سیاسەتمەدار و یەک ژ رێڤەبەرێن شۆرەشا فرەنسی (ماکسیمیلیان رۆبسپەر) دبێژیت: (نەرمبوونا ل ھەمبەری خاینان، دێ مە ھەمیا ژناڤ بەت). ئەڤ گۆتن ژ بۆ کوردان میناکەک ھەری زندییە. پەکەکە 43 سالن کوردان کۆمکوژ دکەت، لێ ھەیا نھا ژی ھندەک کەس ژ بۆ وان چەپێن ترک و کەمالیزمێن کورد دەستان دقوتن. ل باشوور و رۆژھلاتێ کوردستانێ کۆمەک مرۆڤ د بن ناڤێ رۆژنامەڤان و شرۆڤەکارێن سیاسی، دخوازن پەکەکێ پاک و بێ گونەھ بدەنە نیشاندان. لێ کی دکاریت ژ بیر بکەت کو پەکەکە د شەرێ خەندەکان دا 10 ھەزار مرۆڤێن بێ گونەھ دانە کوشتن. ل ئاڤاشین، مەتینا، گارە و خاکورکێ پێشمەرگێن کوردستانێ شەھید کرن. ل شەنگالێ ژی د بن ناڤێ حەشدا شەعبی دژمناتیا ملەتێ کورد دکەن. گەلۆ دێ کوژەر و ئیخانەتچی بێن پاقژ کرن؟ ئەو کەسێن کو دەستێ وان ب خوینا کوردان سۆر بوویی، ھەتا بمرن ژی ھەر خاینن. کەسێن کو بکاربن زارۆکێن 3-4 سالی بکوژن، دکارن ریکلاما ئازادی و مافێ مرۆڤان بکەن؟ ب راستی ئەڤە حەنەکچیتی یە؟

-کەمالیزما کورد

د تەڤاھیا دیرۆکا کوردان دا ئەز باوەر ناکم کو چ ھێز ب قاسی پەکەکێ ئەڤیندارێ دژمنێن خوە بن. ژ بەر کو بنگەھا پەکەکێ ل سەر تونە کرنا کوردان و خزمەت کرنا چەپێن ترک و کەمالیزمێ ھاتیە ئاڤاکرن. ژ بەر وێ ھەر تم ب زمانێ شیرین ل ھەمبەری دەولەتا ترک و رێبازا ئاتاتورک دپەیڤین. ھەر سال د سالڤەگەرا وەفاتا مستەفا کەمال دا پارلامەنتەرێن کوردێن ھەدەپێ ژ ھەر ترکەکی پێتر خەمگین و چاڤ ب رۆندکن. ما نە سەلاحەدین دەمیرتاش و ئایھان بلگەن ب ئاتاتورک سەربلندن و وی ب روومەت ب بیر تینن. لێ وان ژی ئەڤ فەلسەفە و تەئۆری ژ ئۆجالان وەرگرتیە. ئاپۆ د نڤیسێن خوە دا ھەر تم ئاتاتورک وەکە مێرخاسەکێ ب روومەت ب ناڤ کریە. د ڤێ ناڤبەرێ دا شێخ سەعید و سەید رزا ژی وەکە سیخوورێ ئینگلیزان و مەلا مستەفا بارزانی و قازی محەمەد وەکە پاشڤەروو و ئۆلدار بناڤ کرینە. پارتیەکا کو رێبەرێ وێ ووسا بفکریت، دڤێت ئەندامێن وێ ب چ کەربەکێ ل ھەمبەری کوردان خوینخوار بن. حەز کرنا ئاپۆ ژ بۆ ئاتاتورک ئەوقاس کوورە، ووسا دفکریت کو ئەوێ ل ترکیا ھەیە، ئەڤ ئازادی و دەمکۆراسی بەرھەما تێکۆشینا وییە. ئەڤ د دەمەکێ دایە کو سالانە ب ھەزاران کورد ب دەستێ شاگردێن ئاتاتورکت تێن بنچاڤ کرن و د زیندانان دا زوولم ل وان دهێتە کرن.

