سایمە ئاشکن؛ ژ مالباتەکێ یە کو د سەرھلدانا دێرسمێ دا گەل ب باندۆر بوو. ل دێرسمێ پەیمانگەها مامۆستائیێ ب داوی ئینا بوو. د سالا 1975ێ دا ل روحایێ وەکو مامۆستا دەست بکار بوو. د 1976ێ دا، بەری کو پەکەکە بهێتە دامەزراندن، ئەو تەڤلی گروپا پێشەنگ بوو. ئەو ژ یەکەم ئەندامێن پەکەکێ یە. ئەو ل روحایێ تەڤلی کارێن رێکخستنا خەلکی د بیت و گەلەک ب باندۆر خەباتێ دکەت. لەورا ژی ئەو وەکی رۆزا لوکسەمبوورگ، پێشەنگا ژنا شۆرەشا ئالمان دهێتە ب ناڤ کرن. نە تەنێ سایمە ئاشکن ھەمان دەمێ تەڤاھیا مالباتا وێ ژی د ناڤ رێخستنا پەکەکێ دا جیهـ دگرت. حەتا عەڤدلا ئۆجەلان ب خوە ژی گەلەک جاران ل مالا سایمە دما. سایمە ژی، ل ئامەدێ ل مالا عەڤدلا ئۆجەلان و ژنا وی کەسیرە یلدرم (فاتما) ب ھەڤ را دمان. سایمە ژ ھەر کەسێ پێتر پەیوەندییێن د ناڤبەرا ئۆجەلان و فاتمایێ دا دزانیت.
سایمە ئاشکن د ناڤا خەباتا چاپەمەنییا پەکەکێ دا ژی کار دکەت. سایمە ئاشکن د نڤیساندنا بەلگەیێن کۆنگرەیا پەکەکێڤیا یەکەمیندا ئەرکدار دبیت، ئانکو د نڤیساندنا بەرنامە و پەیرەو و پرۆهرامێ پەکەکێ دا کار دکەت.
“سایمە هزر دکەت کو عەڤدلا ئۆجەلان ئەو کەسێن کو وی رەخنە دکەن هەموویان ژ ھۆلێ رادکەت و ئەو دخوازیت پەکەکێ مینا مالباتا خوە ب رێڤە ببەت”
ئەو د 1980یێ دا دهێتە لبنانێ. د کۆنگرەیا دویەمین یا پەکەکێ دا، ژ بۆ ئەنداما کۆمیتا ناڤەندی دهێتە ھلبژارتن. ل لوبنان و لۆلانێ دمینیت. لێ رەخنەیێن سایمەیێ ل سەر عەڤدلا ئۆجەلان ھەنە. سایمە هزر دکەت کو عەڤدلا ئۆجەلان ئەو کەسێن کو وی رەخنە دکەن هەموویان ژ ھۆلێ رادکەت و ئەو دخوازیت پەکەکێ مینا مالباتا خوە ب رێڤە ببەت. د ھەمان دەمێ دا سایمە؛ ژ نێزیکاتیا عەڤدلا ئۆجەلان ل کامپا لبنانێ یا ژ بۆ ژنێن دی دکەت ژی، نەرحەت دبیت. ئۆجەلان ژنێن کامپێ ژ بۆ کو فاتمایێ چاڤنەبار بکەت “ب خوەڤە گرێدەت” بکار دئینیت. ئۆجەلان ژنان ئیستیسمار دکەت. سایمە ھەمان دەمێ دا ژ پەیوەندییا ئۆجەلان و فاتمایێ ژی نەرحەت دبیت. ب راستی، ب ئاوایەکێ جدی ئەندامێن پەکەکێ ژ ڤێ رەوشێ عاجز دبن. لێ عەڤدلا ئۆجەلان ڤان کەسا یەک ب یەک ژناڤ دبەت.
“ئەز دێ چم د گەل ھەڤالێن لبنانێ نیقاشێ کەم، رێڤەبرنا پەکەکێ نە یا درستە.”
