رێڤەبەرێ كه‌جه‌كێ جەمیل باییک، بەشداری تەلەڤیزیۆنا په‌كه‌كێ (Sterk TV) بوو و هنەک نرخاندن کرن. نرخاندنێن جەمیل باییک یێن دەربارێ ئارمانجا دامەزراندنا په‌كه‌كێ و په‌یوه‌ندیێن ئۆجالان ل گه‌ل چەپێن ترک بالکێش بوون. باییک گەلەک جاران گۆت کو ئەو بزاڤێن عه‌ره‌بان ئەساس دگرن. باییک دیسان بەرپرسیارییا تێکچوونا خوە یا د شەرێ ناڤبەرا وان و دەولەتا ترک دا ب هێزێن دن ڤە گرێدا. چەندین خالێن ئاخفتنا جەمیل باییک وه‌هانە:
باییک: په‌كه‌كە نەتەنێ ژ بۆ کوردان هاتییە ئاڤاکرن
د داخویانیا خوه دا جەمیل باییک، رۆناهی ئێخسته سەر په‌یوه‌ندیێن دیرۆکی یێن په‌كه‌كێ ل گه‌ل چەپێن، هاتە گۆتن کو ئارمانجا دامەزراندنا په‌كه‌كێ به‌رده‌وام كرنا تەڤگەرا چەپێن ترک و كادرێن وێ یە. جەمیل باییک د ئاخفتنا خوە دا بانگا یەکێتیێ ژ بۆ ترکیێ هەم ژی ژ بۆ جڤاکا عه‌ره‌ب کر، د هەمان دەمی دا کین و نەفرەتا خوە ژی ل دژی کوردان رابەر کر.
جەمیل باییک د ئاخفتنا خوە دا وه‌ها گۆت: «ل ترکیێ تێکۆشینا دەمۆکراسی و ئازادیێ هات كرن، گەلەک بەدەل هاتن دان، شەهید هاتن دان، هندەک شۆرەشگەر هاتن سێداره دان. رێبەر ئاپۆ خوە دسپێرە تەڤگەرا شۆرەشگەری یا ل ترکیێ. وی هزر دكر کو ئەو دێ چاوا وێ تەڤگەرێ به‌رده‌وام كه‌ت، چاوا دشێت وان شۆرەشگەر و شەهیدان زیندی بهێلیت؟ ژ بەر ڤێ یەکێ په‌كه‌كە ئاڤا کر. واته نە تەنێ ژ بۆ گەلێ کورد، ژ بۆ گەلێن ترکییێ و ژ بۆ هەموو مرۆڤاهیێ په‌كه‌كە ئاڤا کر».
دهێته زانین کو په‌كه‌كە ب تایبەتی ل هەمبەر رەخنەیێن ل سەر پێکهاتەیێن وێ یێن سیاسی وەک «هه‌ده‌په-یه‌سه‌په-هەدەپ»، وەکە کو «دووری کوردایەتیێ کەتنە رەد دکەت». رێڤەبەرێن په‌كه‌كێ بەریا نها ژی ئەو رەخنەیێن ل سەر “ترکبوونێ” وەکە نه‌ژادپەرەستی قەبوول کربوون و گۆتبوون ئەو دێ خەتا خوە نه‌گوهۆرن.
گەلۆ گەر په‌كه‌كه ژ بۆ کوردان ئاڤا نەبوویە، بۆچی ئەڤه سەرێ 40 سالانه گه‌نجێن کورد د ناڤ په‌كه‌كێ دا دهێنه کوشتن، نێزیكی 50 هەزار قوربانییان دان، 5 هەزار گوند وێران کرن، ب هەزاران کورد هاتنە گرتن، ب ملیۆنان کورد کۆچبەر بوون، کوردستان بوویە مه‌یدانا شەری؟ به‌رسڤا ئه‌ڤان پرسێن گرنگ د ئاخافتنا باییک دا نه‌بوون.
