د ڤان مەھێن داوی دا پەکەکە ل دژی حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ ل سەر سازی و دەزگەھێن رۆژاڤا را، ئانتی پرۆپاگاندا و توهمەتان بەلاڤ دکەت. ئێریشا ل دژی پێشمەرگەیێن رۆژ گھشتە ئاستەکی ژوور و چیرۆکەک دەرەو ل سەر پێشمەرگەیێن رۆژ کو ل خەلیفانێ گەریلا کوشتنە ھاتە ڤەھاندن. ھەمان دەم گرسەیا چالاکڤانێن مۆبیل یێن پەکەکێ ل بەر دەریێ سێمالکا ب بەهانەیا “تەرمێن مە بدەن” دەست ب خوەپێشاندانێ کر، دیسا رێگری ل مەدیایێن وەک K24 و چاپەمەنییا حکوومەتا ھەرێما کوردستانێ ھاتە کرن و ب بەردەوامی رەڤاندن و کوشتنا ئەندامێن ئەنەکەسێ ب ئیشکەنجەیێ وەکە خەباتەک سیستەماتک ھاتە مەشاندن.
یێن کو سیاسەتێ ژ نێز ڤە دشۆپاندن دزانن کو ئارمانجا پەکەکێ ژ ڤێ یەکێ چییە. د ئەنجامێ دا؛ د بن ڤێ ھەلوەستا پەکەکێ دا، ھەڤدیتنێن شام و پەیەدێ، ئانگۆ ھەڤدیتنێن پەکەکێ و تەھرانێ ھەنە. ژ بەر ڤێ یەکێ خەلیفان بەھانەیا شاما شاھانەیە.
د ناڤبەرا پەکەکێ و شامێ دا پەیمانا ستراتەژیک
ل گۆر زانیاریێن بەردەست کو ژ ئالیێ چاڤکانیێن بێ لایەن ڤە ھاتنە بەلاڤکرن، د ناڤبەرا ئیران و پەکەکێ دا ل سلێمانی و تەھرانێ ھەڤدیتنێن د ئاستا بلند دا ھاتنە ئەنجامدان. جڤینا ستراتەژیک ژی جڤینەکا بەرتەنگ بوو، ل نێزیکی سلێمانیێ ب بەژداربوونا جەمیل بایک و بەرپرسێن ئیتیلاعاتا ئیرانێ هاتیە ئەنجامدان. ئیرانێ ل ڤر دیار کر کو دڤێت کورد لگەل رەژیمێ ل ھەڤ بکەن دا کو رەژیما سووریێ د قادا ناڤنەتەوەیی دا دەستێ خوە خورت بکەت. ئەو پەیمانا ستراتەژک (پەیمانا جاسوسا)یا بەرێ د ناڤبەرا وان دا ھەیی، دیسا نوو کر و پەکەکێ ھندەک قەرەبوویێن ماددی ستاندن. ل سووریێ وەکە سالێن 1990 نەخوەشخانە، دەبستان، بالافرگەھ و ھتد ھندەک ئیمتیازێن ماددی وەرگرتن. پێشەرۆژا ستاتوویا رۆژئاڤا دناڤبەرا شام و پەیەدێ دا وەکە مژارەکا دویەمین ھاتە ھشتن.
پەکەکێ چ جاران ھەول نەدایە کو رۆژئاڤا ژ سووریێ ڤەقەتینیت
مە ھەر دەم گۆتییە و دوبارە دبێژین رۆژئاڤا ب شەرەکێ د ناڤبەرا رێژیم و پەکەکێ دا رزگار نەبوویە. د ئەنجاما دانووستاندنێن ئیران و پەکەکێ دا رۆژئاڤا رادەستی پەیەدێ ھاتە کرن. ژ بەر ڤێ دەور-تەسلیمێ رەژیما ئەسەد ھەر دەم رۆژئاڤا وەکە خاکا خوە دیتیە. تەڤی شەرێ کو ب سالانە بەردەوام دکەت ژی مووچەیێن کارمەندان، مامۆستا، دۆکتۆر و ھتد رژیم رێدکەت. رژیمێ ژ جھێن بنگەھینێن مینا بالافرگەھ، دەزگەھێن موخەبەراتێ خوە نە ڤەکشاند. د راستیێ دا ژ بۆ کو بۆریێن پەترۆلێ زرارێ نەبینن خوە پاشدا ڤەکێشا، لێ ئەفسەر، ئەندەزیار و خەباتکارێن تەکنیکی یێن پرۆژەیێن پەترۆلێ یێن رمێلانێ رادەستی رێڤەبەریا رۆژئاڤا ھاتن کرن. تشتا کو ل ڤر ئەم ژێ نەرازی و رەخنە دکەین ئەوە، گەلۆ بۆچی پەکەکە ڤێ دەرفەتا زێرین ل رۆژئاڤا ھەیی د بەرژەوەندییێن کورد و کوردستانێ دا برێڤە نابەت؟ ب ناڤێ براتییا گەلان رۆژئاڤا د وارێ سییاسی، لەشکەر و چاندی دا بوویە “گێلما گاڤانی”.
