سیاسەتمەدار و مەدیایا په‌كه‌كێ ل ڤان دەمێن داوی هەول ددن ناڤێ شریکەکێ خوە یێ نوو بدن پێش: بافل تاله‌بانی.
بافل تاله‌بانی د ڤان دەمێن داویێ دا ناڤێ هەره حەزکرییێ په‌كه‌كێ یە، ب تایبەتی ژی مەدیایا په‌كه‌كێ یا ب ترکی كو تێدا بافل تاله‌بانی ژ بۆ کوردان وەک ئیماژەک ئەرێنی و ناڤەکێ ب هێڤی تێ برقاندن. هەروه‌ها سیاسەت و چاپەمەنیا په‌كه‌كێ یا ل رۆژئاڤا ژی دخوازیت هەمان تشتی بکەت. وەک بەرێ بۆ لاهۆر جەنگی دکر، ڤێ جارێ ژی هەول دده‌ن ژ بافل تاله‌بانی رێبەرەکێ بئافرینن. ژبلی ڤێ ب تایبەتی د وەشانێن خوە یێن زمانێ ئینگلیزی دا بافل تاله‌بانی ب ناسنامەیەکە نەته‌وەیی تێ نیشان دان.
گەلۆ بافل تالەبانی شه‌یدایێ یەکیتیا نەتەوی یە یان ژی سەرۆکێ مافیایێ یە؟
ل گۆری مەدیایا په‌كه‌كێ، بافل تالەبانی شەرڤانەکێ دەمۆکراسی و مافێن مرۆڤانە، کەسەکه کو دێ وەکهەڤیا ئابۆری و ئارامیێ مسۆگەر کەت. ل گۆرەی په‌كه‌كێ ئەو ئەڤیندارەکێ مەزنێ کوردستانێ یە و دێ یەکیتیا کوردان پێک ئینیت، له‌وما ژی «شه‌یدایه». ژ بۆ ڤێ یەکێ، ژ وی هات خواستن کو پەیامەکا ڤیدیۆیی بۆ نەورۆزا ئامەدێ بهنێریت. هەروه‌ها هەرده‌م پەیامێن یەکیتیا کوردان ددەت و پشتگریا رۆژئاڤا دکەت.
لێ ئەڤ ئاماژه نه‌تەنێ ئه‌وه ئاماژیه کو په‌كه‌كە دخوازیت چێبکەت، گەلێ باشوورێ کوردستانێ باش دزانیت کو بافل تاله‌بانی ژ وێ ئاماژا کو په‌كه‌كە دخوازیت چێبکەت پر جودایە. بافل تالەبانی ل سلێمانیێ ب کریارێن خوە یێن مافیایی تێ ناسکرن و دیتن، نە وەک كه‌سایه‌تیه‌كێ سیاسی.
میناک بافل تالەبانی کو بۆ نەورۆزا ئامەدێ پەیامەکا ب ڤیدیۆیی شاندیە، لێ بەلێ ل سلێمانیێ بەشداری چ پیرۆزباهییەکێ نەبوو و نه‌شێت ببیت ژی. دزانیت کو ژ بەر کریارێن خوە یێن مافیایی یێن ل سلێمانیێ خه‌لك دێ نه‌رازیبوونان نیشانی وی ده‌ت.
بافل تالەبانی بریارێن کۆنگرەیا یه‌نه‌كێ پاشگوهـ کرن، سیستەما هەڤسەرۆکاتیێ بەتال کر و لاهۆر جەنگی و گرۆپا وی ته‌سفیە کر. ئەڤ بوویەر هەتا گه‌هشته ته‌سفیەکرنا فزیکی، میناک فەرماندار موراد کانی کورده‌یی کو ژ کەسایەتێن گرنگێن لەشکەری یێن یه‌نه‌كێ بوو، د 25 مژدارا 2021 دا، ل نێزیکی رانیا کەمین بەر ڤەدان و هات کوشتن. کوژەرین وی کەسێن گرێدایی بافل تاله‌بانی بوون. موراد کانی کورده‌یی تەنێ ژ بەر کو کەسەکی نێزیكی لاهۆر جەنگی بوو هات کوشتن.