باییک: ژ بەر کو مە پشتگری دا فلستینێ، ل دژی رێڤەبەرییا مە پیلانگیری هات کرن
ئەندامێ کۆنسەیا رێڤەبەر یا كه‌جه‌كێ جەمیل باییک د ئاخفتنا خوە دا ب ئاوایەکی ڤەکری پشتگری دا حه‌ماسێ. هەروه‌ها جەمیل باییک د ئاخفتنا خوە دا گەلەک جاران رەخنە ل ناتۆ و هێزێن رۆژئاڤایی گرتن. وه‌ها به‌ردەوام کر: «ئەمرێ ئێریشێن ل سەر رۆژئاڤا ژی ناتۆ و ئەمەریکا دانە». باییک رۆلێ کۆلۆنیالیست و داگیرکەرێن هەرێمێ د ئالۆزییێن ل رۆژهلاتا ناڤین دا پاشگوهـ کر.
هەروه‌ها باییک د ئاخفتنا خوە دا دیار کر کو په‌كه‌كە ژ دامەزراندنا خوە هەتا نها دۆستێ فلستینێ یە. هەتا ئدیعا کر کو ئۆجالان ژ بەر کو ل گه‌ل گەلێ فلستینێ و عه‌ره‌بان په‌یوه‌ندی چێكرینه، ژ ئالیێ ئەمەریکا ڤە هاتییە گرتن. باییک ئاخفتنا خوە وه‌ها به‌رده‌وام كر: «تەڤگەرا مە د سالێن دەستپێکێ یێن دامەزراندنا خوە دا گەلێ فلستینێ و تێکۆشینا وێ بۆ خوه كره ئه‌ساس. مە بزاڤا وان راست دیت، د تێکۆشینا وان دا جهـ گرت و مە ژی بەردێل دان. یەک ژ سەدەمێن پیلانگیرییا سەر سەرۆکێ مە ژی په‌یوه‌ندییا مە یا ل گه‌ل فلستین و عه‌ره‌بان بوو. تەڤگەرا مە ژ رۆژا کو هاتییە دامەزراندن هەتا نها ل سەر بنگەهێ په‌یوه‌ندیێن ل گه‌ل فلستین و عه‌ره‌بان پێشکەتییە».
باییک: عه‌ره‌ب کرنه 22 دەولەت و کورد ژی کرنه 4 پارچە
د ئاخفتنا باییک دا بەشێ هەره بالکێش بەشێ سەد سالێن بۆری بوو. باییک دیار کر کو عه‌ره‌ب و کورد د هەمان چارەنووسێ دا نە و دەولەتێن رۆژئاڤایی خرابی ل هەر دو ئالییان کرن و گۆت: «عه‌ره‌ب کرنه 22 دەولەت و کورد کرنه 4 پارچە. یێن کو خوینا گەلێ کورد و عه‌ره‌ب دمێژن ئەڤ هێزه‌نه. لەوما پێویستە گەلێن کورد و عه‌ره‌ب تفاقا خوە پێش بێخن. گەر تفاقێن خوە پێش بێخن هەر دو گەل دێ ئازاد بن».
باییک عه‌ره‌بێن کو خودانێن 22 دەولەتانن و د ناڤ دەولەمەندترین دەولەتێن جیهانێ دا نه و هه‌روه‌ها خودان سەروەرییا چاند، زمان، ئابۆری و ئاخا خوە نە و کوردێن کو ئاخا وان ل سەر چاران دەولەتان هاتییه پارچه كرن، زمانێ وان لێ هاتییه قەدەغەکرن، ژ دیرۆک و ناسنامەیا کوردایەتیێ بێبه‌هر ماین… وەکە عه‌ره‌بان پیڤان لێ ئەڤ پیڤان باییک ب چ كری یه کەس تێناگەهیت. عه‌ره‌بێن خودان 22 دەولەت و کوردێن كو بووینه 4 پارچە و بێ دەولەت وەکە یەک چارەنووس نرخاند.