-پەکەکە و میت

تێکلیا ناڤبەرا پەکەکێ و سازیا سیخووریا میتێ، تێکلیەکا دیرۆکییە. ئۆجالان د دەستپێکا کۆما (شۆرەشگەرێن کوردستانێ) دا کو پشترا بوو پەکەکێ، تێکلیەکا خورت د ناڤبەرا وی و دۆغو پەرنچەک ھەبوو. ھەتا سالا 1977ێ پەرنچەک د رۆژنامەیا خوە دا ب کوردی پرۆپاگاندا ژ بۆ پەکەکێ و شەخسێ ئاپۆ دکر. دۆغو پەرنچەک یەک ژ رایەدارێن ئەرگەنەکۆنێیە و باندۆرا وییا مەزن ھەبوو د بەلاڤ کرنا فکرا کەمالیزمێ د ناڤ ئۆجالان و ھەڤالێن وی دا. د سالا 1987ێ دا دچیتە دۆلا بیقاعێ و ژ بۆ دەمەکێ ژی ل کامپێن پەکەکێ دمینیت. لگەل ئاپۆ دا چەند ھەڤدیتنێن رۆژنامەڤانی پێک تینیت و باندۆرەکا کوور ل سەر ئەندامێن پەکەکێ دروست دکەت. بێگومان پەرنچەک نە یەکەم کەسە کو کەمالیزم د ھشێ ئەندامێن پەکەکێ دا ب جھ کریە. لێ بەلێ یالچین کووچووک ژی کو تەئۆریسیەنێ میتێ و مامۆستەیێ ئۆجالان بوو، رۆلەک مەزن لیست دا کو پەکەکە دژمناتیا کوردان بکەت، تایبەتی ژی ل باشوورێ کوردستانێ. کووچووک یەکەم کەس بوو کو گۆتیە جەلال تالابانی (فاحشە پۆلەتیک) یانی (قەحپکێ سیاسی)! پشترا د ھەڤپەیڤینەکا تەلەڤیزیۆنی یا مەد تیڤی دا وەھا گۆت: (ئارمانجا مە دژبەریا بارزانی و تالەبانییە. ئەڤ نە تەنێ فکرا منە. لێ برایێ من عەبدوللا ژی خوەدی ھەمان فکرێیە).

-پەکەکە و کوشتنا کوردان

دەما قالا شەرێ کوردکوژی دهێتە کرن، راستەراست خەلک دەستێ خوە درێژی پەکەکێ دکەن. ئەڤ نە عەجێبە. ژ بەر کو ل ھەر چار پارچەیێن کوردستانێ چیا، باژارەک، نەوالەک، کوچەیەک نینە کو پەکەکێ خوینا کوردان تێ دا نەرژاندبیت. گوندەک نینە کو پەکەکێ فیشەک بەرنەدابیت خەلکێ وان، حیزبەک نینە کو پەکەکێ پێشمەرگێ وان شەھید نەکربیت. تەڤاھیا دیرۆکا پەکەکێ کوردکوژی و ئیخانەت و خولامیا داگیرکەرانە. ھێ دوومانا گوندێ فیسێ بلند دبوو کو پەکەکێ ب فەرمانا مەزلووم دۆگان و ب رێیا 2 چەکدارێن خوە ب ناڤێ (ئەمین دال و عەلی یاڤەر کایا) ل سێورەگێ سالا 1978 سەرۆکێ رێخستنا دەنگێ کاوا (فەرید ئوزون) خەرقێ خوینێ کری. چەکدارێن پەکەکێ ھەیا ل قەرەقۆلەکا لەشکەرێ ترکان نەخستبوون کو ل مێردنێ ئێرشی پێشمەرگەیێن (پەدەکێ-کوک) کرن و چەند کەسەک ژ وان شەھید کرن. تەنێ ب وێ رحەت نەبوون، بەلکی ئێرشی (DDKD) و (PSK) ژی کرن.

باشوورێ کوردستانێ د وەختێن پر دژوار دا ئالکاریا پەکەکێ کر. ئەو دێ ھەیا وی ژ دیرۆکێ ھەبیت دزانیت د سالا 1983یێ دا یەکەم کۆما چەکدارێن پەکەکێ ب فەرمانداریا (مەحمەد کاراسونگور) کو ھاتن باشوورێ کوردستانێ، ل بارەگەھێن پەدەکێ مان و جھ ژ بۆ وان ھات چێکرن. لێ دەما حکوومەتا باشوورێ کوردستانێ چێبوو، ھەیا دژمنێن کوردان دەنگێ خوە نەکربوون کو پەکەکێ بانگا شەری کری ل دژی حکوومەتا کوردستانێ. دوران کالکان دگۆت: دڤێت ئەم نەفەسا وان قوت بکەین. ئۆجالان ژی دگۆت: بارزانی و تالابانی کۆلەیێن ئەمپەرالیزمێ نە.