رۆژا 10 تیرمه‌ها 2022 ئۆتۆمۆبیلا فەرماندارێ بەرێ یێ هێزێن دژە تەرۆرێ یێن یه‌نه‌كێ هاوکار عەبدوللا رەسوول (جاف) کو زارۆکێن وی یێن بچووک ژی د ناڤا ترومبێلێ دا بوون، ب بۆمبەیەکا ب کوماندا هاته تەقاندن. هاوکار جاف ژیانا خوە ژ دەست دا و زارۆکێن وی ژی بریندار بوون. تاوانبارێن ڤێ بوویەرێ دیسا کەسێن گرێدایی بافل تالەبانی بوون.
خەزوورێ بافل تالەبانی و یەک ژ ناڤێن گرنگێ یه‌نه‌كێ مەلا بەختیار د تۆمارا دەنگی دا کو د مەها سباتا بۆری دا هاتیە بەلاڤکرن، گۆتبوو، “بافل و قوباد تالەبانی شەڤەکێ ل دەریێ سنۆریێ باشماخێ دەست داناینه سەر 11 ملیۆن دۆلاران”.
بافل تالەبانی گەف ل خودانێن خوارنگەهـ، كافێ و جهێن ب ڤی رەنگی یێن سلێمانیێ دکەت و ب زۆری باجێ ژ وان دستینیت، یێن کو ژ ڤان کریارێن مافیایی عاجز و دەرفەتا وان هەیە، ژ سلێمانیێ درەڤن هەولێرا پایتەخت.
ئەڤه هنده‌ك ژ كارێن بافل تاله‌بانی نە، کو مەدیایا په‌كه‌كێ وی وەک «شه‌یدا» پێشکێشی کوردان دکەت. ئەم بەحسا رۆلا وی یا د بوویەرێن وەک فرۆتنا دلێ کوردستان کەرکووکێ دا ژی ناکه‌ین.
ل باشوور قاتل، ل رۆژئاڤا قه‌هره‌مان: وەهاب هەلەبجەیی
بافل تاله‌بانی و گرۆپا ل گه‌ل ل باشوور و تایبەت سلێمانیێ تەرۆر و کوشتنێ دکه‌ن، دخوازن ل رۆژئاڤا بێن پاقژکرن.
وەهاب هەلەبجەیی کو بەرپرسێ هێزێن ئانتی-تەرۆرێ یە کو بافل تالەبانی ڤێ هێزێ ل دژی دژبه‌رێن خوە بکار تینیت، ل حەسەکێ ژی بەشداری مەراسیما جەنازەیێن کەسێن د هەلیکۆپتەرا یه‌نه‌كێ-هه‌سه‌دێ دا ژیانا خوە ژ دەست داینە بوو. ب تایبەتی ژ بۆ برازیێ مه‌زلووم عه‌بدی شەرڤان کۆبانی روندك باراندن. لێ هەر ئەو کەس بوو کو ل بەر ترومبێلا هاوکار جاف بۆمبە ڤەدایی و ل گەل دو کەچێن وی یێن چار و هەشت سالی ئەو بۆمبە تەقاندی. واته یێن ل باشوور زارۆکان دکوژن ل رۆژئاڤا شۆویا مه‌رحه‌مه‌تێ دکه‌ن. تێ خواستن کو قاتلێن زارۆکان ل رۆژئاڤا وەکە وەلاتپارێز و قه‌هره‌مان بهێن نیشاندان.
هەڤسەرۆکا که‌جه‌کێ بەسێ هۆزات د داخویانیا خوە یا رۆژێن دەرباسبوویی دە پەیاما بافل تاله‌بانی یا نەورۆزا ئامەدێ ب پەسن نرخاند. پەسندانا کەسێن مافیا و کوژەرێن زارۆکان هەم راستیا بەسێ هۆزات نیشان ددەت و هەم ژی نیشانە کو په‌كه‌كە بۆ پلانێن خوە دشێت هەر تشتی بکەت.
