دەریێ سنۆری یێ د ناڤبەرا رۆژئاڤا و باشوورێ کوردستانێ دا، یان ژی ب گۆتنەکا دی، د ناڤبەرا رێڤەبەرییا خوەسەر یا باکور و رۆژهلاتێ سووریێ و هەرێما کوردستانێ دا هێژان گرتییە، سەدەما گرتنا دەرگەهی ژی هەولدانێن «ئستفزازی» یێن په‌كه‌كێ یێن ل بەر دەریێ سنۆرێ سێمالکانە، کو ئەڤ زێدەیی 3 مەهانە بەردەوام دکه‌ن.
ئەڤ هەولێن «ئستفزازی» داوی جار ل 15ێ کانوونێ کۆمەکا ب ناڤێ «جوانێن شۆرەشگەر» یا سەر ب رێخستنا په‌كه‌كێ ڤە، هێرش برن سەر دەریێ سنۆر و ئیدارەیا فەرمی یا پێشابوورێ، بێگومان پشتی وێ یەکێ حكوومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ هه‌لوه‌ست نیشان دا و ده‌رگه‌هـ ژ ناچاری گرت.
ڤێ رەوشێ كارتێكرنه‌كا نه‌رێنی ل ژیانا رۆژانە یا گەلێ رۆژئاڤا کر، ل رۆژئاڤا بازار ڤالا بوو، بهایێ کەلووپەلان زێدە بوو، گه‌له‌ك نانپێژخانان ژی ده‌رگه‌هێن خوە گرتن، وەک کورد ئەم هەموو ژ ڤێ رەوشێ عاجز دبین، لێ بەلێ چ بوو سەبەب؟ ل چ ده‌را جیهانێ تلییا کوردەک خوین ژێ بهێت، ئەم خەمگین دبین، ئەم ژ بۆ رۆژئاڤا ژی خەمگینین، لێ ئەم دزانین کو چارەنووسا گەل ب خەمگینیێ ناهێته چارەسەر کرن، مەترسیا مە و سەدەما خەمگینییا مە یا هەری مەزن ژ بۆ رۆژئاڤا ئەوە کو «په‌كه‌كە ژ بۆ بەرژەوەندیێن خوە یاریێ ب قەدەرا رۆژئاڤا دكه‌ت، وێ ژ بەر به‌رژەوەندیێن پارتییا خوە دکەته قوربان».
کەسێن کو ب راستی ژ بۆ رۆژئاڤا دلێ وان دسۆژیت، دڤێت بەری هەر تشتی ژ سیستەما په‌كه‌كێ یا کو رۆژئاڤا ژ بۆ خوە کرییه کەوێ ڕكه‌هێ عاجز ببن، ژ بەر کو هه‌ر چ یا بهێته سەرێ رۆژئاڤا، ژ بەر كارێن چه‌وت یێن په‌كه‌كێ دهێته سه‌ری.
په‌كه‌كە ب «ئستفزازا» خوه یا ل سێمالکا دخوازیت رۆژەڤێ مانیپولە بکەت
رۆژئاڤایێ کوردستانێ، د وارێ سیاسی و ئیداری دا روو ب روو گرێکەکا کوور مایه، رۆژێن شۆرەشێ یێن کەلەجان دەرباس بوون و راستیان روویێ خوە یێ ترش نیشان دا، ئەو ئیمتیازێن کو ژ بۆ شێخێن عەرەبان هاتینه دان، زێدەبوونا هەژمارا هێزێن عەرەبێن چەکدار، داگیرکرنا عەفرینێ، سەرێکانیێ و گرێ سپی، مینا تارمەکێ ل بەر دفنا ئیداره‌یا خوەسەر سەکنی یە، پرسگرێکێن سەرەکی رۆژئاڤا وەک تۆپەکێ د ناڤبەرا «رووسیا – ترکیە، تەهران – شام، قەندیل -شام» دا یاری پێ دهێته كرن، کێشەیا سه‌ره‌كی ئەوە کو رێڤەبەرییا خوەسەر د ناڤا واستەندنەکێ دا تەماشەیی ڤێ رەوشێ دکەت، گەر ئەم ژ رۆژئاڤا حه‌ز بکه‌ین، ئەم دێ دانوستاندنێ ل سه‌ر ڤێ ئالۆزییا ئیدارەیا رۆژئاڤا بكه‌ین، نە سێمالکا.
