په‌كه‌كه گورکایێن کێ نە؟
دەما مرۆڤ ل داخویانی و پێکانینێن په‌كه‌كێ یێن ل چار پارچەیێن کوردستانێ دنێریت، تێگەها کو هەری زێدە په‌كه‌كه د شوبهێ، «گورکایە» Gurkha و پشتی وێ ژی دخوازم بپرسم گەلۆ «په‌كه‌كه گورکایا کێ یە»؟.
گورکایی کی نە؟
«گورکا» کۆمەک ژ گەلێن نیپالی یێن خوەدی دیرۆکه‌ك کەڤنارن، د سەدسالا 18ێ دا ل دۆرا کاهنەکی «شێخ – سۆفی» ب ناڤێ «گۆرکهاننا» «Gorkhanna» کۆم بوونە و بوونە جڤاک و پشترە ژی کۆمەک کەس تەڤلی وان بوونە، تایبەتمەندیا وان يا هەری مەزن ئەوە کو پڕ شەرکەرن، لێ ژ بەر ڤان تایبەتمەندیان ئێدی ئه‌و ژ ئالیێ گەلێ نیپالێ ڤە تێن له‌عنه‌تكرن، گەلێ نیپالی ناخوازە بەحسا «گورکایان» وەرە کرن و د بن ناڤٍ «گورکایان» دا دیرۆکا وان بهێت ژ ناڤ برن، ژ بەر کو «گورکایی» هێزەکا شەر بوون، بازرگانیا شەر دکر، ده‌ستپێكێ ل دژی ئارتێشا بریتانیا شەر کرن و پشترە ژی کەتن خزمەتا بریتانیا دا و بوون بەشەک ژ ئارتێشا قرالیەتا بریتانیایێ، وان ئەو هندۆسێن کو ل دژی کۆلۆنیالیزما بریتانیایێ شەر دکرن، تەپساندن.
ئەو هێزا هەری گرینگ یا ئارتێشێن کرێگرتییێن بریتانیایێ بوون، ئەو بێترس بوون و هەیا داویێ ل بەرخوە د دان، وان ژ ئینگلیزان را دگۆت ئەم ناخوازین ببین لەشکەرێن ئاسایی، له‌وما ژی ئینگلیزان ئارتێشەک تایبەت بۆ وان ئاڤا کر، پاشی ئینگلیزان هەول دان کو ڤێ ئارتێشا «گورکایان» ل گەلەک وەلاتێن کو د خوەستن داگیر بکن ل پێشییا خوە ب مه‌شینن.
«گورکا» د شەرێ جیهانێ یێ یەکەم دا هێزا سەرەکی یا بریتانیا بوون
ئینگلیزان د شەرێ جیهانێ یێ یەکەم دا ب ئاوایەکی چالاک «گورکا» بکار ئانین بەشداری شەرێ چاناقالەیێ بوونە و هەتا سامسوون و ستەنبۆلێ ژی هاتنە شاندن.
تەنێ ل وێرێ سینۆردار نەمان، ئینگلیزان د سالا 1924ێ دا ل ئیراقێ «گورکان» بکارئانین، گەلەک هێزێن کو دەولەتا ئیراقێ قەبوول نەکرن ژ ئالیێ «گورکایان» ڤە هاتن قەتلکرن.
ژ بەر ڤان کریارێن «گورکایان» یێن خەراب، نیپالی ژ خوە شەرم دکن، ژ بەر کو «گورکایان» خزمەتا هەر داگیرکەرکی کر، لێ مخابن چ جاران خزمەتا مللەتێ خوە نەکر، د دەستێن ئینگلیزان دە بوونە شوورێ نەیاریێ.
ئەم ژ گورکایێن نیپالی وەرن گورکایێن کوردان
ل سەر ڤێ یەکێ ئەم پرس دکن گەلۆ «په‌كه‌كه گورکایا کیژان هێزانە»؟
په‌كه‌كه ل دژی کێ شەر دکە؟
په‌كه‌كه دێ ترکیێ بهێز بکە یان لاواز بکە؟
دوهـ سه‌لاحه‌ددین دەمیرتاش داخویانیەک دا و گۆت: «ئەم دخوازن کۆمارا ترکیەیێ یا دویەمین ئاڤا بکن»، قالا کوردان ژی نەکر، د راستیێ دا ئەڤ فکرا خورتکرن و ژ نووڤە ئاڤاکرنا کۆمارا ترکیەیێ شێوازەکێ سیاسەتێ یە کو ژ ئالیێ عه‌ڤدللا ئۆجەلان ڤە هاتیە پەژراندن، ئاپۆ دگۆت: «ئەز دخوازم خزمەتا دەولەتا خوە بکم، ئەزێ ترکیەیێ بکم هێزا هەری مەزن یا جیهانێ».
ب سالانە ل باژارێن ترکیەیێ په‌كه‌كێ یەک گوللـە نەتەقاندیە، بۆریەک نەفتا ترکیێ نەتەقاندیە، بیرۆكراته‌كێ دەولەتێ ژی نەکوشتیە، په‌كه‌كێ چ پرۆژەیێن کو دەولەتا ترک لاواز بکە و پەیرە هەڤدیتنان چێبکە، نینە.
په‌كه‌كه ژ بۆ کو دەولەتا ئیرانێ نەهلوەشە بەرگریێ دکە
جەمیل بایک رۆژا 3ێ چلەیا 2019ێ د بەرنامەیەکە تەلەڤزیۆنێ دە گۆتبوو: «په‌كه‌كه ل پێشیا هەڤپەیمانیا دژی ئیرانێ ئاستەنگە»، وی گۆت کو ئه‌و رێ ل هلوەشاندنا دەولەتا ئیرانێ دگرن، ئەو دژی شەرێ رووخاندنا ئیرانێ نە.