پەکەکە نە چوو سەر بەرماھیێن رەژیمێ ڤە، کورد کرن ئارمانج
پەکەکێ ل رۆژئاڤا دەستپێکێ دەست ب پاقژکرنا حیزبێن کوردان یێن دەرڤەیی سیستەما کەجەکێ کر. وەکە میناک کەسێن د ناڤا ھێزێن ئەولەکاریا رەژیما سووریێ دا، کو ب ناڤێن ئەمین سیاسی، ئەمین دەولی، ئەمین لەشکەری تێن ناسکرن، ل قامشلۆ و حەسەکێ دژین، لێ ئەندامێن ئەنەکەسێ نکارن ل باژار و باژارۆکێن خوە بژین. پەکەکێ چ جاران ھەول نەدا کو رەژیما ئەسەد ژ رۆژئاڤا دەر بکەت. میناک سالا 1991ێ دەرفەت ل باشوورێ کوردستانێ خولقی، گەل و پێشمەرگە ھەموو سازی، دەزگەھ و بەرماھییێن رژیما سەددام حسێن رووخاندن و ژناڤ برن. ئانگۆ دەستھلاتا رێژیما بەغدا ل کوردستانا باشوور پاقژ کرن. لێ رۆژئاڤا دەزگەھێن رێژیمێ ھاتن سەخبێر کرن. چما؟
پەکەکێ ل رۆژئاڤا ناسنامەیا کوردان پاشڤە هێلا. پەکەکێ ناسنامەیا سووریا بوونێ ل رۆژئاڤا قەلس نەکر، بێھتر خورت کر. ژ بۆ پەکەکێ رۆژئاڤا مریشکەکە کو ھێکێن زێرین دکەت. پەکەکە ب شەرێ ل سەر خوینا کوردان ل رۆژئاڤا بلند بوو، د قادا ناڤنەتەوەیی دا ھندەک دەرفەتێن دیپلۆماتیک، ئابۆری و لۆژیستیکی ب دەست خوە خستن. لێ ئەڤ دەستکەفتە نە بوونە مولکێ کوردێن رۆژئاڤا.
نھا ژی پەکەکە ووسا ددەتە خویاکرن کو شەرت و مەرج گەلەک خەرابن لەوما ژی ل رۆژئاڤا رێکەفتنەک د ناڤبەرا کوردان دا چێنابیت. وەکە کو ھەولێن رێکەفتنێ گەلەک جاران جەرباندینە، لێ کورد ل رۆژئاڤا نەکاربن یێکبوونا خوە ئاڤا بکەن. ب زانەبوون پێشمەرگەیێن رۆژ وەکە چەتە پێناسە دکەن. خوەپێشاندانێن ل بەر دەرگەھێ سێمالکا ھاتیە رێکخستن ژی، مەبەستا وان ھەمان تشتە. د ناڤبەرا ھەردوو پارچەیان دا (باشوور-رۆژئاڤا) تێکلیەکا دیرۆکی و دێرین ھەبوو. پەکەکێ ژ بۆ تێکبرنا ڤێ یەکێ وەکە دەزگەھەکێ شەرێ تایبەت کار کر و تۆڤێ غەزەبێ کو د چ دەمێن دیرۆکێ دا نەبوو، د ماوایێ 5 سالان دا د ناڤبەرا ھەر دو پارچەیێن کوردستانێ دا چاند. پەکەکێ ھەر دو بەش ب ئەجیندایێن بییانی ئانینە بەرامبەری ھەڤ. ئانکو پەکەکێ رۆژئاڤا لگەل ئەسەد دا، عەرەب و سوریاییان دا کرە برا، لێ ل دژی باشوورێ کوردستانێ ژی دخوازیت بکەتە دژمن. ب راستی ئەو گرسەیا کو ب فەرمانێن پەکەکێ بزاڤێ دکەت، نە ھەژمارەکا مەزنە، لێ د ئەنجامێ دا، ب ڤێ گرسەیێ ڤێ یەکێ دبێژیت: “کورد ل رۆژئاڤا نکارن ببنە یەک. یەکیتیا کوردان پێک نایێت. کوردێن رۆژئاڤا نکارن بێنە جەم ھەڤ. لەوما ژی ئەم دێ چین لگەل ئەسەد سا رێکەفتنێ کەین.”
د راستیا خوە دا ئێریشێن ترکیایێ یێن ل سەر رۆژئاڤا ل سەر ڤێ بنگەھێ پێش دکەڤن. دهێتە گۆتن شوونا کو بکەڤیتە دەستێ ترکیایێ، بلا بکەڤیتە دەستێ رژیما سووریێ. لێ بەلێ چارەسەرییا ھەمبەر ئێرشێن ترکییا نە ئەوە کو مرۆڤ خاکا خوە بدەتە رژیمێ. یا راست و ئەساس یەکیتییا کوردانە و دێ ئەو ھەموو ئێرشێن داگیرکەران ژی دەتە سەکناندن.
