عەڤدلا ئۆجەلان ل بەرخوە دا یان ژی تەسلیم بوو؟
ل سەر ھاتنا عەڤدلا ئۆجەلان بۆ ترکیێ رۆژا 15ێ شوباتا 1999ێ دا 23 سال دەرباس بوون. د ڤان 23 سالان دا گەلەک جاران پرسیارێن “عەڤدلا ئۆجەلان چ گۆتە دەولەتا ترک، چاوا پەیوەندی چێکر، دەولەتا ترک ژ وی چ خواست، ئۆجالان ل بەر خوە دا، یان ژی تەسلیمی دەولەتا ترک بوو” هاتنە کرن.
گەلەک بەلگە ھەنە کو پەیوەندیێن عەڤدلا ئۆجەلان لگەل دەولەتا ترک دا ئاشکەرا دکەن. گەر ئەم وان بەلگەیان ب ئاوایەکێ دیرۆکی رێز بکین ئەڤەنە:
د ناڤبەرا 16 و 21ێ شوباتا 1999ێ دا ئیفادەیێن عەڤدلا ئۆجەلان یێن ل دۆزگەریێ.
ئاخفتنێن ھەڤدیتنێن عەڤدلا ئۆجەلان یێن لگەل پارێزەرێن خوە دا کو ب سالان د بن ناڤێ “نۆتێن ئیمرالیێ” دا ھاتنە پارڤەکرن.
ئیفادەیێن عەڤدلا ئۆجەلان ژ پرسکەرێ ب ناڤێ دەولەتێ لگەلدا دئاخفت، یانی تشتێن ژ بۆ حەسەن ئاتیلا ئوغور گۆتی .
نامەیێن ڤەشارتی یێن عەڤدلا ئۆجەلان ژ بۆ پەکەکێ شاندی لێ مخابن ئەم نکارین بگەهینە وان نامەیان.
ژ ڤان ھەرسێ بەلگەیێن پێشی یێن کو ئەم دکارین خوە بگھینینە وان، ئیفادەیا ئۆجالان یا ل گەل دۆزگەری، نۆتێن ئیمرالیێ و دیمەنێن ڤیدیۆیی لگەل حەسەن ئاتیلا ئوغور دا ھاتینە پارڤەکرن، دەر بارێ سەکن و ھەلوەستا ئۆجالان یا ل ئیمرالییێ ئاگاھیێن گەلەک گرینگ ددەنە مە. دەما کو مرۆڤ ل ڤان ئاگاھیان دنێریت تشتا دەردکەڤیتە ھۆلێ ئەڤەیە: عەڤدلا ئۆجەلان ل ھەمبەری دەولەتا ترک چ بەرخوەدان نەکرییە و ژ دەستپێکێ ڤە قەبوول کریە تشتێن کو دەولەت ژێ بخوازە ب جانوودل بکەت. ئانکو ئۆجەلان تەسلیم بوویە.
ئەڤ ئاگاھیێن ل سەر ھەلوەست و سەکنا ئۆجالان یا ئیمرالییێ ژ ئالیەکێ ڤە دەولەتێ و ژ ئالیێ دن ڤە ژی پەکەکێ ژ رایا گشتی ڤەشارتن و ھەول ھاتە دایین کو ئاپۆ وەکە بەرخوەدانڤانەکێ ل زیندانێ بهێتە نیشاندان. تەسلیمبوونا ئۆجالان ھات ڤەشارتن و وەکە لەھەنگەکێ ھات پێشکێشکرن. ژ بەر کو “ئۆجالانەک قەھرەمان” دبیتە چاڤکانیەک کو ھەر دو ئالی ژی، سوودێ ژێ وەردگرن. ژ بۆ ڤێ ژی راستیا ئۆجالان ژ ھەموو رایا گشتی ب تایبەتی ژ جڤاکا کورد، دهێتە ڤەشارتن.
پککێ زارۆکێن 17-18 سالی یێن ل باکورێ کوردستانێ کو نکارن ل بەر ئیشکەنجەیێ خوە راگرن، وەکە سیخوور-خایین بناڤ کرن. ب دەھان کوردێن فەقیر و نەخویندەواران ژ بەر تۆمەتا سیخوری کرن ژ بۆ دەولەتێ ژ لایێ پەکەکێ ڤە ھاتن کوشتن. ھەر کەسێ کو ژ پەکەکێ ڤەقەتیای و دو رەخنە ل پەکەکێ گرتی، ب سیخوری و خیانەتێ ھاتنە تەوانبارکرن. لێ بەلێ عەڤدلا ئۆجەلان د داخویانیێن خوەیێن ئەول یێن 16-21ێ شوباتا 1999ێ دا دەما کو ھاتیە گرتن ب دەھان ئاگاھی ل سەر خوە، ل سەر رێڤەبەرێن پەکەکێ و ل سەر سیستەما پەکەکێ یەک ب یەک ژ بۆ دەولەتێ گۆتن. ئانکو هەموو نهێنیێن پەکەکێ حەرف ب حەرف ژ بۆ دژمنی ڤەگۆتن.
