7 سال ل سەر رزگارکرنا شەنگالێ ژ داعشێ دەرباس دبن
پشتی سالەکێ داگیرکرنا شنگالێ و وێرانکرنا باژێر ژ ئالیێ چەکدارێن داعشێ یێن تەرۆرست، شنگال رۆژا 13ێ مژدارا 2015ان ژ ئالیێ هێزێن پێشمەرگەیێن هەرێما کوردستانێ ڤە ب سەرپەرەشتیا سەرۆک مەسعوود بارزانی هات رزگارکرن.
چەکدارێن داعشێ رۆژا 3ێ تەباخا 2014ان ئێریشی باژێرێ شنگالێ و دەردۆرا وێ کرن. نێزیکی 10 هەزار ئێزدی کو ژن و زارۆک ژی د ناڤ دە هەبوون، ژ ئالیێ تەرۆرستان ڤە یان هاتن کوشتن یان ژی هاتن رەڤاندن.
ئۆپەراسیۆنا ئازادکرنا شنگالێ رۆژا 12ێ مژدارا 2015ان ب سەرپەرشتیا راستەراست یا سەرۆک مەسعوود بارزانی، ب بەشداریا زێدەتر ژ 7 هەزار و 500 پێشمەرگەیان و پشتگریا هێزێن هەڤپەیمانان هاتبوو دەستپێکرن و رۆژا 13ێ مژدارێ ژی شنگال ب تەمامی کەت دەستێ پێشمەرگەیان.
سەرۆک بارزانی رۆژا 13ێ مژدارێ ل سەر چیایێ شنگالێ مزگینیا رزگارکرنا شنگالێ راگهاند و گۆت: «ئەڤ رۆژەک دیرۆکی یە و داستانەک مەزن ل سەر دەستێ پێشمەرگەیێن قەهرەمان هات تۆمارکرن».
سەرۆک بارزانی د وێ پەیاما خوە دە گۆتبوو: «ئەڤ سەرکەفتن ل گەلێ کوردستانێ و مالباتێن سەربلندێن شەهیدان و ب تایبەتی ل خوشک و برایێن مەیێن ئێزیدی پیرۆز بە، ئەڤ داستان ب خوینا هەژمارەک شەهیدێن پێشمەرگە هات کرن، ژ خوەدێ هێڤی دکم کو جهێ شەهیدان به‌هەشت بە و بریندار زوو باش ببن».
هەر وها گۆت: «شنگال پر گرینگە ژ بەر کو ئەو باژێر بوویە سەمبۆلا مەزلوومیەتا کو هاتیە سەرێ مللەتێ کورد. ئەڤ سەرکەفتن نامەیەک بوو بۆ دژمنان کو، ئەو کەسێ نێزیکی چ باژارەکی کوردستانێ ببە، دێ ب ئاوایەکی مەزن تۆلە ژێ وەرە هلدان و کەس هزر نەکە جارەکە دن زلمێ ل گەلێ کورد بکە».
ژ دەما ئێریشا ل سەر شنگالێ ڤە، دەستهلاتدارێن هەرێما کوردستانێ د دەست ب خەباتێن رزگارکرن و ڤەگەراندنا ئێزدیێن رەڤاندی کرنە، ل گۆر ئامارێن نڤیسگەها رزگارکرنا رەڤاندیێن ئێزدی، 6417 کەس ژ ئالیێ داعشێ هاتبوون رەڤاندن و هەتا نها 3554 کەس هاتنە رزگارکرن.
د سالا 2019ان دە، پارلامەنتۆیا کوردستانێ کۆمکوژیا کو ب سەرێ ئێزدیان دە هاتیە کرن وەک ژەنۆسید زانی و رۆژا 3ێ تەباخێ وەکە رۆژا بیرئانینا ڤێ کارەساتا تراژه‌دیک راگهاند.
د جۆتمەها 2020ێ دە هەولێر و بەخدایێ د بن چاڤدێریا نوونەرێ نەتەوێن یەکگرتی ل ئیراقێ دە رێکەفتنەک ژ بۆ ئاساییکرنا رەوشا شنگالێ ئیمزە کرن، خالێن گرینگێن ڤێ رێکەفتنێ ژی، ڤەکشینا هەموو هێزێن چەکدارێن نەیاسایی ژ شنگالێ، دابینکرنا ئارامی و ئەولەهیێ، ئاڤادانکرن و ڤەگەراندنا کۆچبەران و دەستنیشانکرنا قەیمەقامەکی نوویە.
ژ بەر هەبوونا هێز و گرووپێن چەکدار ل شنگالێ، چەند ئالیێن سیاسی ژی بارەگەهێن وان هەنە و رەوشا شنگالێ هەتا نها ئاسایی نەبوویە و نه‌ئارامە و خەلکێ وێ یێ کۆچبەر نکارن ڤەگەرن سەر جهـ و وارێن خوە.
پرانیا کۆچبەرێن شنگالێ ل پارێزگەها دهۆکێ ب جهـ بوونە، ل گۆر ئاماران ل پارێزگەها دهۆکێ 15 کامپ هەنە کو 150 هەزار کەس د وان کامپان دە دژین.
