ئیرۆ سالڤەرگارا داگیرکرنا عەفرینێ یە. پشتی داگیرکرنا عەفرینێ ژ لایێ ترکیا ڤە رێژەیا نفۆسا کوردا سەدی 57 کێم بوو، 604 سڤیل ھاتنە کوشتن 7 ھەزار و 243 کەس ھاتنە رەڤاندن و ترکیا 185 ھەزار کەسێن نە کورد ئانین سەر وارێ عەفرینێ. عەفرین پارچەیەک ژ بحەشتێ بوو ل کوردستانێ، لێ بەلێ نها بوویە جھێ ئێش و ئازارا. کورد ژی ھێشتا ب ھێڤینە کو ڤەگەرن سەر ئەردێ خوە.

داگیرکرنا عەفرینێ ھزرا تالانکرنا داگیرکەرا زەیدەتر تێخیتە بەر چاڤێن مە. هەموو داگیرکەر ئیران، ترکیا و ئیراق کوردستانێ ژ بۆی خوە وەک غەنیمەت دبینین. زەمانن بەرێ دەما ئارتێشەکێ جھەک ب دەست دخست لەشکەرێن خوە بەرددان ناڤا باژێری و کێ ژ بۆی خوە چ ددیت دگرت و دبر. ژ بەر ڤێ یەکێ ژی ئەڤە ژ بۆی خوە دکرە ئارمانج کو جھێن زەنگین، ئەردێن کو تشت تێدا ھەنە ژ بۆی خوە دبرن. عەفرین یەک جاری میناکا ڤی تیشتی یە. ژ بەر کو ھەر رەنگی زەنگین بوون تێدا ھەبوو. زەیتون و ھەر رەنگی تشتێن چاندنێ تێدا ھەبوون. شێنوارێن دیرۆکی تێدا ھەبوون. ڤان ژ رۆژا یەکێ ڤە دەست دانا سەر ھەموو تشتەکێ و عەفرین تالان کر. واتە عەفرین نە تەنێ ھاتییە داگیرکرن ھەمان دەمێ دا ھاتییە تالانکرن. ئەڤ ھزرێن داگیرکەرا حەتا نها ژی بەردەوامن. سامان و سروشتێ کوردستانێ رێ دایە کو داگیرکەرێن مە ھەمان تالانکەربن ژی. عەفرین ل گشت سووریا ئەردێ ھەری زندی و بەرھەمدار بوو. ھەمان دەمێ ئەگەر ئەم بەرێ خوە بدین ئیراقێ ژی ئەم دێ ببینن کو ئەڤە ب چاڤێ برسیبونێ ل ھەرێما کوردستانێ دنێرن. ئەڤە نکارن تەحەموول بکەن کو کوردستان ب باژێر و سروشتێ خوە زەنگینە.

ل عەفرینێ ژی ھەمان تشت چێبوو، دارێن زەیتونان ھاتن برین، ترکیا زەیتونێن عەفرینێ ژ بۆی خوە کرنە زەیت و ب مارکا ترکی فرۆت. شینوارێن دیرۆکی ھاتنە دزین. دەست دانا سەر ژنێن باژێری. ھەمان دەم تشتێ ھەری خراب ئەڤەیە کو دیمۆگرافییا عەفرینێ دهێتە گوھارتن. دەما عەفرین ھاتیە داگیر کرن رێژەیا کوردا سەدی 92 بوو لێ نها داکەتییە سەدی 35ێ. ترکیا نە تەنێ ئەردا داگیر دکەت و تالان دکەت، ترکیا جهێ کو کەت دەستێ وێ دا ناسنامەیا وێ دەرێ ددەتە گوھارتن.

عەفرین چاوا کەتە دەستێ ترکیا و چەتەیێن وێ دا

ترکیا و گرووپێن گرێدایی وێ 20/1/2018ێ ئۆپەراسیۆنەک مەزن ل سەر عەفرینێ دەستپێکر. دەردۆرا عەفرینێ هەموو چییانە و یەپەگێ دگۆت کو ئەم چ جاران ناهێلین کو ترک ڤێ دەرێ داگیر بکەت. و ب راستی ژی 2 شەرڤانێن یەپەگێ بەرخوەدانەکا مەزن کرن. مەزلووم عەبدی ژی گۆتبوو کو مە نێزیکی ھەزار شەهیدان ل عەفرینێ دانە. گەلێ هەرێمێ دبێژن کو هەژمارا وەندائییێان نیزی 3 ھەزار کەسانە.

یەپەگێ و ھەمان دەمێ دا ھەپەگێ ل 16ێ ئادارێ داخویانی دان و گۆتن ئەم دێ حەتا داویێ عەفرینێ بپارێزین. لێ بەلێ دو رۆژ دەرباس بوون و وان گۆت مە عەفرین بەردایە، وان نەگۆتە خەلکی ژی دەرکەڤن یان تشتەکی دی. وان ب یەک جاری خوە ڤەکشاند. سەدەما ڤێ پاشڤەکێشانێ چ بوو چ جارا نە ھاتە گۆتن.

