سیاسەتمەدارێ هەری نەتەوپەرەست و ترک پەرەست دەولەت باخچەلی، د 22ی جۆتمەها 2024 دە گۆت، “بلا تەجریدا ل سەر ئۆجالان رابە و بلا رێخستنا خوە هلوەشینە.” ئەڤ پێڤاژۆیا کو ب ڤان گۆتنان دەست پێ کری د ناڤا 7 مەهان دە ب لەز و بەز پێش کەت، ئۆجالان د 27ێ شوباتێ دە بانگ ل رێخستنا خوە کر و گۆت، بلا خوە هلوەشینە، پەکەکێ ژی د 8ێ گولانێ دە لدارخستنا کۆنگرەیا خوە ئەشکەرە کر، وەها دیارە کو د ڤان رۆژێن پێشیا مە دە دێ ناڤەرۆکا مژارا چەک دانینێ دەست پێ بکە.
هەر کەس دفکرە کا چما پشتی 52 سالان نها پەکەکە خوە هلدوەشینە؟ چما دەولەتا ترک نها ئەڤ پێڤاژۆ دەست پێ کر؟
پشتی کو حەماس د 7ی جۆتمەهێ دە ئێریشا “تۆفانا ئەقسا” ل سەر ئیسرائیلێ ئەنجام دای، د رۆژهلاتا ناڤین دە رەوشەکە نوو دەرکەت هۆلێ. ئیسرائیل و هەڤالبەندێن وێ ژ بۆی سینۆرێن رۆژهلاتا ناڤین بگوهەرن پێنگاڤەک دا دەستپێکرن و د رۆژهلاتا ناڤین دە پاقژکرنا رێ ژ ئالیێ ئیسرائیلێ ڤە دەستپێکر. دەربێن کۆژەک ل حەماسێ دان و رەژێما ئەسەد هلوەشاند. و دەستێ ئیرانێ ژ گەلەک ئەردان هات دوورخستن، هندەک دەردۆر دبێژن کو ئیسرائیل دخوازە پرۆژەیا خوە یا دیرۆکی یا “کۆریدۆرا داود” بکە د مەریەتێ دە.
کۆریدۆرا داود پرۆژەیەکە کو ژ گرێ جولانێ بەر ب باشوورێ سووریێ و حەتا رووبارێ فراتێ کۆریدۆرەکە بەژاهی تێ ئاڤاکرن. کۆریدۆرا داود ژ ئەردێ کوردستانێ رە دەرباس دبە، هەمان دەمێ ئەڤ کۆریدۆر گوهەرتنا سینۆران دکە ئارمانج، ژ بەر وێ یەکێ ژی هەم هیزێن کو دخوەزن سینۆران بگوهەرن و هەمان دەم یێن کو ناخوازن سینۆران بگوهەرن دخوازن کۆنترۆلا خوە ل سەر کوردان چێکن، ژ بەر ڤێ یەکێ هەموو ئالی دخوازن ب کوردان رە هەڤپەیمانیەکا لەشکەری، سیاسی و ئابۆری چێبکن.
پەکەکە د 41 سالان دە ب گۆتنێن “رۆلا زۆرێ، شەرێ گەریلا، شەرێ رەوا” و گەلەک تێگەهێن دن یێن جور ب جور چەک د دەستێ خوە دە گرت و گۆت ئەز ب ڤی چەکی کوردا دپارێزم و تام وەختا کو د رۆژهلاتا ناڤین دە هەر کەس چەک هلدگرە بەحسا چەک دانینێ کر.
پێڤاژۆیا چەک دانین و هلوەشاندنا پەکەکێ، نە پرۆژەیەک ئیسرائیلێ بوو، پرۆژەیا وان بوو کو نەدخوەستن ستاتوو و سینۆر بێن گوهەرتن. گەلەک ئیسپات هەنە کو د ناڤا ڤێ بەرنامەیێ دە ئینگلتەرا هەیە، ئینگلتەرا رێگرە کو ئیسرائیل ل گۆر بەرژەوەندییا خوە سینۆران بگوهەرە، ئەو ڤی تشتی ب خوە ئەشکەرە ناکە، ئینگلتەرا دخوازە ل سەر ترکیە و ئیراقێ پرۆژەیا ئیسرائیلێ بلۆک بکە، ژ بەر ڤێ یەکێ ژی هێدی هێدی ڤەگەریا سەر ئەردێ ئیراقێ، د ملەکی دە ژ بۆی نەفتا کەرکۆکێ لگەل شیرکەتا “بریتیش پەترۆلیۆم” هەڤپەیمانیەک چێکر، د 14/1 دە سەرۆک وەزیرێ بریتانیایێ ستارمەر و سەرۆکوەزیرێ ئیراقێ ل لەندەنێ هەڤپەیمانیەکە مەزن واژوو کرن، و ئینگلتەرا خوەست بزڤرە ئیراقێ و ب هێزا خوە یا لەشکەری ل گەیارەیێ ب جی ببە.