نوو هاتن کەڤن خەلاتن، لاهۆر چوو بافل هات
یەکەمین هەڤکارێ په‌كه‌كێ ل سلێمانیێ لاهۆر جەنگی بوو، لاهۆر جەنگی هەول دا کو پێگەها خوە د ناڤا یه‌نه‌كێ دا بهێز بکەت. وێ دەمێ وێنەیێن لاهۆر یێن ل رۆژئاڤا هاتبوون کشاندن پارڤە دکرن و پەسنێن وی دكرن. ل وی دەمی په‌كه‌كێ ل گه‌ل لاهۆر جەنگی ل دژی بافل تاله‌بانی تەڤدگەریا. ژ بەر کو لاهۆر جەنگی دەستهلاتداری وندا کر، په‌كه‌كە یەکسەر ئالیێ خوە گوهارت و ڤێ جارێ ل گه‌ل بافل تالەبانی بوو هەڤرێ. هەتا د ناڤ ئاگاهیێن کو هاتنە بدەستخستن دا هنده‌ك شەرڤانێن هێزا تایبەت یا په‌كه‌كێ پاسەوانییا بافل تالەبانی دکه‌ن. په‌كه‌كە ب پەسندانا بافل تاله‌بانی وی د وەرمینیت و ئەو کەسایەتیا سەرانسەر و نەروونشتی یا بافل ژ بۆ خوە بكارتینیت. په‌كه‌كێ بەریا دەمەکی هەمان تشت بوو لاهۆر دکر لێ نوکە بافل بوویە خوەشتڤیێ په‌كه‌كێ.
ئه‌جێندایا نەڤەشارتی یا په‌كه‌كێ و لۆزانێ
پلانا په‌كه‌كێ هەیە کو د بن ناڤێ یەکیتیا نەتەوی دا جڤینەکێ ساز بكه‌ت. په‌كه‌كە ل گەل هنده‌ك پێکهاتەیێن ل دەردۆرا خوە ئەڤ دەمەکێ درێژە ئامادەکاریا سازكرنا جڤینەکێ ل سلێمانیێ د بن ناڤێ یەکیتیا نەتەوی دا دكه‌ت. وه‌ك دەستپێک ئه‌ڤ ناڤێ مه‌زن هاتییە دەستنیشانکرن: “د سەدسالیا لۆزانێ دا، تێکبرنا لۆزانێ». دبێژن ئەم دێ ب بافل تاله‌بانی ڤێ یەکێ که‌ین.
مە هەلوەست و راستییا بافل تالەبانی ئەشکەرە کریه. بافلێ کو نه‌شێت د ناڤا پارتیا خوە دا یەکیتیێ پێک بینیت، ب کوشتنا زارۆکان، ئەندامێن خوە و باجا خه‌لكی دژیت. ئەو کەسێ کو ب بێشەرمی ل بەر کامیره‌یان دبێژیت: مه کەرکووک فرۆت ئیراق و هەشدا شەعبی. کەسێ کو تاپۆیا خیانەتا کەرکووکێ ب ستوویێ وی ڤەیە، چاوا دێ شێت یه‌كیتیێ بۆ کوردان چێبكه‌ت؟
په‌كه‌كە گارانتۆرێ سنۆرێن پارچەبوویی یێن کوردستانێ یە
ل ئالیێ دی کوردایەتی و کوردستانیبوونا په‌كه‌كێ تشتەکێ تەمام جودایە. رێڤەبەرێن په‌كه‌كێ ب دەستوورا ئیرانێ ل سلێمانیێ دژین، ئیستخباراتا ئیرانێ ئیتلاعات ب ترومبێلێن خوە وان دبەنه ئورمیێ و ب بالافرێن خوە وان دهنێرنه شامێ. ئەو ئالا حەشدا شەعبی ددانیته سه‌ر ملێن جوانێن کورد و لەشکەریێ ژ بۆ ملیسێن شیعە دکە.
ل سووریێ پەسنا خوە دكه‌ت و دبێژیت، “مە ئەسەد رزگار کر، مە نه‌هێلا دەولەتا سووریێ پارچە ببیت”.
