ھاتنا یەک ژ فەرماندارێن هه‌په‌گێ، ب ناڤێ «ئۆزگۆر ژیاندا» بۆ ناڤ پێشمەرگەی و ئاخفتنا وی بوویەرەکا گرنگە، ھەتا کو مرۆڤ حه‌قێ ڤێ بوویه‌را دیرۆکی نەدەتێ، ئەم نه‌شێین نەپاشەرۆژ و نەژی پێشەرۆژێ ب دروستی ب نرخینین.
داخویانیێن دوران کالکان و پرسگرێکا ئۆزگۆر ژیاندا
جودابوونا ئۆزگۆر ژیاندا رێ ل نڤیساندنا چەوت یا دیرۆکێ گرت، به‌ری ئۆزگۆر ب ئاخڤیت، دوران کالکان دگۆت: «باله‌فرێن ترک ل پێشمەرگەیان دده‌ن، داکو ترکیە د جڤینا ناتۆیێ دا بھێزتر ببیت«.
مەبەستا کالکان ژ ڤێ گۆتنێ ئەو بوو، وی دڤییا بوویەرا شەھادەتا 5 پێشمەرگه‌یان «ب رۆکەتا شمەل» ب ڤەشێریت، كالكان جڤینا بایدن و ئاردۆگان، جڤینا ناتۆیێ و گەلەک تشتێن دی ژ بۆ بێشۆپ كرنا ڤێ بوویه‌رێ گۆتن.
ب راستی، سیناریۆیا کو دوران کالکان ئاماده‌كری نەسیناریۆیەکە کو ئەوێن ژ سیاسەتێ فام دکه‌ن پێ باوەر بکه‌ن، وی گەلەک خەلەتیێن پێكڤه گرێدانا مژاران كرن، وی دڤییا ل گۆری دلێ خوە سیناریۆیەکێ چێكه‌ت، پشتره، ھندەک شاھدێن درەوین بدەته ئاخڤتن و ل داویێ ژی ھندەک ستران و دیلانان ل سەر چێبکەت و بوویەر وەکی کو کالکان خەیال کری ھاتبا قەبوول کرن.
ما ئەو دشێن ڤێ بکه‌ن؟، بێ گومان په‌كه‌كێ گەلەک جاران ھەمان تشت کرییە، بۆ نموونه، نموونه‌یا بێریتانێ «گولناز كاراتاش»، په‌كه‌كه ھەول ددەت وێ وەک سەمبۆلەکا دیرۆکی پێشکێش بكه‌ت، چیرۆکا مرنا گولناز كاراتاش کو تێدا چ شاھدێن بوویەرێ ژی نینن، رەغمێ کو ئاگربەست ژی ھەبوو، لێ ئه‌و ژبەر بریندارییا خوە مابوو ل جھێ پەڤچوونێ و ژیانا خوە ژ دەست دا.
بوویەر ل جەبھێ یه‌كێتیێ چێببوو، په‌كه‌كێ ئەڤ بوویەر هه‌ر وەکە کو بێریتانێ خوە ژ لاتێ هاڤێتییە و قێر کرییە «ھوون ژ باشوور هێرشی شۆرەشا باکور دکه‌ن، ھوون کەڤنەپەرەستن، فەئۆدال و خائینن» نیشان دایه، چ بوویەر نینن كو په‌كه‌كێ سیناریۆ بۆ چێنه‌كربیت و تشتەکی نەیی وەک کو ھەیی نه‌ئافراندبیت.
نها ژی یا کو په‌كه‌كێ دڤێت ل سەر5 پێشمەرگەیێن شەھید بكه‌ت، مینا ڤێ بوویەرێ یە، په‌كه‌كێ پلانکربوو شه‌هید كرنا 5 پێشمه‌رگه‌یان ب چیرۆکەکا سیاسی ڤه‌شێریت و به‌ره‌ڤاژی بكه‌ت، سحبه‌تا ناتۆیێ، بایدنی، ھەلبژارتنێن ئمەریکا و تشتێن ب ڤی ره‌نگی، ئەڤ چیرۆک ھەموو ژ بۆ ڤێ بوو کو بێژیت مە پێشمەرگە نەکوشتینە.
