کەسەکی وەک ئوومید ئۆزداگ ل سەر ماسێ روونشت و پرۆتۆکۆلا ھلبژارتنێن توورا دویەمینا سەرۆککۆماریێ لگەل کلچدارۆغلو ئیمزە کر. ئەڤ نە سەرکەفتنا ئوومید ئۆزداگە، بەلکو نیشانا تێکچوونا ھەدەپێ یە. کورد باجا سیاسەتا شاشا کو ھەدەپێ د ھلبژارتنێن 14 گولانێ دە مەشاندی، ددن.
ژ بەر کو ھەدەپێ کاندیدێ خوە بۆ سەرۆککۆماریێ دییار نەکر و بێ شەرت و مەرج پشتگری دا کلچدارۆغلو جھێ کوردان یێ سییاسی پڕ لاواز کر و ئەو خستن رەوشەکە خەراب دە.
ژ سالێن 1970 ڤر ڤە، ئاکتۆرێن سیاسی یێن کۆمارا ترکیێ وسا دفکرن کو دەنگێن کوردان دیارکەرن د سیاسەتێ دە. ژ بۆ ڤێ ژی ئاغا، شێخ و عەشیرێن کوردان ژ بۆ خوە وەک موخاتەب گرتن. کوردان وێ دەمێ دەنگێن خوە دابوون پارتیێن کو ب گرانی راستگر بوون. پشتی سالێن 1990 رەوش گوھەری. دەنگێن کوردان د ناڤبەرا پارتیێن راست و چەپ دە ھاتن پارڤەکرن. لێ یێن کو دخوەستن د مەجلیسێ دە پرانییا کورسیکان دەست خوە ڤە بینن دەستپێکێ ھاتن ئامەد، ئەلھ، مێردین و باژارێن دنێن کوردستانێ. ژ بەر کو ھەر کەسی دزانیبوو کو کورد دێ ھەڤسەنگیێ بگوھەرینن. ڤێ یەکێ ژی دەرفەت دا کوردان کو دانووستاندنێ دگەل پارتییێن ترکان دا بکن. ب تایبەتی ژی پشتی ھلبژارتنێن ترکیێ یێن سالا 2001 دەنگێن کوردان پر بقیمەتتر بوون.
لێ ژ بەر چ سەدەمێ دبە بلا ببە ڤان دەنگێن کوردان ژ بۆ کوردان چ دەستکەفتەک ب خوە رە نە ئانی. کورد ژ سیستەما ئینکار و ئیمھایێ رزگار نە بوون. سەدەما ڤێ ژی نە تەنێ کۆلۆنیالیزما ترکە، ھەر وھا سەروەرییا پەکەکێ یا ل سەر تەڤگەرێن سیاسی یێن باکورێ کوردستانێ ژی شریکێ ڤێ رەوشا خەرابە.
د 2005 ێ دا ب دامەزراندنا پارتییا جڤاکا دەمۆکراتیک ھەتا دامەزراندنا بەدەپێ ھەتا رۆژا مەیا ئیرۆیین و ھەدەپە و یەسەپێ کو ل شوونا وێ ھاتن ئاڤاکرن، بوونە جھێ ژناڤبرنا ناسنامەیا سییاسی یا کوردی. کوردان 15 ملیۆن دەنگێن خوە دان یەسەپێ و وان ژی بێیی کو ل بەردێلا تشتەکی بخوازن، ئەو دەنگ خستن بێریکا تفاقا ملەت، جەهەپێ و کلچدارۆغلو دە.
رێژەیا دەنگەن ئوومید ئۆزداگ 2.2 و دەنگێن وی 1 ملیۆن و نیڤن. رێژەیا دەنگێن ھەدەپێ ژ سەدی 8.8 ئانکو 4 قات زێدەترە. لێ ئۆزداگ کو دەنگێ وی ھەمی ب قاسی دەنگێن ئامەدێ یە، رادبە و سیاسەتێ دکە. ژ ئالیێ دن کورد ب ڤێ رێژەیا دەنگێن خوە ڤە ژی خولامی ژێ رە دمینە.
جھێ کو سیاسەتا ترکبوونێ کوردان بگھینێ خولامتییە. کورد بوونە قوربانیێن پۆلیتیکایا ترککرنا پەکەکێ یا کو ئۆجالان ل ئیمرالیێ نڤیساندیە. ژ بەر کو ئەڤ ئەنجام نیشان ددە کو پرسگرێکا کورد ئێدی نە پرسگرێکا بنگەھینا دەولەتا ترکە. ئێدی کورد ژی د سییاسەتێ دە نە ئاکتۆرێن گرینگن. پرسگرێکا کورد ل گۆری دەولەتا ترک بێباندۆر بوویە. ئەم دکارن ببێژن کو ب ڤی ئاوایی پرسا کورد ژی ژ بۆ دەولەتا ترک بوویە وەک ھەموو پرسگرەکێن دن، ئانکو جیاوازییا وێ نەمایە. ب ئاوایەکی زەلالتر، ئۆجالان سۆزا کو دابوو دەولەتا ترک ب جھ ئانی. ئەو سۆزا چ بوو؟ “ئەزێ کوردان ژ بۆ دەولەتێ ژ خەتەرەیێ دەرخم و وان بکەن خوینا تازەیا کۆمارێ.”مخابن لێ وسا چێبوو.
لێ بنێرن، کلچدارۆغلو دکارە ل دژی کوردان بسەکنە کو دەنگێن فاشیست و نەتەوەپەرەستێن ترک ئومید ئۆزداگ وەربگرە. سەرکردەیێن جەهەپێ و تفاقێن وان ژ رۆژا ھلبژارتنێ ڤر ڤە کوردان تاوانبار دکن و دبێژن ئۆپەراسیۆن دێ بدۆمن و بەحسا ئاڤاکرنا ئارتێشەکا تایبەت یا دژە کورد دکن. تشتا دلشەوات ئەوە کو ھەموو ژی ھەول ددن ب دەنگێن کوردان بێن ھلبژارتن. ل ئالیێ دن ھەدەپە ژی مینا کو پرسگرێکا کورد نینە تەڤدگەرە و بەحسا “مافێن ژنێ، ئەکۆلۆژی، ژینگەھ، دەمۆکراسیێ” دکە. لێ ئەنجامێن ھلبژارتنێ دەستنیشان دکە کو ل ترکیەیێ پێلا نەتەوەپەرەستی دەرکەتیە و بلند بوویە. ھەستێن دژ-کورد زێدە بوویە. کورد د دەرازینگەک ھەستییار و کریتیک دە نە. گەر تشتەک بێ کرن، دڤێت نھا ژ بۆ پاراستنا کوردان و بدەستخستنا مافێن وان بێ کرن ژ بەرکو مەترسی مەزنە.
کورد دڤێت ببینن کو پارادیگمایا ل ئیمرالیێ، پەرسپەکتیفا ل قەندیلێ و پێکانینا ھەدەپێ یا پراکتیکی وان ژ ئێرشێن نەتەوەپەرەستێن ترک ناپارێزە. پرادیگمایا پەکەکێ ناسنامەیا کوردایەتیێ مسۆگەر ناکە و ژ بلی خولامییێ تشتەکی دن ژ بۆ کوردان لگەل خوە نائینە.
