ئالدار خەلیل، ئەندامێ دەستەیا رێڤەبرا تەڤدەمێ، پێشمەرگەیێن رۆژ وەکی چەتە ب ناڤ کرن، ژ بەر ڤێ یەکێ بەشەک مەزن ژ کوردان نەرازیبوونا خوە نیشان دا. ئەڤ پێشڤەچوونەکا باشە، ژ بەر کو پەکەکە و ھەڤالبەندێن وێ، یێن کو ب مافێ خوە دبینن کۆمبۆنان بکەن و ئێریشێ هەر کەس و لایەنەکێ بکەن، و ژ بلی خوە دبێژنە ھەر کەس و ھەر لایەنەکێ “خایین، ئاژان”، ئێدی وەکی بەرێ بێ بەرسڤ نامینن. ئێدی ئەڤ مەبدەئێن پرۆپاگندایێ “ھەرییێ پاڤێژە ھەکە خوە پێڤەنەگرت دێ شۆپا وێ هەر مینیت” ژ بۆ پەکەکێ وەکی بەرێ ب ئارامی برێڤە ناچیت. نھا، دەما کو پەکەکە ھەول ددەت ھەرییێ باڤێژیت، شۆپا وێ ئاخێ د دەستێ پەکەکێ دا دمینیت. ئالدار خەلیل کو د خواست پێشمەرگەیێن رۆژ وەکو چەتە بناڤ بکەت دیت کو فکر و رامانێن وی ب خوە ریخ و ھەرییە. ب راستی ھندەکا ب زەلالی و ھندەکا ژی ب شەرمینی گۆتە ئالدار خەلیل و هەڤبەشێن وی کو چەتەیێن راست و کەڤن، هوون ب خوە نە.
ئالدار خەلیل کییە؟
یا راست ئەڤەیە کو ئالدار خەلیل نە کەسەکە کو مرۆڤ درێژ، درێژ بەحسا کەسایەتیا وی یا سیاسی بکەت، ژ بەرکو ئالدار نە خوەدی کەسایەتیا سییاسی یە و نە ژی سییاسەتمەدارە. باشترین نرخاندن کو بۆ ئالدارخەلیل بهێتە کرن و گۆتن ھەڤۆکا “پاشایێ قەرەچ”ە. تێتە گۆتن کو “وان قەرەچ کرە سولتان، دەستپێکێ بابێ وی ب دارڤە کر”. پشتی ھندەک دەستھەلاتداری کەتییە دەستێ ئالدار خەلیل دا، ئەو ژی دەستپێکێ ئێریشی کوردان دکەت.
خەلەتە کو مرۆڤ بێژیتە ئالدار خەلیل سیاسەتمەدار. ئالدار خەلیل کادرۆیەکی پەکەکێ یە و کەسەکە کو د ناڤا پەکەکێ دا ژی خوەدان رۆلەک سیاسی نەبوویە. ئالدار د پێڤاژۆیێن شەری دا ھەر دەم د خەباتێن دوور ژ جەپهەدا جیهـ گرتیە. حەتا شۆرەشا رۆژئاڤا، ئالدار خەلیل مسەلح “تەعمیرچی” بوو، د ناڤ پەکەکێ دا رادیۆ و بێتەل تەسلیح دکرن. ناڤێ وی ئالدارێ تەکنیکچی بوو. کەسەک بوو، کو نەشییابوو د پەکەکێ دا ببیتە خوەدییێ جیھەکێ. ئەو ل پەراوێزا سییاسی یا کو ل رۆژئاڤا پەیدابووی ھاتە رۆژەڤێ، و ھەر گاڤا دەرفەت ژ بۆی وی دروست ببیت ئەو وەکو یاریزانەکێ سییاسی خوە ددەتە پێش. دێ یا گونجایی بیت کو مرۆڤ بێژیتە وی دزێ ئەرکی. دەما کو فەرسەندەک چێدبیت، ئەو هەول ددەت کو ڤی جھی ھەر و ھەر ب دەست خوە بێخیت. ئەڤ کەسایەتیا ئالدار خەلیلە. د پرتووکا خوەیا “بریارا مرنێ” دا بلانچۆت دبێژیت “فکر نە نە یا کەسەکێ ب تەنێ یە، هەرچەند کەسەک ب تەنێ ژی فکرێ ببێژیت لێ ئەو فکر نە یا وی ب تەنێ یە” بێ گومان، ئەڤ رامانێن تەنگ، پاشڤەمایی و خوەپەرەستێن ئالدار خەلیل نە ب تەنێ رامانێن ئالدار خەلیلن. ئالدار خەلیل تەنێ و تەنێ بەردەڤکە. وەکی دی، وەکی مە ب کورتاسی باس کری، ئەو نە کەسەکە کو ب خوە دکاریت رامانەکێ دەستنیشان بکەت.
