پرسا کورد و خەتا نەتەوی

پرسا کورد و خەتا نەتەوی

دارا بلەک

ل ترکیێ و باکورێ کوردستانێ پرسگرێکا کوردا پرانی د چارچۆڤەیێن ئایدۆلۆژیک دا، دهێتە گۆتووبێژ کرن.. ژ بۆ ڤێ یەکێ ژی و تایبەتی، دەما چەپێن ترک پرسا کورد شرۆڤە دکەن، وەکو دلێ خوە ب کوردان بشەوتینن و وەکو خێرەکێ بکەن بەحسا پرسا کوردا دکەن. ل ترکیا چەپ، راست، رەوشەنبیر و کەسێن کو خوە وەک دەمۆکرات ب ناڤ دکەن، ھەموو ب پرانیەک گرسەیی د چارچۆڤا پاراستنا بنگەهێن دەولەتا ترک ڤە ڤێ پرسێ گۆتووبێژ دکەن.

ھەتا گەلەک ژ وان پرسا کوردا وەک، “پرسگرێکا رۆژھلات” “پرسگرێکا تەرۆرێ” ” ل ترکیێ پرسا دەمۆکراسیێ” و ب ئاوایێن جودا ب ناڤ دکەن. گەلەک جاران ھندەک زانیارێن ترکان ھەتا ئەکادەمسیەن و سیاسەتمەدار ژی دکارن ب ھێسانی بێژن: “گەلۆ چ کێشەیا کوردان ل ترکیێ ھەیە؟” “ما ھێژتا کورد چ دخوازن ئەم تێ ناگەھین”. ب ڤان گۆتنێن بێ واتە بەحسا پرسا کوردا دکەن. ب کورتاسی د دەربارێ پرسا کوردا دا، دەولەتێ ئایدۆلۆژیەک فەرمی ئافراندیە و رۆژا کۆمار ھاتیە ئاڤاکرن ھەتا ئیرۆ، ئەڤ ئایدۆلۆژیا دەولەتێ یا فەرمی دهێتە رێڤەبرن و ترک ل گۆرا ڤێ ئایدۆلۆژیایا فەرمی پرسا کوردا دنرخینن.

سیاسەتا پەکەکێ یا کو دەولەتبوونا کوردان رەد دکەت و نەتەواتیێ وەک پاشڤەرووتیێ دبینیت، نرخێن نەتەوی قەبوول ناکەت و ل دژی سەمبۆلێن کوردستانی- نەتەوی تەڤدگەریت و ژ بۆ ئالیێن سیاسی یێن ترکان ژی گۆتووبێژکرنا پرسا کوردا ھەسانیتر دکەت. چەپێن ترک و ئالیێن کو پرسا کوردا گۆتووبێژ دکەن، گەلەک جاران ڤێ ھەلوەستا پەکەکێ دکەنە سەدەم و دبێژن “کورد ب خوە فلان تشتی ناخوازن”. ب ڤێ یەکە پارتیێن ترکیێ پرانی ل سەر بنگەھەکێ نژادپەرەستی بەحسا پرسگرێکا کوردان دکەن. دەما ل حەسابا وان دهێت ھەموو کوردان د کەسایەتا پەکەکێ/ھەدەپێ دەا ددەنە ناساندن و ل گۆرا ڤێ ژی ئینکارا ھەموو مافێن رەوایێن کوردان دکەن.

ژ خوە ھەدەپە ب خوە ژی ئەنجاما سیاسەتا پەکەکێ وەک هەڤپەیمانیا ھندەک کوردان و چەپێن ترکایە. بێ گومان ئەڤ یەک ھەلوەستا پەکەکێ و چەپ یان ژی “پێشڤەروویێن” ترکیا ئاستەنگەک مەزن ژ بۆ تەڤگەرا کوردێن کو ل سەر خەتا نەتەوی ھەولا سیاسەتێ دکەن پەیدا دکەت. پێدڤیە کورد ب ھەستێن نەتەوی خوە ب رێخستن بێخن و داخوازیێن کوردان یێن نەتەوی ب زەلالی بپارێزن، ژ ھەموویێ وێداتر دڤێت مافێن دەولەتبوونا کوردان وەک مافەک رەوا بهێتە دیتن و ل گۆرا وێ ژی سیاسەت بهێتە کرن. ئەڤە تەنێ دبیتە بەرسڤا سیاسەتا کو مافێ کوردان ئینکار دکەت.

