شەرێ د ناڤبەرا ھێزێن چەکدارێن ترک و پەکەکێ یێن د ناڤا سینۆرێن باشوورێ کوردستانێ دە رۆژەڤا سەرەکەیا کوردانە. ھەر چەند ئەڤ پەڤچوون ب گشتی ل سەر خەتا بەرواری-مەتینا-ئامیدیێ تێن دیتن ژی، ھێزێن چەکدارێن ترک سینۆرێ باشوور و باکورێ کوردستانێ، د ناڤبەرا حەفتەنین-خاخورکێ دە دەرباس دبن و ھەری کێم 60-80 کم ل ھوندرێ ئاخا باشوور دە بنگەھێن خوە چێدکن.
مخابن، نە د دەربارێ ئاگاھداریا رۆژانە و نە ژی د دەربارێ ئەنجامێن دەمدرێژ دە رەوشەکی ئارام تونە. مانیپولاسیۆن و قرێژیا ئاگاھی و پێزانینا پرە. ئەم دکارن ببێژن کو ناکۆکیا پەکەکێ-ئارتێشا ترک نە ل قادێن شەری بەلکو د دەزگەھێن چاپەمەنیێ دە تێ مەشاندن.
دەولەتا ترک ژ پەکەکێ پێتر ل ھەمبەر ڤێ مژارێ بێدەنگە. تەنێ ھەلوەستەک وان ھەیە کو رەوابوونا ئۆپەراسیۆنا خوە راڤە دکە. د پەکەکێ دە رەوش پر جودایە. پەکەکە ب مووشەکێن خوەیێن ل ستودیۆیێن تەلەڤیزیۆنێن ل بەلچیکایێ، سازییێن کۆمیتەیێن چاپەمەنیێ یێن ل سلێمانیێ و پلاتفۆرما X ھەول ددە د شەری دە سەربکەڤە.
دو ئارمانجێن مەدیایا پەکەکێ ھەنە، یەکەم؛ ژ بۆ رایا گشتی بدە باوەرکرن کو شەرێ ل خەتا مەتینا-ئامێدیێ شەرێ سەرکەتنێیە. یا دویەمین ژی ئەوە کو رایا گشتی ل دژی پەدەکێ بکە دژمن. بنێرن، ئارمانجا تێکبرنا دەولەتا ترک د بەرنامەیا پەکەکێ دە نینە. و ژ بۆ بدەستخستنا ڤان ئارمانجان ژی، پەکەکە چ نرخێن نەتەوی، چاندی و ئەخلاقی بەر چاڤان ناگرە ب نووچەیێن دەرەو دخازە توڤێ فتنە و فەسادیێ بچینە.
ژ ئالیەکێ ڤە وێنەیێن چالاکیێن گەریلایان، لێخستنا ب بالافرێن کەشفێ ل ئارمانجان و ھتد دخوازە گرسەیا خوە هان بدە “تەشویق” بکە. وسا تێ نیشاندان کو پەڤچوونەک مەزن دقەومە. ژ بلی ڤێ یەکێ جەوەکی وە دروست دکە وەکە کو ھێزێن پێشمەرگە لگەل ھێزێن چەکدارێن ترکیێ ھەڤبەش تەڤدگەرن، ئەڤ یەک نە راستە. ژ بەر ڤێ یەکێ کامپانیایەکا مەزن یا دەرەوان دمەشینە.
لێ تو چقاس گرسەیێ سەردا ببی، چقاس پرۆپاگاندایێ بکی ژی، د شەری دە ھندەک ئەنجامێن راست دەردکەڤن ھۆلێ. د داویێ دە دێ چ ببە ئەم ھەموو دێ ببینن.
لێ ئەم د نها دە دبێژن: تاکتیکا تونەلێ یا پەکەکێ نە تاکتیکا سەرکەتنێ یە. تونەلێن شەری تەنێ ژ بۆ خوە ڤەشارتن و خوە پاراستنێ نە. ئەنجامێن تونەلان ژ فەلاکەتا خەندەکا یا گەلێ باکور د سالێن 2014-2016 جوداتر نابە. ژ بەر کو د ڤێ پەڤچوونێ دە تشتا د دەستێ پەکەکێ دە مایی تەنێ تونەلن.