پەکەکێ ل رۆژئاڤا سیاسەتەک دیار کر. ئەو رۆلێ پۆلیسێ باش و پۆلیسێ خراب دگێریت. ئەندامەکێ پەکەکێ دەردکەڤیت و دبێژیت ” ھەڤدیتنێن ئەنەکەسێ و پەیەنەکێ گرینگن”، ل ڤێرە ئەو رۆلێ پۆلیسێ باش دگێریت. ئەندامەکێ دی یێ پرکرکێ دەردکەڤیت و دبێژیت ” پێشمەرگێ رۆژ” چەتەیە ” ئەڤە رۆلێ پۆلیسێ خراب دگێریت. ژ بەر ڤێ یەکێ ل ڤێرە ئالدار خەلیل رۆلێ پۆلیسێ خراب دگێریت. ب ڤی رەنگی، پەکەکە دخوازیت د کێشەیا رۆژئاڤا دا وەختی بکوژیت. بەلێ، ئەساسێ بوویەرێ ئەڤەیە: “ژ دەستپێکێ ڤە، پەکەکێ جڤینێن ئەنەکەسێ-پەیەنەکێ یێن ل رۆژئاڤا ژ بۆ ھەبوونا خوە خەتەر دیتن. ستراتەژییا وەخت کوشتنێ ئەساس گرت. ژ بۆ ڤێ، ئەو ھەڤدیتنان یەک ب یەک درێژ دکەت و سیاسەتەک “بلا درێژ بیت، بلا برزیت” ب کار تینیت. ئالدار خەلیل ئەکتەرێ هەری دیارێ ڤێ سیاسەتا پەکەکێ یە.
عەبدوللا ئۆجەلان گۆت: من و ھاکان فیدان (سەرۆکێ میتێ) کۆبانی رزگار کر.
ب راستی، گۆتنا ئالدار خەلیل “پێشمەرگێ رۆژ چەتە” نە، ب وێ رامانی دهیت “پەکەکە دێ دانوستاندنا د ناڤبەرا پارتیێن کوردی ل رۆژئاڤا هەلوەشینیت”. پەکەکە ژ بۆ رێکەفتن و ھێزا خوەیا سیاسی “رێکەفتنا کوردی” ل رۆژئاڤا ھەلوەشاند. وەکی دی، پەکەکە باشتر ژ هەر کەسەک دی دزانیت کو پرۆپاگاندایا پەکەکێ ل سەر پێشمەرگەیێن رۆژ کری نە راستە.
ئالدار خەلیل ئیدیعا دکەت کو “پێشمەرگەیێن رۆژ و ئەنەکەسێ” سەرەدەریێ د گەل ترکیێ دکەن. “لێ بەلێ، ھێزا رۆژئاڤا پەیەدە هێزا یەکەمە کو سەرەدەریێ د گەل ترکیێ دکەت”. سالح موسلم د سالا 2013ێ دا ھاتە ترکیێ، ئێکەم کەس بوو کو ل گەل رایەدارێن میتێ ھەڤدیتن کری. د ئۆپەراسیۆنا رزگارکرنا کۆبانی دا، ب ھەزاران کور و کەچێن گەلێ کورد بەر ب ئەنیا شەر ڤە چوون و ب ملیۆنان کورد یەک دل بوون ژ بۆ رزگارکرنا کۆبانی لێ عەبدوللا ئۆجەلان گۆت: “مە کۆبانی ل ڤێرە رزگار کر، من و ھاکان فیدان بەگ (مستەشارێ میتێ) پێکڤە رزگار کر.” عەبدوللا ئۆجەلان د جڤینا ئیمرالیێ دا ژی گۆت: “ئاکەپێ چەک ژ بۆ کۆبانێ فرێکر، کۆبانی ل ئمرالیێ ھاتە رزگارکرن، نەخوە داعش دا د دو رۆژان دا کۆبانێ داگیرکەت”. ئۆجەلان وی دەمی پەیڤا “روحێ ئەشمە” چێکر. ژ بەر ڤێ رۆژئاڤ باسی روحا ھەڤکاریێ د ناڤبەرا ترکیا و پەکەکێ دا دکر. پەکەکێ و ئارتێشا ترک پێکڤە گۆرێ “تربا” سلەیمان شاھ ژ جیھێ وی راکربوو و ڤەگوهاستبوو جهەکێ دی. گەر “پەیمانا ئەشمە” جێبەجێ ببا، نها ئالایێ ترکییێ دا ل سەر ملێ ئالدار خەلیل بیت. ئاپۆ رۆژئاڤا وەکو ھەرێمەکا سەر ب تیرکێ ڤە د پەیمانا ئەشمە دا قەبوول کربوو. ب کورتی دەما کو ئالدار خەلیل د گۆت ئەنەکەسە سەر ب ترکیێ ڤە یە ئەو و رێخستنا وی ل سەر رێکا ئەنقەرە و ناڤا دەرییێ میتێ ب مەحفوورێن سۆر د ھاتنە پێشوازی کرن. رێکا ئەنقەرە ژ بۆ پەیەدێ ژ بەر ھاتن و چوونێ وەکو رێکا دوونێ لێ ھاتبوو. ئەگەر ئالدار خەلیل دخوازیت باسی پەیوەندیێن دناڤبەرا ئەنەکەسێ و ترکییێ دا بکەت بلا دەستپێکێ باس ل پەیوەندییێن ستراتەژک یێن دناڤبەرا ترکییێ و عەبدوللا ئۆجەلان-پەکەکێ-پەیەدێ و سالح موسلم دا بکەت. بلا دووڤچوونا پەیوەندیێن تاری یێن خوە ل گەل ترکیێ د سالا 2012-2016ێ دا بکەت.
