خوه‌زی مه‌رۆڤ كالكه‌ك ژ روویێ كالكان هه‌به
سمكۆ عه‌بدولعه‌زیز
به‌شێ: 1
دوران كالكان یێك ژ رێڤه‌برێن رێخستنا په‌كه‌كێ یه، وی ب ته‌مه‌نا خوه 50 سال ده‌رباس كرنه و پرانییا ڤێ ته‌مه‌نێ ل گه‌لی، نه‌وال و چیایێن كوردستانێ ژیان كرییه، لێ هه‌یا رۆژا مه یا ئیرۆ نزانه ب كوردى ب په‌یڤه و ئاخافتنا وی ئا ئه‌ول و هه‌ری داوی پاراستنا نه‌ته‌وه یا كورد ه.
جارێ من خوه‌ست ژ ڤى نه‌به‌رێزى ره ببێژم هه‌گه‌ر راست به تو ئه‌و قاس خه‌مخۆرێ ملله‌ت، چاند و كولتوورا كوردی، هه‌روه‌ها پاراستنا خاكا كوردستانێى، ئه‌و چ سه‌ده‌مه كو نه‌هشتی تو ژ زمانێ كوردی بزانی و فێم بكه‌ی؟
دوران كالكان تو من ناس دكی و ئه‌ز ژى ته باش ناس دكم، گه‌لۆ مه چه‌ند برایێن ترك هه‌بوون كو رۆژا ئه‌و ته‌ڤلی رێخستنێ بووین تو تشته‌ك ژ زمان و كه‌لامێ كوردى فێم نه‌دكر، لێ به‌لێ نها ئه‌و كوردییه‌ك باش دزانن؟ ئه‌و چ سه‌ده‌مه كو هشتی وان تركان فێرى زمانێ كوردى بكه و نها رومان و هه‌لبستان ب زمانێ كوردى دنڤیسینن، لێ هه‌یا ئیرۆ تو ژ كوردیێ فێم ناكی و نزانی پێ ب په‌یڤی، یان بنڤیسینی؟ هه‌گه‌ر ته‌هه‌ست یان فكر هه‌به چما ژ خوه ناپرسی؟ هه‌ری كێم ژ بۆی شه‌رما دنیایێ و ڤه‌شارتنا ستراته‌ژییا خوه و رێخستنا خوه ژ زمانێ كوردی حه‌ز بكه و بزانبه.
ل بیرا ته یه ل سالێن نۆدێ ل ده‌شتا به‌قاعێ من هه‌مان پرس ژ ته‌كر و ژ ته ره گو: «پاراستنا زمان ژ پاراستنا ئاخێ گرینگتره»، ته گو چاوا هه‌ڤال گرنگتره؟ من گۆ: «هه‌ڤال گه‌ر زمان تونه بوو وێ پڕ زه‌همه‌تی به مرۆڤ بكاره زمانی ڤه‌گه‌رینه و هنه‌ك میناكێن جیهانێ ژ ته‌ره ئانین؟ هه‌گه‌ر ئاخ بچه هه‌ر وه‌ختا مه‌روڤ هێزه‌ك له‌شكه‌رى هه‌به وێ بكاربه وێ ئاخا بن ده‌ست ڤه‌گه‌رینه و میناكێن ده‌ڤه‌را چه‌لێ و شه‌رنه‌خێ ژ ته‌ر ره ئانین.
ل بیرا ته‌یه وه‌ختا كو ته خوه‌ستی د ڤێ نیقاشا مه ده خوه راست ده‌رخی و ته بانگا به‌رپرسیارێ چاند و هونه‌رێ كر و ته خوه‌ست ئه‌و ل سه‌ر ڤێ نیقاشا مه ببه دادڤان؟ لێ تشتا عه‌جێب ئه‌و بوو كو به‌رپرسیارێ چاند وهونه‌رێ ژ زمانێ كوردى نه‌دزانی و فێم نه‌دكر!، من ژێره گۆ: «هه‌ڤال فه‌لسه‌فه‌یا ئه‌ساس یا چاندێ چی یه؟ وى گۆ پاراستن و گه‌شكرنا زمانی یه، من گو پا چاوا تو به‌رپسیارێ چاند و هونه‌رێ و ژ كوردیێ فێم ناكی»؟ وى گۆ هه‌ره ڤێ پرسێ ژ سه‌رۆك ئاپۆ بكه، وی ئه‌ڤ ئه‌رك ب من سپارتییه ژ خوه سه‌رۆك دزانه كو ئه‌ز ژ كوردیێ فێم ناكم، ل وێ ده‌مێ من گۆ ره‌خنا من ل سه‌رۆك ئاپۆ ژی هه‌یه كو زمانێ كوردى نزانه و گرینگیێ پێ ناده.
ل بیرا ته‌یه وه‌ختا تو پرعاجز و هێرس بووى و ته گۆ: «چاوا سه‌رۆك ره‌خنه دكی و ژێره دبێژی ئه‌و گرینگیێ ب زمانێ كوردى ناده؟ من گۆ: «هه‌ڤال كالكان، هه‌گه‌ر سه‌رۆك زمانێ كوردی ب گرینگ حه‌ساب كربا، ژ چار هولێن په‌روه‌رده‌یا كادرۆیان ده ل دۆلا به‌قاع ته‌نێ یێك ب زمانێ كوردی نه‌دبوو!، ل وێ هولا ته‌كانه ژی كو كادرۆیێن باشوور، رۆژهلات و رۆژئاڤا تێده بوون، وانه‌یێن زمانێ تركیی دهاتن خوه‌ندن، لێ به‌لێ ل هولێن تركی وانه‌یێن زمانێ كوردی تونه بوون.
ل بیرا ته یه من گۆ: ئه‌م دخوان ل وان هولان ژی ده‌رس ب زمانێ كوردى بێ خوه‌ندن ژ بۆ كو هه‌ڤال زمانێ كوردى ناس بكن و بزانبن.
ل بیرا ته‌یه ل سه‌ر ڤێ ره‌خنا من، هه‌وه بۆ ده‌ما مه‌هه‌كێ ئه‌ز خستم د زیندانێ ده و پاش كو من جه‌زایێ خوه وه‌رگرتی، هه‌وه ژ من خوه‌ست ئه‌ز راپۆره‌كا ره‌خنه‌یی ل سه‌ر خوه بنڤیسینم و تێده ببێژم كو ئه‌ز شاش بوومه و نابه ئه‌ز سه‌رۆك و ستراته‌جییا رێخستنێ ره‌خنه بكم و ئه‌ز هێژان زارۆكم.
هه‌ڤال نوكا ئێنجام دیاربوونه كا كى شاشه و كى راسته، ئیرۆ پارتییا كاركه‌رێن كوردستانێ سه‌ده‌ما سه‌ره‌كه یه كو ل باژێره‌‌ك مینا ئامه‌دێ كو پایه‌ته‌ختا كوردی یه و ته‌نێ رێژه‌یا 7% ژ شێنیێن وێ ب زمانێ كورد د ئاخڤن، هه‌روه‌ها ته‌ڤ چڤینێن قه‌ندیلێ ب زمانێ تركی نه.
ئه‌ڤجا بلا هه‌ر كه‌س به‌حسا نه‌ته‌وه‌یبوون و پاراستنا كولتوور و خاكا كوردى بكه، ته‌نێ تو و رێخستنا خوه نه‌كن، لێ به‌لێ ئه‌م چ بكن یاوو، ده بلا مه‌رۆڤ كالكه‌ك ژ روویێ ته هه‌به.