-پەکەکە و خاپاندنا مەدیایی

پەکەکە یەک ژ وان پارتیانە کو ژ ئالیێ خاپاندنا مەدیایی ڤە گەلەک بهێزە. ب زاناتی کادرۆیێن خوە د ڤێ میژارێ دا پەروەردە دکەت. ئیرۆ ل تەڤاھیا دنیایێ مەدیا رۆلەک گرنگ دگێریت، لێ ئەڤ مژارە ل جەم پەکەکێ ڤالا بوونا ئەخلاقێ یە. رۆژنامەڤانێن پەکەکێ ئەوێن کو ل ئەورۆپا دژین، رۆژ ھەتا ئێڤارێ دەرەو و سەختەکاری و نووچەیێن دژمناتی ل ھەمبەری کوردان بەلاڤ دکەن. کیژان مرۆڤێ بێ دایک و باب، بێ مۆرال، بێ ناسنامە کو بخوازیت دکاریت د ناڤا مەدیایا پەکەکێ دا بخەبتیت. ھەتا ئەوێن کو ل باشوورێ کوردستانێ ژی کار ژ بۆ پەکەکێ دکەن و د رۆژنامە و مالپەرێن پەکەکێ دا تشتان دنیڤیسن، ھەمی مالباتا وان کەڤنە جەحش و بەعسی بوونە. پەکەکە ب ئاوایەکێ ووسا د مەدیایێن خوە دا دژمناتیا باشوورێ کوردستانێ دکەت، کو داگیرکەرێن کوردستانێ ئەوقاس نە بهێزن د ڤی بابەتی دا. ژ بەر کو ھەر چار دەولەتێن داگیرکەر ئەرکێ خوە سپارتنە پەکەکێ، پەکەکە ژی ب زاناتی و ب دلسۆزی کارێ وان دکەت. ئالیەک عەجێب د مەدیایا پەکەکێ دا ھەیە، دەما ل باکوورێ کوردستانێ کەسەک دهێتە کوشتن، پشتی 10 دەقەیان یەکسەر رۆژنامەڤان و مەدیا و مەدیاکارێن پەکەکێ وێنەیێ کوژەری ل سەر ئنتەرنێتێ بەلاڤ دکەن! ئەڤ زانیاریە چاوا و ل کودەرێ دگەهنە دەستێ وان؟! بەرسڤا ڤێ پرسێ ژ بۆ خەلکێ کوردستانێ دھێلم.

-پەکەکە و تەسفیە

د دیرۆکا پەکەکێ دا تەسفیە کرن یەک ژ وان تشتانە کو ئەڤ رێخستنە پێ دهێتە ناس کرن. ئۆجالان و کۆما ئەنقەرەیێ ھەر کەسێ کو وەکە گەفەکێ ل سەر ھەلوەستا خوەیا دەستهەلاتداریێ دیتبن، یەکسەر ب ئالیکاریا میتا ترکیا و ئیستیخباراتا سووریێ ئەو کەس تەسفیە کریە. ئۆجالان ھەر تم دترسیا کو کەسەک د ناڤا گەل دا بهێتە حەزکرن و پشتگرییا وی/وێ بهێتە کرن. ژ بەر کو وی خوە وەکە پێغەمبەر ددیت، لەوما هیچ کەسەک قەبوول نەدکر. ھیتلەرێ لیدەرێ فاشیستێ نازییان دگۆت: (یەک خوەدا ھەیە، دڤێت یەک لیدەر ژی ھەبیت). خویایە کو ئۆجالان ژی کەتیە دووڤ شۆپا ھیتلەر و لەوما تەنێ خوە وەکە پێغەمبەر دبینیت و ئێعلان دکەت. ھەموو لیدەرێن کو دبوونە ترس ل سەر پێگەھێ ئاپۆ، کەسێن جڤاکی و سیاسی و عەسکەری بوون، ژ ئالیێ ئۆجالان، پەکەکێ، میت و سازیا ئیستیخباراتا سووریێ دھاتنە تەسفیە کرن. میناکا زندی ژی (محەمەد شەنەر، چەتین گونگور، دلاوەر یلدرم، ئەنوەر ئاتا، رەسوول ئالتنۆک، سوبحی کاراکووش، در. ناسر) بوون.

چەند رۆژ بەرێ ھاتبوو راگھاندن کو (عەلی حەیدەر قەیتان) ب کۆد ناڤێ (فواد) یەک ژ دامەزرینەر و رێڤەبەرێن پەکەکێ د ئۆپەراسیۆنەکا میتێ دا ھاتیە کوشتن. لێ د راستیێ دا نێزیکی دو سالان بەرێ ل ھەرێما خاکورکێ قەیتان ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە ھاتیە تەسفیە کرن. پەکەکە دخوازیت ب ڤان سیناریۆیان د ناڤا ئاڤا شێلوو دا ماسیان بگریت!