سایمە ئاشکن پشتی کۆنگرەیا 2 ژ بۆ ئەورۆپا دهێتە شاندن. ب راستی ژی سایمەیێ دەلیڤە هەبوو کو ل ئەورۆپا ژ پەکەکێ جوودا ببیت. لێ ئەو ڤێ یەکێ ناکەت و دبێژیتە ھەڤالێن دەردۆرا خوە، “ئەز دێ چم د گەل ھەڤالێن لبنانێ نیقاشێ کەم، رێڤەبرنا پەکەکێ نە یا درستە.” د ئەنجام دا، سایمە ئاشکن د سالێن 1983یێ دا ژ ئەورۆپا ڤەدگەریتە لبنانێ. وێ رەخنەیێن خوە ب ئاشکەرا گەھاندنە ئۆجەلان. ئۆجەلان ب ئاوایەکێ ئەو شاندە کامپا لۆلانێ یا ل ھەرێما خواکورکێ-خنێرەیا ل باشوورێ کوردستانێ.
کامپا لۆلان وارگەھێ مرنێ یە، خوەدیکا قرێژا پەکەکێ یە. ھەر کارەکێ ل دژی ماف و ئازادیێن مرۆڤی کو ل لبنانێ نە دکارین بکەن، ل گەلیێن کوورێن لۆلانێ یێن ژ بەر چاڤان دوور دھاتە کرن. بەشەک ژ ئەندامێن پەکەکێ ل وارگەھا لۆلانێ دھاتنە ئیشکەنجەدان بەشێ دن ژی ل زیندانا دیاربەکرێ دهاتنە ئیشکەنجە کرن.
“سایمە ژنەک سەربخوە بوو، ب خوە باوەر بوو، ل ھەمبەری هیچ کەسەکێ سەری خوە نەدچەماند، شۆرەشگێرەکێ راست بوو، دەستهەلاتدارییا تاکەکەسی و سیستەما ئاغاتیێ قەبوول نەدکر.”
سایمە ژ بەر کو رەخنەیا دگریت د زڤستانا سالا 1984ێ دا ھاتە گرتن. ئەو پشتی ئێشکەنجەیەک گران، د سالا 1985ێ دا ھاتە گوللـەباران کرن. ژنا کو مالباتا وێ دهێتە ناسین، ئەو ب خوە ژی گەلەک دھاتە ناس کرن، ژنا کو ژێرا دهێتە گۆتن رۆزا لوکسەمبوورگ، ژ نیشکەکێ ڤە ب ئاژانتی و تەسفیەکارییێ دهێتە تاوانبار کرن. تاوانا یەکانە یا سایمە ئاشکن ئەوە کو رەخنە ل رێڤەبەریا عەڤدلا ئۆجەلان دگرتن، ئاپۆ د ناڤا پەکەکێ دا کەسێن کو ژ بۆ خوە وەکو ئالتەرناتف ددیتن ب تۆمەتا مخالفەتێ تەسفیە دکرن. سایمە ژنەک سەربخوە بوو، ب خوە باوەر بوو، ل ھەمبەری هیچ کەسەکێ سەری خوە نەدچەماند، شۆرەشگێرەکێ راست بوو، دەستهەلاتدارییا تاکەکەسی و سیستەما ئاغاتیێ قەبوول نەدکر. وەکی دی، وێ گەلەک تشت زانیبوون. وێ پەیوەندییێن د ناڤبەرا عەڤدلا ئۆجەلان و کەسیرە یلدرمێ دا دزانین، وێ نێزیکاتیا ئۆجەلان یا ل ھەمبەر ژنان دزانی. پێویست بوو کو ئەو نەژیابا. گاڤا کو ئەو دهێتە برن بۆ وی جیھێ کو دێ وی لێ کوژن، گازی یەک ژ رێڤەبەران دکەت و دبێژیت : “وەرە، وەرە و بنێرە کا شۆرەشگەر چاوا ل بەرخوە ددەن”. دەما کو سایمە دهێتە گوللـەباران کرن، ئەو دقێریت و دبێژیت: “بژی پەکەکا خەیری، مەزلووم و کەمال پیر. بمریت فاشیزما 12ێ ئیلوونێ، بمریت پەکەکەیا عەڤدلا ئۆجەلان “.