په‌كه‌كە رۆژئاڤا دکەته قوربانا خوە
په‌كه‌كە ژ بۆ كو ڤان راستییان ڤەشێریت، ئەڤ 3 مەهن ل دەریێ سێمالکا ئالۆزیێ دکەت، ژ بەر کو رۆژئاڤا د ناڤا خوە دا ب ماندیبوونه‌كێ روو ب روو مایە، په‌كه‌كە دخوازیت جڤاکی ژی ب سیستەما رێخستنێ برێڤه ببه‌ت، له‌وما ژی د ناڤا پێدڤیێن جڤاکی دا بەر ب فەتساندنەکێ ڤە دچیت، په‌كه‌كه هەر چەند لایه‌نگرێن ب مووچە ب ئۆتۆبوسان ژ باژێره‌كی ڤه‌گوهێزیته باژێره‌كێ دی، بەرێ وان بده‌ته کۆلانان، یەک دو پانکارتێن ل دژی په‌ده‌كێ و پێشمەرگەی ب وان بده‌ته بلند كرن، هه‌روه‌ها هەرده‌م بەحسا دژمنێن دەرڤە و شەهیدان بكه‌ت، یان ب رێیا مەدیایا خوە پرۆپاگاندایەکا گه‌له‌ك كاریگه‌ر ژی بکەت، لێ راستی ئەڤەیه كو په‌كه‌كێ رۆژئاڤا بەر ب به‌رزه‌بوونێ ڤە خشاند.
ژ بەر ڤێ یەکێ ژی هەر جارا کو پرسگرێکا سێمالکا دەردکەڤیته پێش، دڤێت ئەم ڤێ راستیێ ب هێز ببێژن: «په‌كه‌كە رۆژئاڤا دکەته قوربانا خوە، زارۆکێن وان کەسێن خوه ژ بۆ رۆژئاڤا فەدا کرین، دکەته قوربانا خوە، په‌كه‌كێ ژ دەستپێکێ ل گۆری ئه‌جێندایا خوە یا سیاسی رۆژئاڤا ژ قەندیلێ ب رێڤەبر، ل سالا 2015ێ گاڤێن کو رۆژئاڤا بەر ب ئالۆزییا نها هه‌یی ڤه بری، هاتبوونه هاڤێتن.
شەرێ خەندەکان یێ په‌كه‌كێ دەستپێکا به‌ره‌ڤاژیكرنا رۆژئاڤایە
د سالا 2015ێ دا په‌كه‌كێ ل چەند باژارێن باکورێ کوردستانێ دەست ب شەرێ خەندەکان کر، ئەڤ پێنگاڤا په‌كه‌كێ دهێته واتەیا کو دژمن راستەراست دو پارچەیێن کوردستانێ بپەرچقینیت، یەک ژ وان باکورێ کوردستانێ بوو یا دی ژی رۆژئاڤا، دەما کو په‌كه‌كێ خەندەک کۆلاندین، پرۆپاگاندایه‌ك بۆ جه‌ماوه‌رێ خوە یێن ناڤخوەیی كر کو ئەڤ خەندەکه بۆ وێ یه‌كێ نه كو دەولەتا ترک هێرشی رۆژئاڤا نەکەت، سیاسەتمەدار و وەلاتپارێزێن کو ل دژی خەندەکان ژی بوون، ژ بەر ڤان گۆتنێن په‌كه‌كێ بێدەنگ د مان، لێ راستی قەت وه‌ها نەبوو، شەرێ خەندەکان ده‌لیڤه دا دەولەتا داگیرکەر کو هێرشی رۆژئاڤا بکەت، گەر شەرێ خەندەکان چێنەببا، ترکان نەدکاری عەفرینێ وه‌ها ب هێسانی داگیربکه‌ن، ترکیێ ب خەندەکان هەم گەلێ باکورێ کوردستانێ تەپساند و هەم ژی دەردۆرێن سیاسی یێن ناڤنەتەوەیی بێدەنگ کرن. سه‌رئه‌نجام چوونا رۆژئاڤا ب شەرێ خەندەکان دەستپێکر.
جهێ کو په‌كه‌كێ دگۆت ئەز دێ پارێزم نەپاراست، ب ئاوایەکی کو کەس پێ نه‌زانیت ژی خوه ژ عەفرینێ ڤەکێشا، ل سەرێکانیێ رێككه‌فتنێن ژ رایا گشتی یا کوردی ڤەشارتی هاتنه کرن، ئەڤ هەموو کریارێن نەباش په‌كه‌كێ کرن، په‌كه‌كێ د بن ناڤێ دیپلۆماسییا نەرم، نه‌هێلا رۆژئاڤا لایه‌نێ خوە یێ سیاسی ئاشکەرا بکەت، چەکێن په‌كه‌كێ یێن گران «جەمیل بایک و مسته‌فا قاراسوو» ژ بۆی ئەولەهییا خوە یا شەخسی ته‌سلیمی تەهرانێ بوون، ژ ئەنجاما ڤێ سیاسەتا بەرەدایی دا رۆژئاڤا کەتە ڤێ رەوشێ.