یەک ژ رێڤەبەرێن بەرێ یێن پەکەکێ شەمدین ساکک ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە وەکە خاینێ ھەری مەزن ھات دەستنیشان کرن. ژ بەر کو پەکەکە دبێژە ساکک زانیاری دایینە دەولەتێ، پۆشمان بوویە و تەسلیمی دژمن بوویە. لێ د ئیفادەیێن شەمدین ساکک دا ب قاسی ئیفادەیێن ئۆجالان یێن 16-21ێ شوباتێ یێن ژ بۆ دۆزگەری گۆتین، دانپێدان و پۆشمانی نینن. شەمدین ساکک دەربارێ سڤیلێن کو ئالیکاریا پەکەکێ کرنە ب قاسی ئۆجالان زانیاری نەدانە دەولەتێ. لێ یێن کو شەمدین ساکک وەک خایینەکێ مەزن راگهاندی، عەڤدلا ئۆجەلانێ وەک قەھرەمان راگهاند.
ل دەردۆرا عەڤدلا ئۆجەلان ئەفسانەیەکا بەرخوەدانێ یا مەزن ھاتە ئافراندن. لێ بەلێ ئەڤ ھەر سێ بەلگەیێن گرینگێن کو مە بەحس کرین، راستیا ئۆجالان یا خوەسپێر ئاشکەرا دکەن.
وەرن ئەم بەرێ خوە بدەینە دانپێدانێن 36 رووپەلی یێن کو عەڤدلا ئۆجەلان ژ بۆ 3 ژ دۆزگەرێن دەولەتا ترک یێن ب ناڤێ تالات شالک، نوح مەتە و هەمزە کێلەشین دۆزگەرێن دادگەھا ئەولەکاریا دەولەتێ دانە. د بن ڤان ئیفادەیان دا ئیمزایا عەڤدلا ئۆجەلان ھەیە.
ئۆجالان تاوانا چالاکییێن ئینتیحاری ئاڤێتە سەر رێڤەبەرێن ژن و چالاکڤانا
عەڤدلا ئۆجالانێ کو ب شانازی دگۆت ژ بۆ من مرۆڤ خوە دشەوتینن و خوە دپەقینن، لێ بەلێ د رۆژا ئەول یا گرتنێ دا پشتا خوە کرە وان کەسێن کو خوە ژ بۆ وی شەوتاندی و پەقاندی. پشتگریا ڤان چالاکڤانان نەکر.
د دەستپێکا لێپرسینێ دا پرسیار و بەرسڤێن ئەولی ب ڤی رەنگینە:
دادوەر– ھات زانین کو د ئەنجاما کریارێن رێخستنا پەکەکێ یا کو ژ بۆ ئاڤاکرنا دەولەتەکا سەربخوە یا کوردستانێ ل سەر ئاخا ترکیێ چالاکیێن چەکداری ل دار خستینە دا زێدەتری 30 ھەزار پاسەوان و سڤیل مرینە. ئەڤ مرن و کوشتن ژ ئالییێ رێخستنا کو تو سەرۆکێ وێ بووی و ب سەدەما فەرمانێن تە روودانە و ئەڤ یەک ژ ئالییێ مەڤە ئاشکەرایە.
ئۆجالان– راستە ئەز دامەزرینەرێ رێخستنا پەکەکێ مە. دیسا راستە کو من پێشەنگیا ڤێ رێخستنێ کر و د بن سەرۆکاتیا خوە دا ل سەر ئاخا ترکیێ دەست ب شەرێ چەکداری کر. د دەستپێکێ دا ب راستی پەیڤەکا مە یا ئاڤاکرنا دەولەتا کوردستانێ ھەبوو. ئەڤە ژی راستە، لێ د پێڤاژۆیا بوویەران دا ئەز گەهشتمە وێ قەناعەتێ کو نە ژ بۆ ئاڤاکرنا دەولەتەکا کوردی یا سەربخوە، لێ ژ بۆ یەککرنا کوردان وەک گەلێن کو بەشداری ئاڤاکرنا کۆمارا ترکییێ بوویی، ب ئازادانە ھەڤرا تەڤبگەرن. ل سەر ڤی بنگەھێ من دەستنیشان کری کو ئەو دکارن ب ئازادیا خوەیا ئابۆری، جڤاکی، سیاسی و چاندی بھەڤرا بژین. ئەز ژ وان کەسێن کو خوە دشەوتاندن گەلەک عاجزم، ئەز ب توندی تەکەز دکەم کو دڤێت دەست ژ ڤان ھەولان بەردەن.