هه‌گه‌ر ل ھەمبەر شەھیدکرنا «غازی سالح ئالیخان» ھەلوەست ھاتبا نیشان دان، په‌كه‌كه هنده ب جه‌ساره‌ت نه‌دكه‌ت.
نموونه‌كا دی، د شه‌هید كرنا رێڤەبەرێ ئەولەھییا گشتییا سەرزێڕێ دا «غازی سالح ئالیخان»، په‌كه‌كێ ل ئاستا هه‌ری بلند داخویانییەک دا و گۆت: «مە ئەڤ بوویەر نەکرییە»، گه‌له‌ك کەسان ھەلوەست نیشان نەدا.
هه‌گه‌ر ل وی دەمی رەوشەنبیر، سیاسەتمەدار و نڤیسکارێن کورد خودان هه‌لوه‌ست بانە، بەلکی په‌كه‌كێ ئه‌و جه‌ساره‌ت نه‌كربا كو 5 پێشمه‌رگه‌هان شه‌هید بكه‌ت.
لێ مخابن، تایبەت رەوشەنبیر، نڤیسکار و ھونەرمەندێن باکور و باشوور شرۆڤه‌یێن خەلەت کرن، گۆتن «ترکان» غازی کوشتییە، ژ بۆ كو شەرێ براکوژیێ ده‌ست پێ بكه‌ت.
لێ بەلێ، د ده‌مژمێرا یەکەم یا بوویەرێ دا، برایێ غازی گۆت کو: «په‌كه‌كێ ئەڤ جینایەت کرییە»، دگەل ڤێ یەکێ، ھەلوەستا نەزەلالا بەشا سڤیل كو پێدڤی بوو ھەلوەستەک وه‌رگرتبا، لێ ب نەوێرەکی بوویەر نرخاند و ئەڤه ژی بوو ئه‌گه‌ر کو په‌كه‌كه زێدەتر هێرشكار ببیت.
داخویانییا ئۆزگۆر کەڤر دانا بەر سیناریۆیا کو په‌كه‌كێ دڤییا چێبکەت
ژ بەر ڤێ یەکێ داخویانیێن ئۆزگۆر ژیاندا گرنگن، ژ بەر کو داخویانییا وی کەڤر دانا بەر سیناریۆیا کو په‌كه‌كێ دڤییا چێبکەت، وەلاتپارێزێن کورد و کوردستانیێن دلسۆز، دڤێت ژ بۆ ڤێ یەکێ ل ئۆزگۆر ژیاندا ب خودان دەرکەڤن.
گەر وێ شەڤێ ئۆزگۆر ژیاندا نەئاخڤی با، په‌كه‌كه دا گه‌هیته مرازا خوە، لێ ئۆزگۆر ناڤەرۆکا گەلەک بوویەران پر زەلال کر.
ژ بەر کو وێ شەڤا داخویانیێن ژیاندا ھاتینه وەشاندن، مەدیایا په‌كه‌كێ، ستێرک تی ڤی، مەدیا ھابەر و .. هتد، ھەمی تی ڤی و پلاتفۆرمێن مەدیایا جڤاکی دگۆتن کو پێشمەرگە ل ھەرێمێن «چەمچوو و رەشبراخە» ئامادەکاریێ دکه‌ن کو هێرشی په‌كه‌كێ بکه‌ن، و دگۆتن کو ھێزێن تایبەت و ترومبێلێن زریپۆش دچنه وان ده‌ڤه‌ران.
د ھەمان دەمی دا ل سەر ستێرک تی ڤی، گەریلایێ په‌كه‌كێ یێ ب ناڤێ «کورتای سەرھات» دگۆت کو: «دبیت ئه‌ڤ شه‌ڤه شەرەکی مەزن و بێڤەگەر دەست پێ بکەت».
چاڤکانیێن ھەرێمی ژی دیار دکه‌ن کو یەکینەیێن په‌كه‌كێ وێ شەڤێ پر چالاک بوون و وان خوە گه‌ھاندبوو نێزیكی نوقته‌یێن پێشمەرگەیان، ب ئحتیمالەکا مەزن، په‌كه‌كێ پەڤچوونەکا وه‌ك ئه‌وا ل ئامێدیێ پلان کربوو، لێ بەلێ، وێ شەڤێ، پشتی ئاخفتنا ئۆزگۆر ژیاندا، ھێزا په‌كه‌كێ پاشڤه زڤری.