په‌كه‌كە ئەڤ 3 مەهە هەول ددەت کو دەریێ سنۆرێ سێمالکا بدەته گرتن
په‌كه‌كە بەریا نها ب 3 مەهان دەست ب گرتنا دەریێ سێمالکا کرییە، په‌كه‌كە دخوازیت ب ڤێ رۆژەڤێ زڤستانێ ده‌رباس بكه‌ت و دەرباسی بوهارێ ببیت، په‌كه‌كە هەتا مەها ئادارێ دێ سیاسەتا مەغدووریەتێ كه‌ت و بێژیت، «په‌ده‌كه نانی نادەته مە، دخوازیت شۆرەشا رۆژئاڤا بپەرچقینیت، ئەم مه‌زلومین، ئەم حه‌قین» دێ د بوهارێ دا رۆژەڤەکا نوو چێكه‌ت و گه‌لێ كورد پێڤه مژوول كه‌ته‌ڤه، گرتنا دەریێ سێمالکا پلان و ئارمانجا په‌كه‌كێ بخوە بوو.
ژ بەر گرتنا دەریێ سنۆرێ سێمالکا هەر کەس خەمگین دبیت و كارتێكرن ل هەموو کەسی دبیت، كارتێكرن خوە ل هەرێما کوردستانێ ژی دبیت، راوەستاندنا بازرگانیێ نە تەنێ بازرگان، شۆفێرێن تاکسیان، بەنزینخانەیێن ل سەر رێ و کەسێن کو ل بەر دەریێ سنۆر ژی لەفا دفرۆشن ژی دێ كارتێكرن لێ دبیت، هەروه‌ها گەلەک کەس ژی ب ئاوایەکی نەقانوونی کۆچی کامپێن پەنابەران دبن، ئەڤه ژی تێچوویه‌ك جودایە ژ بۆ پەنابەران.
هێزا کو ب گرتنا سێمالکا دلشاد بوویی په‌كه‌كە یە
په‌كه‌كە یەکانە هێزا کو ب گرتنا دەریێ سێمالکا شاد دبیت، ژ بەر کو هەر کەس ل سەر سێمالکا دئاخڤیت، چ کەس بەحسا وان زیانێن گیانی یێن هاڤینا بووری د تۆنێلێن شەر دا چێبوویی ناکەت، چ کەس نابێژیتە په‌كه‌كێ تە چاوا هەرێمێن ستراتیجی یێن وەک زنارێ کێستە و زۆزانێن ئاڤاشین رادەستی ئارتێشا ترک کرن، کەس ڤێ ناپرسیت، ب ئامارێن شەر یێن درەو گەل دهێته د خه‌و برن، گەلێ رۆژئاڤا ناپرسیت کا هه‌وه د گه‌ل رژێما سووریێ چ رێككه‌فتن كرینه، ئەنجامێن هەڤدیتنان چنە؟
ل سەر وان هێزێن گەریلا یێن ل باکور هاتینە تاسفییەکرن کەس دو گۆتنان نه‌شێت بکەت و بپرسیت، په‌یوه‌ندییا د ناڤبەرا په‌كه‌كێ و جه‌هه‌پێ ژی دهێته پشتگوهـ خستن، واته ئەگەر حکوومەتا هەرێما کوردستانێ نها دەری ڤه‌كه‌ت، دێ په‌كه‌كە گه‌له‌ك خەمگین بیت، ژ بەر کو ئەو دێ هزر كه‌ت کا دێ چاوا رۆژه‌ڤا خوە هەتا مەهەکا دی داگریت، له‌وما ژی په‌كه‌كە دبێژیت خوەزی هه‌تا هەیڤەکا دی سنۆر ڤەنەبیت.
گەر هوون لێ بنێرن په‌كه‌كە هێژان ژی هەول ددەت کو هەرێما کوردستانێ ئالۆز بکەت، خه‌لكی ل دژی هەرێما کوردستانێ و پێشمەرگەی راكه‌ت، گەنەرالێ دیفاکتۆ مازلووم عه‌بدی بەشداری كۆمبوونا کۆما چەتەیان یا ب ناڤێ «جوانێن شۆرەگەر» دبیت و دیمەنێن وێ كۆمبوونێ به‌لاڤ دكه‌ت، ئەڤ هەولە هەموو دهێنه وێ واتەیێ کو ئیستفزازا ل دژی هەرێما کوردستانێ بەردەوام دکەت.
یێن کو بانگان دکه‌ن و دبێژن «بلا دەریێ سێمالکا بهێته ڤەکرن» دڤێت ل پێشی بانگ ل په‌كه‌كێ بکه‌ن و ببێژن «دەستێ خوە ژ رۆژئاڤا بکێشە، دەست ژ هێرشێن ل سەر کوردستانێ بەردە»، پرسگرێک نە سێمالکا یە، پرسگرێک ئەوە کو په‌كه‌كە ل گۆر رێکكەفتنا ستراتیجی یا ل گەل ئیرانێ کری، ل به‌هانه‌یه‌كێ دگەریت کو هێرشی هەرێما کوردستانێ بکەت و ل هەمان دەم دخوازیت بنکەتنا خوە یا سیاسی، لەشکەری و جەماوەری ڤەشێریت، هەتا کو په‌كه‌كە ده‌ست ژ هەلوەستا خوە یا ئانتی – کوردستانی بەرنەدەت، دێ رۆژئاڤا ژی بەر ب به‌رزه‌بوونێ ڤه چیت.