“سایما ژ ھەلوەستا پەکەکێ عاجز بوو، ئەو نە کەسەک سڤک بوو کو بچیت تەسلیمی ترکان ببیت.”
چیرۆکا سایمەیێ دەستنیشان دکەت کو ئۆجەلان چەند زالمە. ژ بۆ دەستھلاتا خوە یا تاکەکەسی ئەو چەند بێ رەحمە ل دژی ھەڤالێن خوە. سایما ژ ھەلوەستا پەکەکێ عاجز بوو، ئەو نە کەسەک سڤک بوو کو بچیت تەسلیمی ترکان ببیت. حەتا داوییێ ل بەرخوە دا و تەسلیم نە بوو. دکارین بێژنە وێ، ھەرە، لێ گۆتە وێ تو تەسفییەکاری، ئاژانی. ل سەر ڤێ تاوانێ گەلەک هاتە ئیشکەنجە کرن. ل گەلییێ لۆلانێ بەر سڕ و سەقەمێ حەتا کو تلیێن وێ جەمەدێ گرتی ژ دەرڤە دھێلا.
سایما 24 سالی بوو، 20 سال پشتی کو لاشێ وێ یێ گەنجاتیێ ب گوللـەیان ھاتیە کون کون کرن، د 2004ێ دا ئۆجەلان د پرتووکەکێ دا باسی سایمە ئاشکن دکەت و دبێژیت کو کوشتنا وێ خەلەت بوو، وەسا دئاخڤیت هەر وەکو وی ئاگەهـ ژ کوشتنا وێ نەبوو. لێبەلێ، یێ کو فەرمانا کوشتنا سایمایێ دای عەڤدلا ئۆجەلان ب خوە بوو. ئەو 20 سالان بێدەنگ ما و دووڤ را خواست بەرپرسیارییا ڤێ بوویەرێ بکەتە ستوویێ کەسێن ژ پەکەکێ ڤەقەتییایی. لێ چ جاران باور ب ڤێ تەکتیکا کلاسیک و ئیکسپایەر بوویی نەهاتە کرن.
گوللـە بارانکرنا سایمە ئاشکن ب رامانا کوشتنا ژنا کو دناڤا پەکەکێ دا سەرە خوە ژ بۆی کەسێ نا چەمینیت دهێت. ئەو ژنەکا دێرسمی یە کو دەما سەرێ خوە ھەمبەر ئاپۆ نەچەماندی، سەرێ وێ ھاتە ژێکرن.
چیرۆکا دویەمین: ئەو ب نهێنیێن خوە ڤە ھاتە بن ئاخکرن؛ گولان گارزان
د ٣٢ سالیا خوە دا، گولان ل گەلیەکێ قەندیلێ، کو تژی تێدا ئەندامێن پەکەکێ بوون، ل گەلیەکێ کو 300 ژن تێدا بوون ھاتە کوشتن. پەکەکێ راگھاند کو گولان ب پیلانگێریەکێ ھاتە کوشتن. گولان ب راستی بوو قوربانییا پیلانگێریەکێ.