دادوەر– تە د مەد تیڤی دا ل رۆژا 13/12/1998ێ گۆت کو “ئەگەر تشتەک بهێتە شەوتاندن بلا نە گیانێ پیرۆز بیت، دڤێت ھوون مرۆڤ و سازیێن کو وە دشەوتینن بشەوتینن” تە ئەڤ ئاخافتن د بەرنامەیێ دا کر. پشتی ڤێ ئاخافتنێ چالاکڤانەک ب ناڤێ حەمدیە کاپان (بەروار) ل وانێ ل دژی ترۆمبێلەکا لەشکەری یا کو پەرسۆنەلێن فەرمانداریا ئەولەکاریا جەندرمەیان تێدا بوون، ئێریشەکا خوەکوژی ئەنجامدا و د ئەنجامێ دا 14 لەشکەر و 10 وەلاتیێن مە بریندار بوون، وەلاتییەک سڤیل ژی مر. ما ئەڤ گۆتنا تە “خوە نە شەوتینن یێن کو ھوون شەوتاندی، بشەوتینن” دژی فکرا تەیا ل سەر بنگەھا ئازادیێ ب ھەڤ را ژیانێ نیە.
ئۆجالان– راستە من د مەد تیڤی دا گۆت، “یێن کو ھوون شەوتاندی ھوون ژی وان بشەوتینن، خوە نەشەوتینن” ئەڤە ئاخافتنا منە. ھایا من ژێ ھەیە کو ئەڤ ئاخافتنا من ل دژی فکرا ژیانا بھەڤرایە، لێ ئەز د ناڤا مەرجێن دژوار دا بووم و مەبەستا من ب ڤێ ئاخافتنێ نە ئێریشا ل دژی ھێزێن ئەولەکاریا ترکیێ یە. ب راستی ئەز لگەل بەرپرسێن ھەرێمی یێن کو ئەڤ چالاکیە ئەنجامدای ئاخڤتم. من خواست کریارێن وەھا نەیێن کرن. من ئەڤ فەرمانە، یانی فەرمانا ئێریشا ل دژی یەکینەیێن ئەولەکاریا ترک، ژ فەرماندارا مەیا ھەرێما ھەککاری یا ژن ب کۆد ناڤێ پەلشین دا. ب راستی ئەز ناسنامەیا پەلشین ب زەلالی نزانم. ھەر وەھا گۆت کو من د تەعلیماتێن گشتی دا ل سەر ڤێ مژارێ گۆتییە چالاکییێن خوەکوژی نەکەن.
دادوەر– ھوون دبێژن کو وە پشتی ئێریشا ھامدیە کاپانێ یا ل سەر ناڤەندا ئارتێشا باژارێ وانێ، لگەل فەرماندارا ژن یا ھەرێمێ پەلشین دا ئاخڤتیە و هەوە فەرمان دا کو جارەکا دی ب ڤی رەنگی ئێریش نەیێن کرن. لێ پشتی وێ تاریخێ د ئاخافتنەکا هەوە د 25/12/1998 ل مەد تیڤی دا کری گۆت: “ئەڤ کارە وەھا پێشدا دچن و دێ ل ل مەترۆپۆلێن ترکیایێ ژی رەوش وەھا پێشڤە چیت، ئەز دبێژم بلا سڤیل وەها زرارێ نەبینن، لێ سبێ ئەو د ناڤا ترکێن کو پشتگریێ ددن حکوومەتا فاشیست بۆمبەیان ل جانێ خوە دخن و خوە د ناڤ کەسێن کو پشتگریێ ددەنە داگیرکەریێ دتەقینن. ب ڤی ئاوایییە و ب سەدان دێ هێنە تەقاندن” پشتی ڤێ ئاخڤتنا تە «یووجەل لکبای» ب ناسنامەیا سەختە «ئادەم لکبای» و «زەکی بالج» ئەمنییەتا ئیستانبوولێ د رۆژا 15/1/1999ێ گرتن. لگەل ڤان کەسان دا ژ بۆ چالاکییێن ئینتحاری 8 قالبێن تێنتیا فابریقێ، 3 تیئێنتیێن ب دەستان چێکری، 6 لبێن TG-7 ئەنتی-پەرسۆنەل و رۆکەت ھاتن دەستەسەرکرن.
ئۆجالان– د بەرنامەیا مەد تیڤی یا 25/12/1998ێ دا راستە من ئاخافتنا کو ھوون نھا دبێژنە من گۆتییە. پشتی کو ئەز ل ئیتالیایێ ھاتمە گرتن، ئەز گەلەک ھاتمە تەنگاڤکرن، من نووچەیەک بھیست کو دێ مە خاڤ-خاڤ خوەن. من ئەڤ ئاخافتن ب ھەستیاری کر، لێ پشتی ڤێ ئاخافتنێ من فەرمانێن ڤان جوورێن چالاکییان نەدانە.