د دەما کو ئیران د کریزا ئابووری ده دەرباس دبوو، په‌كه‌كێ د هوندرێ ئیرانێ دا خوە بێدەنگ کر، ئیرانێ ل سلێمانیێ ل کەسێن رۆژهلاتێ کوردستانێ دخستن، په‌كه‌كه بێدەنگ ما، جوانێن کورد ژ ئالیێ رەژیما ئیرانێ ڤە هاتن كوشتن، په‌كه‌كه بێدەنگ ما.
په‌كه‌كێ جوانێن رۆژهلاتێ کوردستانێ یێن کو ل دژی ئیرانێ دکارین شەر بکن، تەڤلی خوە کرن و نەهشت کو ل دژی ئیرانێ شەر بکن، په‌كه‌كه ژ ئیرانێ چەکان وه‌ردگره، پشتگریا لۆژیستیک دستینە، پەیمانێن سیاسی چێدکە و ل گۆری داخوازێن ئیرانێ تەڤدگەرە، هەروه‌ها په‌كه‌كه دیار دکە کو کی شەرێ ئیرانێ بکە ئەم ژی دێ شەرێ وان بکن، رێڤەبه‌ریا په‌كه‌كێ ب هەموو ئاوایه‌كی هەولددەت کو رێگریێ ل ئێرشێن دژی ئیرانێ بكه‌ت.
دۆستانیا سووریێ و په‌كه‌كێ یا قاهیم
ژ بۆ سووریێ ژی په‌كه‌كێ ژ دەستپێکێ ڤە هەلوەستا خوە ئەشکەرە کر، جەمیل بایک گۆت: «فرۆتنا پەترۆلێ یا رێڤەبەریا رۆژئاڤا یا ب سەرێ خوە، نەحەقیەکه ل دەولەتا سووریێ هاتی کرن»، جەمیل بایک پێشتر ژی دا زانین کو د سالا 2019ێ دا ئه‌مەریکا ل رۆژهلاتا ناڤین بوو سەدەما تەڤلهەڤی و پارچەبوونێ و گۆت: «رووسیا و ئیران هەول ددن کو سووریە نەهێت پارچە کرن».
تشتا بالکێش ئەوە کو سەرۆککۆمارێ ترکیێ ئەردۆگان ژی هەمان تشتی دبێژیت: «دڤێت ئه‌مەریکا ژ سووریێ دەرکەڤیت» و ئەردۆگان دوهـ راگهاندبوو و گۆتبوو «ئه‌مەریکا و هێزێن هه‌ڤپه‌یمان ل سووریێ تەرۆرێ خوەدی دکن».
جەمیل بایک ژی هەمان تشتی دبێژیت، ئیران ژی هەمان تشتی دبێژیت، واته ئیران، ترکیە، سووریە و په‌كه‌كه د هەمان باسکی دا بەرەڤانییا ستاتوویا رۆژهلاتا ناڤین، دکن.
هەبوونا دەولەتا ئیراقێ پڕ گرنگە، لێ نەیا کوردان
جەمیل بایک د 24ێ کانوونا 2014ێ دا گۆتبوو «پارچەبوونا ئیراقێ دێ پر مەترسیدار بیت»، ل دژی «رەفەراندووما سەرخوەبوونا کوردستانێ» کو د 25ێ ئیلۆنا 2017ێ دا ژ ئالیێ کوردێن ل باشوورێ کوردستانێ دژین، ئانگۆ حکوومەتا هەرێما کوردستانێ ڤە هات لدارخستن، بوو، وی دگۆت: «ئەم ناهێلین ئیراق پارچە ببیت» پاشی په‌كه‌كه ل گه‌ل حەشدا شەعبی ب فەرمی پەیمانەک چێکر و ئالایێ ئیراقێ ب گەریلایێن خوە ڤەکر، ل دژی هەرێما کوردستانێ شەر کر، په‌كه‌كه ل دژی هەموو وان تەڤگەرانه یێن کو دخوازن حکوومەتا ئیراقێ لاواز بکەن.
پر ب زەلالی دیارە کو په‌كه‌كه نە ل دژی ترکیێ یە، نە ل دژی ئیرانێ یە، نە ل دژی سووریێ یە و نه ژی، ل دژی ئراقێ یە، ل ڤێره په‌كه‌كه ل دژی کێ یە؟ ژ غه‌یری ڤان هەر چار دەولەتێن کو کوردستان داگیرکرین پێڤه دەولەتەکا دن یا کۆلۆنیالیست هەیە کو ئەم پێ نزانین؟ نه.
ما ئەڤ هەر چار دەولەت نە ل سەر پەیمانا لۆزانێ یا کو کوردستان پارچە کری ئاڤا بوونە؟ بەلێ
وی دەمی چما په‌كه‌كه ناخوازیت ئەڤ وەلاتێن کو هەبوونا خوە ل سەر نەبوونا کوردستانێ ئاڤا کرنە، بهێنه هلوەشاندن؟ چما ناخوازیت ئەڤ سیستەما لۆزانێ بهێته هلوەشاندن؟
په‌كه‌كه خوە ل پشت گۆتنێن وەکە بەرخوەدان، شەر، شەهید و لەهەنگیێ ڤەدشێریت، په‌كه‌كه گورکا یا ترکیێ، ئیراقێ، ئیرانێ و سووریێ یە و پارێزڤانێ سیستەما لۆزانێ یە، ل رۆژهلاتا ناڤین په‌كه‌كه تەنێ ژ بو نەتەوه‌یا کورد گورکایی ناکەت.