ل چ دەڤەرا جیهانێ باژارەکی عه‌ره‌بی ژ بەر ناسنامەیا خوە یا ئەتنیکی ناهێته خرابکرن، ل هەر جهه‌كی زمانێ عه‌ره‌بی دهێته بکارئینان، پرسگرێکا حه‌لاندنا عه‌ره‌بان نینه. ژ ئالیێ دن ڤە کورد تەنێ ژ بۆ کو دبێژن ئەم کوردین یان ژی ژ بۆ گۆتنا سترانێن کوردی دهێنه کوشتن. باییک ژ بۆ کو ل بەر عه‌ره‌بان شێرین خویا بکەت، نەبەحسا زلم و زۆردارییا ل سەر کوردان و نه ژی دژمناتیا عه‌ره‌بان یا ل هەمبەری کوردان قەد نەکر.
جەمیل باییک کولیلک پێشکێشی عه‌ره‌ب و ترکان و شکایەتا کوردان ل گەل دەولەتا ئیراقێ کر
وەکە هەر جار د داخویانییا جەمیل باییک دا یەک ژ مژارێن سەرەکی په‌ده‌كه بوو. جەمیل باییک گۆت: «ئەگەر په‌ده‌كه به‌رسینگێ هێزێن وان نەگریت، ئەو دێ دەولەتا ترک تێک به‌ن. هەروه‌ها جەمیل باییک وەک هەر جار گۆت په‌یوه‌ندییا په‌ده‌كێ ل گه‌ل دەولەتا ترک هەیە».
جەمیل باییک شکایێتا په‌ده‌كێ بۆ دەولەتا ئیراقێ کر. هەڤسەرۆکێ كه‌جه‌كێ باییک کو زمانەکێ پر سادە و سیخۆری بکار ئینا گۆت: «ئەز ژ ڤێرێ دخوازم ئریاقێ هشیار بکم. بارزانی دخوازن ل هندەک جهان ب جهـ ببن. بجهبوونا بارزانییان دهێـته واته‌یا بجهبوونا دەولەتا ترک».
په‌كه‌كە یا کو چ سەروەرییا وێ ل سەر هەرێمێن مەتینا، حه‌فته‌نین و برادۆستێ نەمایی، ژ بۆ کو رەوشا خوە یا تێکچوویی ڤەشێریت، هەر ده‌م د مەدیایا خوە دا هەول دده‌ت تێکچوونا خوە بکەته ملکێ په‌ده‌كێ. هەروه‌ها په‌كه‌كە د هەموو هەولدانێن تەنگکرنا ستاتویا هەرێما کوردستانێ دا پشتگریەکا ئەکتیڤ بۆ حکوومەتا ئیراقێ دکەت. جەمیل باییک د ئاخفتنا خوە دا گۆته ئیراقێ «ب قاسی وە ئەم ژی دژمنێ په‌ده‌كێ نە وەرن ئەم ب هەڤ را ل دژی دەستهلاتا په‌ده‌كێ تێبکۆشین» .
ژ بەر کو د راستییا سیاسەتا رۆژهلاتا ناڤین دا، هەرێما کوردستانێ ل گه‌ل په‌ده‌كێ و تەڤگەرا بارزانی بوویە ئێك. تەڤگەرا بارزانی کەڤرێ ره‌سه‌ن یێ دیوارێ باشوورێ کوردستانێ یە. واته دژمناتییا بارزانی ئێریشا ل دژی ستاتویا کوردان و دەستکەفتێن وێ یە. داخویانیا باییک ب واتەیا تەکلیفا به‌لێنده‌ری كرنێ ژ بۆ دەولەتا ئیراقێ دهێت.
جەمیل باییک د درێژاهیا داخویانیا خوە دا بانگا یەکگرتنێ ل چەپێن ترکان، ل گەلێ فلستینێ، دەولەتێن عه‌ره‌بی و دەولەتا ئیراقێ کر و بۆ وان پێشنیار كر كو ل گه‌ل په‌كه‌كێ تەڤبگەرن. باییک ل هەمبەری کوردان ژی دژمناتی، نەیارتی و شەر ئیعلان کر.