“گولان گارزان شاهدا پەیوەندیێن عەڤدلو ئۆجەلان د گەل دەولەتا ترکیێ بوو”
گولان گارزان، ناڤێ وێ یێ راستین فلز یەرلکایا یە، د سالا 1970یێ دا ل ئادلجەڤازا بەدلیسێ ژ دایک بوو، ل ئەنقەرەیێ مەزن بوو و ل وێرێ چوو زانینگەھێ. دەمەکێ د گرتیگەھێ دا دمینیت و پشترا دچیتە شامێ گەل عەڤدلا ئۆجەلان. ژ وێرێ ژی دچیتە ئەیالەتا ئامەد و گارزان. دەما کو ئۆجەلان دهێتە گرتن، ئەو ب خوە پێشنیار دکەت کو چالاکیەکا فەدایی بکەت. وێ د رێڤەبریا “یەکینەیێن تۆلھلدانێ” دا جیھ دگرت. ئەو ژ بۆ چالەکییا ئینتیحاری دچیتە ئەنقەرەیێ. لێ ژ بەر کو ئۆجەلان چالاکی راواستاند بوون ئەو چالاکیا خوە ئەنجام نادەت. لێ گولان د ناڤبەرا پەکەکێ و دەولەتێ دا دیدەڤانا ھندەک پەیوەندیانە. ئەو مینا ناڤبەینکار کار دکەت و بەشداری دانووستاندنێن د گەل سازییێن دەولەتێ دبیت. ئەو د زڤستانا 2001-2002 یێ دا د بێژیت پەیوەندییێن ل گەل دەولەتێ نە د خزمەتا گەلێ کورد دانە و دبێژیتە دەردۆرا خوە، ”تشتێن کو نھا من گەلەک عاجز دکەن ھەنە، هەگەر مەجال گونجایی بیت، ئەز دێ ھەر تشتەکێ ئاشکەرا کەم و بێژم. تشتێن کو گولانێ دخواست ببێژیت، تشتێن گرنگ بوون کو دا تێدا پەیوەندیێن عەڤدلا ئۆجەلان-گروپا ئەنقەرەیێ، ل گەل دەولەتا ترکیێ ئاشکەرا کەت. گولان شاھدێ ڤان پەیوەندیێن شاش بوو.
“کێ دکاریت ژنا 1.78 درێژ، بسپۆرا شەرێ نێزیک وەکو کاراتێ، بخەندقینیت؟”
جەمیل بایک و هەژمارەکا کێم یا رێڤەبەرێن پەکەکێ بریارا تەسفیەکرنا گولانێ دا. لێ هیچ سەدەمەک نەبوو کو گولان پێ بهێتە گرتن. ئەو رێڤەبەرا ھێزێن تایبەت ئانکو ھێزا فەدائی یێن پەکەکێ بوو. پەکەکە ل شوونا راستەراست وێ دەستەسەر بکەت و پاشان بکوژیت، تەرجیھ کر کو ب پیلانگێریێ بهێتە کوشتن.
گولان دەما کو د جڤینەکا ژنان دا بوو، ژ نیشکا ڤە نەخوەش دبیت و ناچیتە جڤینێ. گولان د ژووا خوە دا خەندقاندی دهێتە دیتن. کێ دکاریت ژنا 1.78 درێژ، بسپۆرا شەرێ نێزیک وەکو کاراتێ، بخەندقینیت؟ ل گەلیێ کو 300 کەس تێدا دژیان یەک کەس ب تەنێ ژی شاھدا ڤێ جینایەتێ نەبوو. چ کەس نکاریت ژ دەرڤە بکەڤیتە گەلییێ شەهید ھاروون. ناڤچە راستەراست د بن کۆنترۆلا پەکەکێ دایە.
“رێڤەبەریا پەکەکێ ئەو خەنقاند داکو تشتێن گولان دزانیت ھەموو دگەل گولانێ دا بهێنە بن ئاخ کرن.”
گاڤا گولانێ هزر دکر کو ئەو ژ بۆی پەکەکێ کارێن گەلەک گرنگ بکەت و ژ دل و جان خەبات دکر، رێڤەبەریا پەکەکێ ئەو خەنقاند داکو تشتێن گولان دزانیت ھەموو دگەل گولانێ دا بهێنە بن ئاخ کرن.
ئالیێ خەمگینێ بوویەرا گولانێ ئەڤەیە کو پشتی پەکەکێ گولان کوشتی ئەو وکو “شەھیدا مەزن” راگهاند. پەکەکێ هندە گولان بلند کر و پەسنا وێ دا، داکو کوژەرێ گولانێ ژ لایێ رێڤەبەریا کوورا پەکەکێ ڤە ھاتبوویە وەزیفەدارکرن، بهێتە ژبیر کرن. ئالیێ ھەری دراماتیکێ کوشتنا گولانێ ئەڤەیە کو کوژەرێ وێ ئانکو پەکەکێ ھەم ئەو کوشت و ھەم ژی ئەو وەکی قەھرەمان راگەهاند.