بریتانیایێ لگەل ترکیەیێ ژی ژ بۆی چەک دانینا پەکەکێ وەکە شێورمەندەکی کار کر، ئەم دزانین کو سەرۆکێ ئیستیخباراتا بریتانیا MI6 ریچارد مۆر ل پایزا دەرباسبوویی هندەک سەردانێن ڤەشارتی کرن. وی ستراتەژیەک ژ ترکان رە پێشنیار کر، “هوون پەکەکێ بێ چەک نەکن و مەسەلەیا کوردان د سینۆرێ خوە دە ئاشتیانە چارەسەر نەکن، هوونێ نەکارن سینۆرێن خوە بپارێزن.” و ل سەر ڤێ ستراتەژیێ د ناڤا ترکیەیێ دە کەت ناڤا حەرەکەتێ دە، و ژ بۆی چارەسەرکرنا کوردان ب “پەیمانا ئەخلات” رە ئەڤ ئەرک دان دەولەت باخچەلی کو کەسێ هەری نەتەوپەرەست یێ ترکیەیێ یە. واتە ئەڤ پێڤاژۆیا د ناڤبەرا باخچەلی، ئەردۆگان و ئۆجالان دە هاتی ئەنجامدان بەشەک ژ ستراتەژییا بێی ستاتوو هشتنا کوردایە.
هەگەر ئەڤ شەرت و مەرج چێنەبوونا دەولەتا ترک چ جاران پەکەکە ژناڤ نەدبر، ئۆجالان د سالێن 90 دە ل شامێ لگەل شیورمەندێ لەشکەری یی ترکان د هەمان شوقەیێ دە دما. دەولەتا ترک چ جاران ژیانا وی نەکر ئارمانج. ژ بەر کو پێویستیا وێ ب ئۆجالان هەبوو. دەولەتا ترک 50 سالن ب هێنجەتا هەبوونا پەکەکێ جڤاکا خوە زندی هشتییە و ژ بۆی دەستوەردانێن لەشکەری د رۆژهلاتا ناڤین دە مەشرووعیەتەک ب دەست خستیە. هەگەر هەبوونا پەکەکێ نەبوویا، ژ سالێن 90ی هەیانی نها نکاریبوو د باشوورێ کوردستانی دە ژ خوە رە بنگەهێن لەشکەری چێکە و داگیرکاریا عەفرین و سەرێ کانیێ ئەنجام نەددا. دەولەتا ترک د ترک کرنا مەژیکێ کوردێن باکور دە ژی ژ ئۆجالان ئیستیفادەیەکە مەزن کر. ئۆجالان ژ بۆی دەولەتا ترک مریشکەک بوو کو هێکێن زێری دکرن. پشتی سالێن 2000 ژی پەکەکە ل گۆر ستراتەژییا دەولەتا ترک هات برێڤەبرن. دەما ئاگربەست ژ بۆی ترکا پێویست، ئاگربەست راگهاند، دەما شەر ژی پێویست شەر دکر و نها ژی بەرژەوەندیا ترکیێ د هلوەشاندنا پەکەکێ دەیە لۆما پەکەکە خوە هلدوەشینە. ئەڤ یەک هەموو نیشانی مە ددن کو چەکدانین و هلوەشاندنا پەکەکێ نە ژ بۆی چارەسەرکرنا پرسا کورد د ناڤا سینۆرێن ترکیەیێ دە یە، ئارمانج ژ بۆی پاراستنا سینۆرێن ترکیەیێ و بێ ستاتوو هشتنا کوردایە، دەولەتا ترک ئەرک ددە پەکەکێ و ئۆجالان کو ڤێ جارێ ژی کوردا بێی چەک سەردا ببن.