کادرۆیێن پەکەکێ یێن مینا ئالدار خەلیل عەقلێ وان بھۆستەکێ ب ھەوا ڤە، دبێژن جنێف نە جیهێ چارەسەرییێ یە، چارەسەری ل شامێ یە. ب ڤێ یەکێ ئەو دبێژیت کو پێویستیا کوردان ب ئەسەد ھەیە. لێ بەلێ ب نەپەژراندنا جنێفێ و نەپەژراندنا ئەورۆپا د ئەساس دا شاشیا کوردان یا ل لۆزانێ دهێتە دوبارە کرن. لێ ئیحتیمالەک دی ژی ھەیە: نە تەنێ پارتیێن رۆژئاڤا، ھەموو کورد ب ھەڤرا دکارن ببن یەک و ھێزا دیپلۆماتیک ل سەر ئەورۆپا فەرزبکەن و چارەسەریێ بخولقینن. هەگەر ب وی ئاوا کار بهێتە کرن ژ ئەسەد ژی دێ قەرەبوویێن زێدەتر بستینن.
تشتێ کو ئالدار خەلیل ئەنجام دایی بێەخلاقی و خیانەتە. 13 ھەزار شەھید، 28 ھەزار بریندار، دەما ل سەر ماسێ ھەڤدیتنێ دروونیت پێوسیتە نەبێژیت “مە چ ئالتەرناتیف نینە، ئەم ناچار ماین کو بچین شامێ”. ئەو ھەلوەست ژ دەسپێکێ دا تەسلیم بوونە.
ئاغایەک لگەل خولامێ خوە دمەشیت. ل کێلەکا رێکێ پیساتییێ دەواران دبینن. ئاغا گۆتە خولامێ خوە ھەکە تو ڤی پیساتی بخوی ئەز دێ نیڤا ملکێ خوە دەمە تە. خولامێ وی پیساتی دخوەت. ئاغا ژ بەر کو نیڤا ملکێ خوە دایە خولامی، بێزار بوویە. خولام ژی ژ بەر کو پیساتی خوارییە ژ خوە عاجز دبیت. پیچەکێ وێڤەتر چوون و ل وێ دەرێ کۆمەکا دی یا پیساتی دبینن. خولامی ڤێ جارێ گۆت: “ئاغا تو ڤی پیساتی بخوەی ئەز دێ مولکی تە ل تە ڤەگەرینم”. ئاغا ژ بۆ کو ئاخا خوە ڤەگەرینیت ئەو پیساتی خوار. پشتی دەمەکێ خولامی ل ئاغا پرسی: “ئاغایێ من، بۆچی مە ئەڤ پیساتی خوار؟” ئالدار خەلیلو گەر تە قەد باوەر نەدکر کو چارەسەری د ناڤبەرا کوردان دا دێ چێبیت و دەولەتێن ئەورۆپی نە خوەدی ھێزا چارەسەریێ نە؛ وی دەمی بۆچی 13 ھەزار شەھید وە دان، 28 ھەزار بریندار و 5 ھەزار شەرڤان ژ چار پارچەیێن کوردستانێ ھاتنە دایین؟ وی دەمی بۆچی وە عەفرین و گرێ سپی دا ترکیا؟
پەکەکە ژ دەستپێکا پێڤاژۆیا رۆژئاڤا ڤە دبێژیت رێیا سێیەمین، دبێژیت ئەم لگەل کەسێ دا تفاقێ ناکەین، ئەم دێ ب رێیا خوە دا چین. لێ رێیێن پەکەکێ دییار بوون. رێیا پەکەکێ ژ دەستپێکێ ڤە ئەو بوو کو کوردان د ناڤ سینۆرێن کۆلۆنیالیستێن رۆژھلاتا ناڤین دا بھێلیت. ئەڤ راستییا پۆلیتیکایا پەکەکێ یا 30-40 سالی بوو. نھا ژی ژ بۆ کو ڤێ سیاسەتێ رەوا بکەت، ھەرییا خوە تاڤێژیت ھەر کەسەکێ.
نە پێدڤییە کو ھوون ڤان ڤران بکەن. نێ د سەرێ قاراسوو، جەمیل بایک دا موویەکێ رەش نەمایە. تەمەنێ وە گیھایە 70 سالان، شوونا کو ھوون سیناریۆیێن درەو و ترسۆنەک هەمبەری گەلێ کورد بکەن، ب مێرخاسی بێژن، مە بریار دا کو ئەم لگەل ھەڤالێ خوە یێ بەرێ ئانکو بەشار ئەسەد دا بمەشین. ئەڤ گۆتنا وە ژ سیناریۆیێن وە یێن درەو گەلەک باشترە. چ نەبیت ڤێ جارێ رێزێ ل خوە بگرن.