د راستیا خوە دا ل باکورێ کوردستانێ ئاخاڤتن گەلەک ھێسانە، لێ د قادا سیاسەتێ دا ب ھەستێن نەتەوی تەڤگەراندن گەلەک زەحمەت بوویە. گەلەک جاران کادرۆیێن سیاسی ب خوە ڤێ یەکێ زەحمەت دکەن.ئەڤ ژ کەسایەتا ئالۆزا بەشەک ژ سیاسەتمەداران دەردکەڤیتە ھۆلێ.

مخابن ھندەک ئالی پرانیا جاران ھەموو نرخێن کوردایەتیێ دپارێزن و ئیدیعا دکەن کو ل سەر خەتەک نەتەوی سیاسەتێ دکەن. لێ مرۆڤ دبینیت کو دکارن ھەموو سیاسەتا خوە ب جارەکێ دا بکەنە قوربانیا بەرژەوەندیێن کەسایەتی. ئەو دکارن د جھ دا پێ ل ھەموو نرخێن خوە بکەن.

ژ بۆ ڤێ یەکێ پاراستنا خەتەک نەتەوی ب سیاسەتەک کەسایەتی و سەربلند ل باکورێ کوردستانێ گەلەکی زەحمەتە. ئەڤ زەحمەتی ژ تەھریباتێن کو د ناڤا جڤاکی دا ھاتنە کرن ب خوە ژی دەردکەڤیتە ھۆلێ. ژ بەر کو ئەنجاما سیاسەتا خەلەت و شەرێ ھاتی و دهێتە کرن جڤاکا کورد گەلەک تەھریب بوویە و ھەتا رادەیەکێ نرخێن ئەخلاقی ھاتنە گوھەرتن.

پیدڤیە ل باکورێ کوردستانێ ژ بۆ خەتا نەتەوی ھندەک پیڤان ھەبن. پیڤانا سەرەکی ژی ئەوە کو پیدڤیە خەتەک کەشف د ناڤبەرا وان ئالیێن کو دەولەتبوونا کوردان رەد دکەن دا بهێتە دانان.

ھەر ئالی یان ژی پارتی دکاریت ژ بۆ دەستخستنا مافێن نەتەوی خوەدیێ دیتنێن جودا بیت. ھندەک دەولەتبوونێ، ھندەک فەدەرالیێ ھەتا ھندەک ئۆتۆنۆمیێ دپارێزن. ژ ئالیەک دی ڤە ھندەک ژی دبێژن کو، پیدڤیە کورد ب خوە چارەنووسا خوە ب ئیرادەیەکا ئازاد و سەربخوە دیار بکەن. لێ چ ئالی ژ وان دەولەتبوونا کوردان رەد ناکەن و ل دژی ناسەکنن. تەنێ پەکەکە و ھەڤالبەندێن پەکەکێ دەولەتبوونا کوردان قەبول ناکەن.

ھەر ئالیێ کو ئیدیعا دکەت مافێن نەتەوی دپارێزیت، مەجبوورە سنۆرەکێ بێخیتە ناڤبەرا خوە و سیاسەتا ئینکارا دەولەتبوونێ. ھێز یان ژی رێخستنا ڤێ یەکێ نەکەت و د ڤێ دەربارێ دا د ھەلوەستا خوە دا زەلال نە بیت، بلا بەحسا خەتا نەتەوی نەکەن و ب حەمد یان ژی بێ حەمدێ خوە دکەڤنە خەفکا پەکەکێ و ژ ھەستێن نەتەوی دوور دکەڤن. بلا کەسەک خوە نەخاپینیت.

مخابن ھندەک ئالی بەحسێ نەکەن ژی، ھەدەپێ وەک ناڤەندا مەرجەعیەتا “کورد” دبینن. گەلەک جاران دخوازن هەبوونا خوە ب پێوەندیێن ھەدەپێ ڤە پێشڤە ببەن و ژ بۆ ڤێ ژی دکەڤنە ناڤا خەلەتیان.

ل باکور پۆتانسیەلەک کو بیر و باوەریێن نەتەوی دپارێزیت ھەیە. ھندەک ب ئاوایەکی د ناڤ رێخستنان دا نە و پرانی ژی بێ دەنگ د ناڤا سیاسەتا دەولەتێ و پەکەکێ دا مانە ئاسێ، کەسایەتا خوە دپارێزن و د ڤێ قۆناغێ دا دەنگ ناکەن.. ھەر دەمێ ئەڤ مرۆڤە دکارن رابن سەر پێ و ژ سیاسەتەکا نەتەوی را ببنە پالپشتەک گرسەیی.

پوستێن ھەمان بەش