-پەکەکە و ماددەیا ھشبەر(نارکۆتیک)

ل گۆری راپۆرتا سالانەیا دایرەیا مادەیێن هشبەر یا یەکیتیا ئەورۆپایێ پەکەکێ د سالا 2019ێ دا بازرگانییا 47 ھەزار کیلۆ کۆکاینێ کریە. نارکۆتیکا کو ل ئەفغانستان و ئیرانێ تێت ھلبەراندن ژی ب رێیا مافیایێن پەکەکێ دەرباسی ئەورۆپایێ تێتە کرن و ل بازارێن جیھانێ تێنە فرۆتن. ل باشوورێ کوردستانێ ژی پەکەکە ل سەر سینۆری بازرگانی و ڤەگوھاستنا نارکۆتیکێ دکەت. د ڤێ رەوشێ دا کەسێ یەکەمین (جەمیل بایک)ە و پرانیا کار د بن ئەمرێ وی دا تێ کرن. بەرێ ل باشوورێ کوردستانێ بەشەک ژ یەنەکێ پشتگریا پەکەکێ دکر د ڤی کاری دا. لێ پشتی بوویەرێن 8ێ تیرمەھێ ئەڤ رەوشە ھات گوھارتن. زێدەبوونا نارکۆتیکێ ل باشوورێ کوردستانێ، یەک ژ سەدەمێن وێ پەکەکەیە. کو ل سینۆران رێ خوەش دکەت دا کو ب ھێسانی نارکۆتیک دەرباس ببیت و خەلکێ کوردستانێ مالخەراب ببن. ئەڤ دۆز ل ئەورۆپایێ خالەکا خەرابە ژ بۆ کوردان. پەکەکە دخوازیت مینا دۆزێن دی یێن کوشتن و رەڤاندنێ، ب ڤێ مەسەلەیێ ناڤێ کوردان ل جیھانێ تاریتر بکەت. ھەر تشتێ کو زەرارێ بدەتە کوردان، پەکەکە درەک ڤی کاری دکەت.

-پەکەکە و کەرب ژ کوردان

پەکەکە یەکەم رێخستنە کو ل دنیایێ حەز ژ ملەتێ خوە ناکەت. دژمناتیا کو پەکەکێ ل کوردان کری، ھەر تم خوین و کوشتن ب خوە رە ئانیە. پەکەکە، ژ بەر کو د ئەسلێ خوە دا نە پارتیەکا کوردیە و ژ ئالیێ میتا ترکی ڤە ھاتیە ئافراندن، تەنێ ئارمانجا وێ ئەوە کو رێگریێ ل بەلاڤبوون و بەرفرەھبوونا سینۆر و ئەردنیگاریا کوردستانێ بکەت. ل ھەر بھوستا ئاخا کو بێھنا کوردا ژێ دهێت، پەکەکە دو ئالا و وێنەیێ شێخ عەبدۆ رادکەت و ترکیا دەعوەتی وی جهی دکەت. پەکەکە ھەر تم بەهانەیان ددەتە دژمنێن کوردان و رێ ل بەر وان ڤەدکەت دا کو ناڤ و ھەبوونا کوردان ژ ھۆلێ راکەن. ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ ل عەفرینێ ب وێنەیێ ئۆجالان گەف ل ترکیێ خوارن، لێ دەما کو ترکیێ عەفرین داگیر کری، چەکدار و سەرکردەیێن پەکەکێ ھەمی رەڤیان. ل باشوورێ کوردستانێ نە ئامادە بوون کو چیایێ کێستە ژ بۆ پێشمەرگەیان بھێلن، لێ بێیی کو گولەیەکێ بتەقینن تەسلیمی دەولەتا داگیرکەرا ترک کرن. کی ژ بیر دکەت دەما شەرێ خەندەکان دوران کالکان و رێڤەبرێن پەکەکێ گۆتی: ئەم خەلکێ تەنێ ناھێلین و ئەم دێ لگەل واندا بین. بەلێ دەما کو تورکیا باژار وێران کرین و 10 ھەزار کەسێن بێ گونەھ کوشتین، رایەدارێن پەکەکێ ھەموو رەڤیان و دەمەکێ درێژ چ دەنگ ژ وان دەرنەکەت. پەکەکێ ھەر تم نەتەوەیا کورد ژ بۆ پاراستنا خوە وەکە مەرتال ب کار ئانیە. پەکەکێ چ جاران ژ بۆ کوردان شەر نەکریە، لێ تەنێ شەرێ کوردان کریە. ژ بەر کو پەکەکە دژمنێ ھەری مەزن و گەنگازێ نەتەوەیا کوردە.

دلۆڤان عەلی