لێ بەلێ پشتی کو عەفرین هاتیە بەردان 6 رۆژ سەر را دەرباس بوون و موراد قەرەیلان گۆت کو “شەڕێ مەزن لە ئیمرالیێ ھاتییە کرن”.  قەرەیلان وەها گۆت: ژ بۆی کو بەرخوەدان چێنەبیت شاندەک چوو ئیمرالیێ و زەختەکا مەزن ل سەر سەرۆکێ مە چێکر. ئەز ناخوازم هەموو زانیاریان ل ڤێرە بدەم لێ بەلێ رێڤەبەرییا مە دێ داخوویانییەکا بەرفرەھ دەتە وە. ل ناڤبەرا ترکیا و روسیا رێکەفتنەکا ستارتەژیک ھەیە.

شاندەک ھاتە رێکرن ژ بۆی ئیمرالیێ و سەر سەرۆکێ مە زەخت چێکرن. لێ بەلێ سەرۆک ئاپۆ ئەڤ تشتە رەد کر. زانیاریەکا ب ڤی رەنگی د دەستێ مەدا ھەیە.

لێ بەلێ پشتی ڤێ ئاخافتنا قەرەیلان پەکەکێ چ داخوایانی نە دا. دییار بو کو مەسەلا بەردانا عەفرینێ د ناڤبەرا ئاپۆ و ترکیا دا ل ئیمرالیێ بریار ل سەر هات دان و ھاتیە بەردان. ژ بەر کو یەپەگێ خوە ب دزی ڤە پاشڤە ڤەکێشا. واتە نێزیکی دو رۆژان هەموو هێزێن خوە و کەسێن کو ئێزیکی وێ بوون یان ژی ئالیگیرێن خوە برن. لێ بەلێ خەلکێ ئاسایی مان جهێ خوە. پشتی ئەڤ هێزێن خوە ڤەکێشای، ژ نوو ڤە گۆتە خەلکێ ئاسایی مە خوە ڤەکێشایە. ناڤ باژێری بەرخوەدان چێنەبوو.

 ژ بەر ڤە یەکێ ژی گومان ل سەر خوە ڤەکێشانا پەکەکێ ھەیە. د مەسەلا عەفرینێ دا پەکەکە بەرپرسیارا یەکەمینە. پەکەکە نێزیکی 9 سالا ل عەفرینێ بوو و ئامادەکاری نەکربوون. ھەمان دەمێ ژی ھەردەم دەولەتا ترک ئیستیفزاز دکر، ل ھەر دەرێ وێنەیێن عەبدوللا ئۆجالان ددانان. عەفرین وەک پەکەکە نیشان دا و کرە ئارمانج.

دەست ژ ڤان تشتا ژی بەردەن لێ ھەگەر کو ئەڤە حەزا پەکەکێ نەبیت، بۆچی دەستپێکێ عەفرین نە بەردا. ئەگەر دەستپێکێ عەفرین دابا دەستێ دەولەتا سووریێ وی دەمی ترک نەدکارین داگیر بکەن. لێ بەلێ پەکەکێ ئەڤ تشتە نە کر. پەکەکێ ب قەهرەمانتییا گەنجا و یا گەلێ کورد خواست کو خوە وەک قەهرەمان بدەتە نیشاندان.

پەکەکە هەیا نها ژی مەلەفا عەفرینێ ب ھیچ رەنگەکێ ڤەناکەت. ژ بۆی پەکەکێ کارەسات ل شەنگالێ ھەیە. ئەو ھەر دایم شەنگالێ دکەنە رۆژەڤ لێ بەلێ عەفرینێ ناکەن رۆژەڤ. ژ بر کو ئەو دزانن ژ لایێ عەسکەری، سیاسی و دیپلۆماتیک دا ئەو تاوانبارن بەرامبەر گەلێ عەفرینێ. عەفرین ل بەر چاڤێن مە چوو کەتە دەستێ ترکیا.

ھەمان دم دبیت ئاماژە ب ڤی تشتی بهێتە کرن کو پەکەکە د پرۆپاگاندایا خوە دا ھەر ئەنەکەسێ سووچدار دکەت، و گەلەک جارا ئەو د راگهاندنا خوە یا ترکی دا ژی دبێژیت کو ئەنەکەسێ ژ بۆی داگیرکرنا عەفرینێ کار کرییە. گەلەک خەلکێ باکورێ کوردستانێ نھا ب ڤێ یەکێ باوەر دکەن کو راستی پێشمەرگێ رۆژ و ئەنەکەسێ ژی گەل ترکیا ئێریشی عەفرینێ کریە. ئەڤە یەک ژ حەرەکەتێن گەلێ کوردە کو کورد ناڤ کاراساتەکی دا ژی بن هەر دوژمنێن ھەڤن.

د ئەنجام دا عەفرین وارێ کوردایە. بەلکی ھاتبیتە داگیرکرن، بەلکی ئەم نەکارین بچین عەفرینێ لێ بەلێ ئەم دزانین کو عەفرین یا مەیە و هەردەم ژی دێ یا مە بیت.