گەلۆ پەکەکە د تونەلێن گرێ بھار دە دکارە دەولەتا ترک تێک ببە؟
تشتێ کو گوندێن سەرگەلێ-گوھەرزێ-بەرچی-بەلاڤە دھێلە بکەڤە رۆژەڤێ پەڤچوونێن بالکێش و ب گومان یێن گرێ بھارن. د وی گری دە سیتەمەکی پاراستنێ یێ پەکەکێ ژ 2005 ڤە ھەیە. ئەم دیرۆک و تونەلێن گرێ بھار ژ بۆ نڤیسەکا دن بھێلن و بهێین سەر مژارا سەرەکە، گەلۆ د تونەلان دە سەرکەفتن تێ بدەستخستن؟
ل گرێ بھار، پەکەکە خوەدی دیرۆکەکا درێژە. ل ڤر ژ سالا 2005 ڤە سیستەمەکی بنەرد ھاتیە ئامادەکرن، ژ سالا 2023 ڤر ڤە ھێزێن تایبەت ل ڤر ب جھ بوونە. پەکەکە ل دەردۆرا تونەلێ سیستەمەکی باش یێ شۆپاندنا تەکنیکی (کامیرا)ئاڤا کریە. واتە ھەتا نھا یەک ژ تونەلێن ھەری ب ھێزە ل ھەرێما ئۆپەراسیۆنێ یا پەکەکێ. وسا دخویە کو پەکەکە پلان دکە کو دەمەکە درێژ د ڤان تونەلان دە بمینە و ل ڤر پەڤچوونا بدۆمینە.
گەلۆ ما ئەڤ تونەل دکارە قەدەرا پەڤچوونان ب گشتی و کوردان بگوھەرینە؟ نا نا. ژ بەر کو ل سەر چاپەمەنیێ چقاسی پرۆپاگاندا بێ کرن ژی تاکتیکا تونەلێ یا پەکەکێ تێک چوویە. ژ بەر کو ئەڤ نە جارا یەکەمە تونەل تێ جەرباندن. پەکەکە ل کاتۆ ژیرکا یا باکورێ کوردستانێ د تونەلەکا دەھ قات ژ تونەلا گرێ بھار کوورتر و ئالۆزتر دە بوو، لێ دەولەتا ترک دەرێ وێ تونەلێ کۆنکرێت کر و کەس نزانە چەند جوانێن کورد ب ساخی تێ دە مان.
پەکەکێ ل وەرەخەلێ ژی تونەلەک ستراتەژیک چێکربوو و دەولەتا ترک ھاڤینەکێ ب وێ تونەلێ ڤە مژوول بوو و د ئەنجامێ دە دەولەتا ترک تونەلا وەرەخەلێ ھلوەشاند. واتە پەکەکە دخوازە ڤێ تەکنیکا تونەلان یا کو بنکەتیە ل گرێ بھار ژی بجەربینە، تەرمێ چەند جوانان تێ دە بھێلە و حەماسەتا بەرخوەدانێ بکە. ئەڤ یەک چارەنڤیسا شەری ناگوھەرینە. تونێلێن حەماسێ دبە کو ئارتێشا ئیسرایلێ تەنگاڤ بکە. ژ بەر کو د بن باژێر دەیە و دکەڤە ئاڤاھیێن سڤیلان دە. لێ تونەلێن پەکەکێ د بنێ چیا دە نە، کو یەک سڤیل لێ ناژی. ئەڤ تو زەرارێ نادە دەولەتا ترک. ھەر وھا حەماس ژی د تونەلان دە تێک چوو. تونێل قەبرێن ئامادەکری نە ژ بۆ جوانێن کورد.
شەرێ ل سەر خەتا ئامێدیێ-دێرالۆکێ نە شەرێ تێکبرنا دەولەتا ترکە، شەرێ پاراستنا تونەلا یە !