ئالدار خەلیل و جڤاتا وی ژ بۆ کوردێن نەرازی: یان حەز بکەن یان ژی دەرکەڤن
گۆتگۆتکێن کو دبێژن پەشمەرگەیێن رۆژ ژ لایێ سادات، ھێزا تاری یا دەولەتا ترک ڤە ھاتنە پەروەردەکرن، سیناریۆیەکە ل سەر مێزێ سازییا ئیستخباراتا پەکەکێ ھاتییە چێکرن. خوەیایە، ئیستیخباراتا پەکەکێ تەعلیماتێن پێویست داینە ئالدار خەلیل و ئەو ژی ل گۆری وێ تەڤدگەریت. پێشمەرگەیێن رۆژ ھێزەکە کو ژ لایێ هەڤپەیمانییا تێکۆشینا هەڤبەش ل دژی داعشی ڤە ھاتیە پەروەردەکرن و ھین ژی پەروەردە دبە. ئەو تەڤگەرەک خوەدان پێشەنگ و شەھیدێن کو ب دەھان ئەنیێن ل سھێلا ل دژی تەرۆریستێن ھەشدا شابی(ھەڤکارێن پککێ) ل دژی دەاشێ شەر کرنە. ھێزەکی لەشکەریێ نەتەوییە. ل کو دەرێ دژمن ھەبە، وی ل ور شەر کر. ژ بۆ نەبە ئارمانجا دەولەتا ترک پێشمەرگەیێن رۆژ زێدە نا دەرکەڤن سەر مالپەرێن مەدیایی.
ئالدار خەلیل و پارتیا وی ل دژی خێزانێن پێشمەرگەیێن رۆژ یێن ل رۆژئاڤا دژین ھەر جوورە زەختەکێ دکەن. خێزانێن کو زارۆکێن وان پێشمەرگەیێن هێزا رۆژن ل رۆژئاڤا کار ب وان ناهێتە دان، و دانووستاندنێن فەرمی ل گەل مالباتێن وان ناکەن. ل باکورێ کوردستانێ نێزیک بوونا ترکا ب خێزانێن گەریلایا چ بیت ل رۆژئاڤا ژی نێزیکبوونا رێڤەبەرییا خوەسەر ژ بۆ مالباتێن پێشمەرەیێن رۆژ هەر ئەوە. ئانکو شێوازێ رێڤەبەرییا ئالدار خەلیل و ترکا وەک ھەڤە. د 2008ێ دا، رەجەب تەییب ئەردۆگان ل جۆلەمێرگێ گۆت، “مە ل ڤی وەلاتی یەک ئالا، یەک مللەت، یەک وەلات، یەک دەولەت ھەیە. گەر ئەو ڤێ یەکێ قەبوول نەکەن، بلا ڤی وەلاتی بجیهـ بهێلن “. ئالدار خەلیل، ئانکو پەکەکە ژی ل رۆژئاڤا دبێژیت:” ل رۆژئاڤا یێک سەرۆک ھەیە ئەو ژی عەبدوللا ئۆجەلانە، یەک پارتی ھەیە ئەو ژی پەکەکەیە، یەک راستی ھەیە ئەو ژی پەیەدەیە”یێن ڤێ قەبوول ناکەن بلا ژ رۆژئاڤا دەرکەڤن. بلا ئالدار خەلیل و ئاقلمەندێن وی ببۆرن، لێ نە ئەو و نە ژی پیڤەرێن تەڤگەرا وی نەشێن ڤێ خەلەتییێ ب گەلێ رۆژئاڤا بدەنە قەبوولکرن.
ئالدار خەلیل دبیت کو نە سیاسەتمەدار بیت، لێ ئەگەر ئەو ب کێمانی پیچەک وەلاتپارێز بایە، ئەوی نەدگۆتە ھەزاران پێشمەرگەیێن رۆژێن کو ب سەدان شەھید داینە “چەتە”. ژ بەر ڤێ یەکێ ئالدار خەلیل نە سیاسەتمەدار، نە وەلاتپارێز، نە ژی مرۆڤەکە کو سنۆرێن خوە بزانیت. ب ڤی رەنگی ، ب سیاسەتا خوە یا پاشایەتیا قەرەچی ھەول بدەت کو ھەرییێ پاڤێژیتە نرخێن کوردستانێ، دێ ئەو ھەری ب سەر و چاڤێن ئالدار خەلیل ب خوە ڤە مینیت.