ل ترکیێ عەبدوللا ئۆجالان ب خوە دبێژیت «مه‌جالی خزمەتێ بده‌ن من ئەز دێ ببم تاشەرۆنێ ترکیێ». په‌كه‌كە ل باکورێ کوردستانێ چ داخوازییان بۆ کوردان ناکەت.
د شەرێ کەنداڤی یێ سالا 1990 دا، په‌كه‌كێ ب ئالیگرێن خوە ل ئەورۆپایێ خوەپێشاندان کرن “ژ بۆ کو رێ ل بەر هه‌لوه‌شاندنا رژێما سه‌دام بگریت”. وێنەیێن سه‌دام بلند كرن و ئێریش و هەڤپەیمانییا ل دژی سه‌دام پرۆتەستۆ کرن. د شەرێ 2003ێ دا یێ ل دژی رژێما ئیراقێ ژی، دیسا ل له‌نده‌نێ ب وێنەیێن عه‌بدوللا ئۆجەلان “ژ بۆ كو رژێما سەدام نه‌هێـ هه‌لوه‌شاندن” خوه‌پێشاندان لدارخستن.
یێن نە کوردستانی نه‌شێن لۆزانێ بشکێنن
ل گۆری په‌كه‌كێ دڤێت ترکیە مەزن بیت، ئیراق پەترۆلا کوردستانێ بفرۆشیت، ئەمەریکا ئێرشی ئیرانێ نەکەت، رژێما ئه‌سه‌د نه‌هێته رووخاندن. د بەرنامە و ستراتەژییا په‌كه‌كێ دا ل دژی ڤان چار دەولەتێن کو بەرهەمێن پەیمانا لۆزانێ نە و ل سەر تونەبوونا کوردان هاتنە ئاڤاکرن، نینە. بەروڤاژی په‌كه‌كە دبێژیت دڤێت ئەڤ دەولەت هەبن و دڤێت بهێن بهێزكرن. ل رۆژهلاتا ناڤین تەکانە دەولەتا کو په‌كه‌كە ل دژی وێ یە کوردستانە.
حکوومەتا فەدەرالا هەرێما کوردستانێ کونەک ل سیستەما لۆزانێ ڤەکرییە،په‌كه‌كە ژی دترسیت کو ئەڤ پێشکەتن كارتێكرنا خوە ل پارچەیێن دی ژی بکەت.
نە هەوجەیە کو ئەم درێژ بکه‌ین. په‌كه‌كە نه‌شێت ل دژی لۆزانێ تێکۆشینێ بکەت. ژ بەر کو په‌كه‌كە ل ئەنیا دژه-کوردستانێ دا جهـ گرتیه و ل گەل هێزێن کو پێشبینیا بەردەوامیا لۆزانێ دکن تەڤدگەریت. په‌كه‌كە گارانتۆرێ ڤەشارتنا لۆزانێ یە.
کۆنفرانسا په‌كه‌كێ یا ل دژی لۆزانێ ب راستی ژی بۆ دوپاتکرنا گارانتۆریا لۆزانێ یە. ژ بەر کو پێکهاتەیێن پرۆژەیا کۆنفرانسێ ب خوە د ئەنیا دژی کوردستانێ دا جهـ دگرن. هەر چقاس ئه‌ندازیارا سەرەکی یا شریکاتییا په‌كه‌كێ و بافل تالەبانی ئیران ژی بیت، ئەو لۆبیا هندەک لایه‌نێن رۆژئاڤایی کو ژ بهێزبوونا ئابۆری، دیپلۆماسییا کوردستانێ عاجزن د هێتە پالپشتی کرن.
واته د بن سپۆنسەریا وان هێزێن کو ناخوازن کوردستان ل سەر پێن خوە راوه‌ستیت ئەڤ جڤین دهێته ئۆرگانزە کرن. په‌كه‌كە و بافل تاله‌بانی ل پشت ناڤێ کۆنگرەیا لۆزانێ دخوازن تەمەنێ لۆزانێ درێژ بکه‌ن. هێزێن داخوازا ئاخ و سنۆرێن کوردستانێ نەکەن دێ چاوا دژبەرییا سیستەما لۆزانێ كه‌ن.
