤێ رها کۆمکوژییێ پێکتینن. تەنێ ئاکەپە-مەھەپە وەکو دژمن ب کوردان دانە فەھمکرن خەلەتیەکا گەلەک مەزنە. دڤێت کورد نە تەنێ ئاکەپێ ب دژمن ببینن، راستە ئاکەپە دژمنە لێ دژمنێ سەرەکی دەولەتا ترکیا، سیستەم و دەستوورا وێ یا داگیرکەرە. پێویستە کورد دژی دژمنێ ئەساسی ئانکو دەولەتێ تەکۆشینێ بکەن.

کێشەیا کوردان یا د گەل ترکیا نە کێشەیا دەمۆکراسی و براتیێ یە. کێشەیا کوردان ئەوە کو دەولەتا ترک کوردستان داگیرکرییە و دەولەتەکا کۆلۆنیالستە. بنگەھێ ھەموو پرسگرێکان ژی ئەڤەیە. ئەو شەرێ دهێتە کرن، کۆمکوژی، ئینکار و سیستەما کۆلۆنیالیزمێ ژ تایبەتمەندیێن کۆمارا ترکیا یێن ئۆنتۆلۆژیک بنگەھ دگریت. ھندەک لایەنێن سییاسی ژی ژ بۆ کو راستییێ بەرەڤاژی بکەن دبێژن، دەولەتێن رۆژئاڤا “دخازن ترکیا کاشی ناڤا شەری بکەن، دخازن گەلان ڤێکرا بەردەن و دخازن ئاشتییێ تێک بدەن”.

ئەحمەد ترک رادبیت و کوشتنا دەنیز پۆیراز وەکی “پرۆژەیێن کو دێ ترکیق بەر ب شەرەکێ ناڤخوەیی ڤە بەت دربەک مەزن ل دەمۆکراسیێ دەت” شرۆڤە دکەت. ئەم نزانین ئەحمەد بەگ ل کیژ سەردەما ترکیا دا دەمۆکراسی دیتییە؟ دەمۆکراسیەکا ووسا ل گۆرێ نینە. تشتێ  عەجێب، دەولەتا ترک و جەمعییا سییاسی یا ئەحمەد ترک نوونەراتیا وێ دکەت نەفسی تشت د بێژن و دفکرن. میناک، سلەیمان سۆیلوو ژی دبێژیت، “یێن کو ھەول ددەن کو ل ترکیا ئۆپەراسیۆنەکێ پێک بینن و پشترا باسکێن خوە بادەن، ئەو دێ ب بێھێڤی بوونێ روو ب روو مینن”.

ئەڤە ب وێ واتەیێ دهێت کو ھەدەپە و ئەو حکوومەتا ھەدەپە دخازیت وێ ھلوەشینیت خوەدی یەک فکرن. ئەو ھلوەشینا دەولەتا ترک گەلەک ب مەترسی دبینیت. لێبەلێ، دڤێت کو د دەربارێ ھلوەشاندنا ترکیا دا کوردان یەک خەم نەبیت بەلکو پێ دلشاد بن. دڤێت دەولەتا ترک بهێتە ھلوەشاندن ژ بەر کو ئەڤ دەولەتە ل سەر ژناڤبرنا کوردان ئاڤا بوویە. بۆچی دێ کورد تشتەکێ د بنگەهێ خوەدا چەوت خوازن دەمۆکراتیک بکەن و خزمەتا ڤێ دەولەتێ بکەن؟ ھەر ژ دەما کو ھاتیە گۆتن “ئەم دێ ڤێ دەولەتێ دەمۆکراتیک کەین، ئەم دێ د بن ناڤێ ترکبوونێ دا پێکڤە ژین” ھەبوونا کوردان ل ترکیایێ پتر خراب بوو. کورد ب خوە ژ ئالیێ ھشمەندیێ دا د ئالۆزییەکێ دا دژین. ئەو دچن کوشتنا دەنیز پۆیراز ب پەیمانا ستەنبۆلێ ڤە گرێددەن.

ب ڤان گۆتنێن جوان و ھەستیار، پرسگرێکا کوردان یا بندەستییێ چارەسەر نابیت. کێشەیا کوردا نە کێشەیەکا ناڤخوەیی یا ترکیایێ یە، کێشەیا کوردا نە کێشەیەکا ھلبژارتنێ یە، کێشەیا کوردا نە کێشەیەکە کو پارلامانێ ترکیایێ دکاریت ب سەرێ خوە چارەسەر بکەت. کێشەیا کورد کێشەیەکا لھەڤھاتنا ناڤنەتەوەیی یە. گەر نێرینا سیاسی یا سەردەست ل باکورێ کوردستانێ کێشەیا کوردا د ناڤ سنۆرێن ترکیایێ، ھلبژارتن و سازیێن ترکیایێ دا زیندانی بکەت، ئەڤە د ھێتە واتەیا وێ یەکێ کو کوردان ب زانابوون بێخنە خەفکان. خاپینۆکێن دەمۆکراسیێ و پێڤاژۆیێن چارەسەری و دانووستاندنێ رێگریێ ل ڤێ تێکچوونێ بکەت و تەنێ دێ زێدە کەت.

ژ بۆ دەرباسکرنا ڤێ رەوشا کو ل باکورێ کوردستانێ دهێتە ژییان کرن، بەری ھەر تشتی، پێدڤیە کو مرۆڤ ب بەردەوامی ببێژیت باکورێ کوردستانێ بندەستە، و داگیرکری یە. پاشێ ژی، ژ بۆ مافێ کوردان یێن ئازادی و خوە رێڤەبرنێ ژی، دەر بکەڤن قادا ناڤنەتەوەیی. پرسگرێکا کورد د ناڤ دەمۆکراسیا ترکیا، سنۆرێن ترکیا و ئاسۆیا ترکیا دا کورتکرن دهێتە واتەیا رەوایەتی دان ب جینایەتێن نوو یێن وەکی جینایەتا دەرحەق دەنیز پۆیراز پێک هاتی. بلا کەس خوە نە خاپینیت.