ل سەر خەتا ئامێدیێ-دێرالۆکێ ھەتا نھا نە ل دەڤێ تونێلێ یان ژی نێزیکی دەڤێ وێ، د ناڤبەرا یەکینەیێن بچووک یێن کو ھەول ددن تونەلێ بپارێزن و ھێزێن چەکدارێن ترک دە شەر روو ددە. واتە شەر نە ژ بۆ دەرخستنا ئارتێشا ترک ژ ھەرێمێ، ژ بۆ رزگارکرنا زاپێ، رزگار کرنا حەفتەنین و زنارێ کێستەیە. تەنێ ژ بۆ پاراستنا گرێ بھار و تونەلێن دەردۆرا وێ پەڤچوون تێن کرن. پەکەکە ژ بۆ پاراستنا ڤێ تونەلێ سڤیلێن گوندێ گوھەرزێ، گوندێ سەرگەلێ، بەرچی وەک مەرتالێن زندی ب کار تینە، ب دەھان گەریلا دبن قوربانی، ب ھەزاران دار و ب سەدان دۆنم رەز و باخ دشەوتن. واتە دەڤەرا ئامێدیێ ب چیا، بانی، کەڤر، دار و جڤاکا خوە ڤە تێن قوربانیکرن بۆ تونەلێن گرێ بھار.
دڤێت ھەر کەس ڤێ بزانە؛ تونەل نە سەنگەرێن سەرکەتنێ نە. د تونەلان دە کەس نکارە دەولەتا ترک تێک ببە. وەکی دن، د تونەلان دە 20-30 گەریلا ھەنە و دەولەت تێ و ل بەر دەریێ تونەلێ ب وان رە شەر دکە. گەر پەکەکە بخوازە 5 سالان د تونەلا گرێ بھار دە ل دژی دەولەتا ترک شەری بکە ژی ب قاسی سەرێ دەرزیێ ژی سەرکەتن چێنابە. دەولەتا داگیرکەرا ترک تشتەکی وندا ناکە. ل ستەنبۆلێ دەنگێ بۆمبەیان نایێ، ل ئەنقەرەیێ ژیان ئاسایی یە، ل ئامەدێ یەک فیشەک ژی نا تەقە.
گەر ھەر رۆژ 5 لەشکەرێن ترک ل دەرڤەیی سینۆرێن وە بمرن دێ ترکیە چ وندا بکە؟ ل ترکیەیێ د سالا 2023 دە 1992 کەس د روویدانێن کاری دە دمرن، د ئۆپەراسیۆنا پەنجە دە یا کو ئەڤ 5 سالن تێ کرن دە ھێژ 1000 لەشکەر نەمرینە. ترکیە تەنێ د وارێ ئابۆری دە ژ ڤی شەری ب باندۆر دبە و چ زیانەکا دن نابینە. ل گۆری ئەجیندایا خوە شەری بەلاڤی کوردستانێ دکە. لێ ژ بۆ کوردان رەوش نە وسایە.
کورد شەرت و مەرجێن دیرۆکی وندا دکن. جوگرافیا خوە وندا دکن. نفش و جوانێن خوە وندا دکن.
تونەلێن گرێ بھارێ دێ ھەمان چارەنڤیسا خەندەکێن جزیرێ تەجرووبە بکە؟
پێڤاژۆ مینا 2015 یا خەندەکان پێشدکەڤە. ھەر کەسی دزانی کو داویا شەرێ خەندەکان دێ ببە فەلاکەتەکا لەشکەری و جڤاکی. ل باژاران خەندەک کۆلاندن مەحکوومێ بنکەفتنێ بوو. دژمن ب ھەمی ھێز و ھۆڤیتییا خوە چوو سەر دە و تراژەدییەک مەزن روو دا. لێ پەکەکێ چ کر، ھەر رۆژ وێنە و ڤیدیۆیێن جوانێن بەدەو یێن د خەندەکان دە پارڤە دکرن؟ ل سەر مەدیایا جڤاکی ب سەرکەتن تۆمار دکر. د گۆت یەپەسێ ب ڤی ئاوا لەشکەر گولەباران کریە و ب ڤی رەنگی بەرخوە ددە. وان ئەو جوان د وان سەنگەرێن مرنێ دە ب جھ کرن. د ئەنجامێ دە ئەو جوان ب ساخی ھاتن شەوتاندن. باژارێن کوردان ب ھێڤی و باوەرییێن خوە ڤە ھاتن ھەرفاندن.