بەلێ، ئەو ئەرکێ دیرۆکی یێ ئۆزگۆر ژیاندا ئه‌ڤه بوو، گەر ڤی گه‌نجی وێ شەڤێ داخویانی نەدابا، دا رۆژا پاشتر جه‌نازێن پێشمەرگه‌هان چنه شێلادزێ، ئاکرێ، دھۆک و گوند و باژارۆکێن کوردستانێ، ئۆزگۆر هێرشكارییا په‌كه‌كێ سەکناند و ئاستەنگ کر.
ھەلوەستا نەتێرا رەوشەنبیر و نڤیسکارێن کورد
ھەر چەند ئاخفتنا ژیاندا كارتێكرنه‌كا وه‌ها مەزن ژی كربیت، نھا ھنده‌ك کەس ھەول دده‌ن کو ڤێ بكه‌نه پرسگرێکەکا دادوەری، ئەو دبێژن: «نه‌دروست بوو کو ژیاندا دەرێخستینه سەر تی ڤیێ، ترک ژی وه‌سا دکه‌ن».
ئه‌ڤ یه‌ك نموونه‌یه‌كا وەھا ددەته نیشان دان کو ئەڤ کەسێن ڤێ دبێژن ژ راستییا سییاسەتێ، دوورن، ئەو کەسێن کو ب سالایە ژ بۆ نووچەیێن درەوین یێن مەدیایا په‌كه‌كێ لێڤا سه‌ری ل یا بنی نەدایی و نەگۆتین ئەی په‌كه‌كه ئەڤ درەوێن تە ل دژی کوردایەتیێ نە، ل دژی دیانەتێ نە، ل دژی ئەخلاقێ جڤاکا کوردی یه، ڤێجا رادبن و دبێژن ئاخفتنێن ئۆزگۆر ژیاندا نە ل گۆری ئوسولێ بوون.
ده‌مێ په‌كه‌كێ، سێ مەھان ئیشکەنجە ل گه‌نجێ کورد «جۆتیار محسن» کری و ئەو ئینانه سەر ئەکرانێن تی ڤی یێن خوە و ئەو مەجبوور کر کو ببێژیت: «ئەز سیخۆرم»، ما ئەو ژی نە ل دژی قانوونێ بوو؟ ئەوێن نوکە رادبن د بێژن ھەلوەستا ئۆزگۆر ژیاندا نە قانوونی یە، بۆچی ل وێ دەمی نه‌دگۆتنه په‌كه‌كێ كو«جۆتیار محسن» رادەستی دادگەھا ھەرێما کوردستانێ بکه‌ن؟ لێ ژ بۆ ئۆزگۆر رێکا دادگەھێ نیشان دده‌ن.
ئەڤ خەلەتە، ئەڤ بەشەک ژ مانپولاسیۆنا په‌كه‌كێ یە، د ڤێ رەوشێ دا کەسەک رابیت و رێ ل فەسادییەکێ کو ببیته ئه‌گه‌رێ براکوژیێ بگریت، تەنێ پێدڤییه ئه‌و بهێته خەلات کرن، ژ بەر کو ئەڤه دهێته واتایا مانیپۆلەکرنا رۆژەڤا کوردان.
ژ رۆژا کو ئۆزگۆر ژیاندا داخویانی دایی، په‌كه‌كێ ژی ئەو نووچەیێن کو دگۆتن پارتی هێرشی مە دکەت، کێم کرینه، لێ دبیت کو ئەو دێ ھندەک ئامادەکارییان كه‌ن و ھەمان پلانێن خوە بەردەوام كه‌ن و ب جهـ ئینن.
ژ بۆ ڤێ ئه‌گه‌رێ، تشتێ مە ل دەستپێکێ گۆتی ئەم دوبارە دکه‌ین، وەلاتپارێزێن کوردێن راست، یێن کو دبێژن ئەم ل دژی براکوژیێ نە، پێدڤییه پشتگریێ بده‌نه داخویانیێن ئۆزگۆر ژیاندای.