نھا ژی ھەمان تشت ل گرێ بھار و خەتا مەتینا-ئامێدیێ تێ کرن. کۆمەک گەریلا ل ڤێ ھەرێمێ د کۆمیتەیا چاپەمەنیێ یا پەکەکێ ل بەلچیکایێ، ل ئەورۆپایێ، ل مەخموورێ و ھتد.. وەک ئامەد دیجلە و ئادەم کاراچۆبان د کانالێن تەلەڤیزیۆنێ ل سەر یوتیۆبێ بەرنامەیان ل سەر ڤان پەڤچوونان چێدکن و پارە قازەنج دکن. لێ یێن ل ڤر زرارێ دبینن شێنییێن گوندا نە. خەلکێ نهێلێ، نیروە، بەرواری، رێکانی و زێباری ئێش و ئازارێ دکشینن.
بەسێ ھۆزات بەرپرسا شەر و پەڤچوونێن خەندەکان د ناڤ پەکەکێ دە بوو و بریارا کو جوانێن جزیرێ ژ ژێرزەمینێ دەرنەکەڤن ژی بەسێ ھۆزات دابوو. ئەو جوان ب ساخی ھاتن شەوتاندن و دەما کو دوومان ژ جەنازەیێن وان بلند دبوو، بەسێ ھۆزات بێشەرم و بێوژدان دگۆت: “جزیرێ سەری نەتەواند، سەرکەفتن ب دەست خست.” نھا ژی ھەمان تشت د تونێلان دە تێ دوبارە کرن. کۆمیتەیێن پەکەکێ یێن ل سلێمانیێ، چاپەمەنیا ئەورۆپا و ھتد ھەموو ل سەر خوینا ڤان جوانێن شەوتی پرۆپاگاندایێ دکن. پەکەکە ب خوین، جەنازە و سلۆگانان خوە خوەدی دکە.
پەکەکە ژ بۆ ھندەک ئەجیندایێن ڤەشارتی وەکە کو جوانێن خەندەکان دە ھاتین تونە کرن دێ جوانێن چییا ژی د تونێلان دە بدن تونە کرن. مرۆڤ ناخوازە بنڤیسینە، لێ تێ گۆتن کو ھەتا نھا ھەری کێم 6 گەریڵا (دو ژن) ل مەتینا خوە رادەستی ئارتێشا ترک کرنە. ئەم ناخوازن ببێژن کو تەسلیم بوونە، ژ بەر کو ئەڤ نە تاوانا وان جوانانە، تاوانا رێڤەبەریا پەکەکێ یە کو ئەو مەحکوومی ڤێ ھەلوەستێ کرنە. ئەو تەسلم نەبوونە، پەکەکێ ئەو خستنە د ھەمبێزا دژمن دە. گەر ئەم لێبنێرن ژ سالا 2000 و ڤر ڤە ژ بۆ دەمۆکراتیککرنا ترکیەیێ سێ نفشێن جوانێن کورد ھاتنە قوربانیکرن.
مەژییێ باکورێ کوردستانێ جوان د خەندەکان دە، ل باشوورێ کوردستانێ ژی د تونەلان دە بناخ کری، ھەمان مەژییە . ئەڤ جوان ژ بۆ کو دەولەتا ترک د ھەر شەری دە تێک بچە، ژ بۆ مرنێ نەھاتن شاندن. یەک ژ سەدەمێن مرنا ڤان جوانان رۆژەڤێن ڤەشارتی یێن پەکەکێ و پێویستییا وێ ب جەنازەیان ژ بۆ هاندانا گرسەیا خوە بوو. د واتەیەکێ دە خەندەکێن باکور ب ناڤێ تونێلا ڤەگوھەستن باشوورێ کوردستانێ. پەکەکێ ل باژاران جوانێن کورد د خەندەکان دە ل چییان ژی د تونێلان دە دانە کوشتن.
کوردێ ھەری باش نە ئەوە یێ کو ب ھەستیاری پشتگریێ ددە ڤێ لیستکا ب ناڤێ بەرخوەدانا تونەلێ، بەرۆڤاژی ڤێ یەکێ دبینە کو کورد د تونەلان دە تێن قرکرن لۆما ژی دبێژە ئەی پەکەکە ئێدی بەسە تە ژییانا مە کرە جەهەنەم.
