گەفێن دوران کالکان کو دێ هه‌رێما کوردستانێ كه‌ته‌ ئوکراینا

kuridstan-pkk-ukraine-war-duran-kalkan-nero-roma-turkey-kck-pkk-erbil-iraq-duhok

یەک ژ دامه‌زرێنه‌رێن په‌كه‌كێ دوران کالکان، ژ بۆ تەلەڤیزیۆنا په‌كه‌كێ یا ئەورۆپایێ «مەدیا خه‌به‌ر» ئاخڤی و گەف ل خه‌لكێ هه‌رێما کوردستانێ و پێشمەرگەیان کرن.

هات زانین کو ل سالا 1995 ێ کالکان ل ده‌ڤه‌را بارزان یا هه‌رێما کوردستانێ، د ناڤا 2 رۆژان دا 5 گوند ب گۆتنا «وەکی نيرۆنی رۆما سۆتی ئەم ژی دێ سوژین» هاتن سۆتن.

کالکان د ئاخافتنا خوە دا گۆت کو ئەو دکارن هه‌رێما کوردستانێ ژی وەک ئوکراینایێ لێ بكه‌ن، کالکان د ئاخافتنا خوە دە دیار کر کو ئەو دێ شەری بەرفرەهـ که‌ن و هه‌رێما کوردستانێ ژی نیشان گرت.

کالکان د هەڤپەیڤینا خوە دا گۆت:

«په‌ده‌كه‌ هاریكارییا ترکیێ بکەت، د رەوشەکا وه‌ها دا شەر نەتەنێ ژ حه‌فته‌نینێ هەتا خاکورکێ دێ روو ده‌ت، شەر دێ ل هەر دەرێ بەلاڤ بیت، ل هەموو باشوور دێ بەلاڤ بیت، د رەوشەکا وه‌ها دا هه‌رێما كوردستانێ دێ زیانا مه‌زن بینیت، بلا ل رەوشا ئوکراینایێ بنێرن، دا کو تێبگه‌هن کو شەر دهێته‌ چ واتایێ، دڤێت خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ، خه‌لكێ مە ڤان راستییان ببینیت».

ئانفێ ئاخافتنا کالکان سانسۆر کر

گەفا دوران کالکان یا كو دێ هه‌رێما كوردستانێ وه‌ك ئوکراینایێ لێ كه‌ت، ژ ئالیێ ئاژانسا نووچەیان یا په‌كه‌كێ ANFێ ڤە هات سانسۆر کرن، ANFێ هنده‌ك بەشێن ئاخافتنا کالکان ژێ دەرێخستن، بەشێن کو کالکانی دگۆت: «ئێدی شەر دێ نە د چەپەران دا بیت، دێ ل هەر دەرا ترکیێ و هه‌رێما کوردستانێ بیت» د ANFێ دا نەهات وەشاندن.

د ئاخافتنا کالکان دا بەشێن دی یێن بالکێش ژی هەبوون، کالکان پەسنا ترکیێ دا و بانگ ل نەتەوەپەرەستێن عەرەب کر.

ANFێ د ڤی بەشێ ئاخڤتنێ دا ژی هەڤۆک دەرێخستن، بەشەکێ دن یێ ژ ئالیێ ANFێ ڤە هاتییه‌ سانسۆر کرن گۆتنا کالکان یا کو گۆتبوو: «د ئۆپەراسیۆنان دا تێک چووینە».

کالکان: پرانیا باشوورێ کوردستانێ هاتییە گرتن

کالکانی د ئاخافتنا خوە دا گۆت: «تشتێ کو سه‌دام کری رژێما ئەردۆگان ژی دکەت، ل حه‌فته‌نینێ، ل برادۆستێ دکەت، ئەم ناڤێ عەشیران بێژین، ل بەرواری دکەت، ل رێکان دکەت، ترکیێ ئەڤ دەڤەرە گرتینه‌ و بەشەکێ گرنگ یێ هه‌رێما کوردستانێ ژی گرتییە».

په‌كه‌كێ ب شێوازەکی ڤەشارتی دیار کر کو ژ سالا 2018ێ ئارتێشا ترک د هەموو ئۆپەراسیۆنان دا ب سەر کەتییە، په‌كه‌كێ ب ئاوایەکی نەراستەراست قەبوول کر کو ئەڤ ده‌ڤه‌ره‌ کەتینە دەستێ ئارتێشا ترک دا، لەورا ده‌ڤه‌را رێکان و بەرواری ژ دەستپێکا سالێن 1990ێ د بن کۆنترۆلا په‌كه‌كێ دا بوو، لێ مەدیایا په‌كه‌كێ ANFێ ئەڤ بەشه‌ ژ ئاخافتنێ دەرێخست.

کالکان بانگ ل نەتەوەپەرەستێن عەرەب کر

ئەندامێ دامەزرینەرێ په‌كه‌كێ دوران کالکان کو ل دژی نەتەوپەرەستییا کورد و نەتەوەپەرەستێن کورد شەری دکەت، وی د ئاخافتنا خوە دا بانگ ل نەتەوەپەرەستێن عه‌ره‌ب کر و گۆت ببن یەک.

کالکان د ئاخافتنا خوە دا گۆت: «د ناڤبەرا سووریێ و ئیراقێ دا دیوار تێ ئاڤا كرن، دەنگ ژ رێڤەبەرییا شامێ ناهێت، تەنێ ل شێخ مەقسوود ئامبارگۆیێ دئێخیته‌ سەر کوردان، تو دەست ژ وێرێ بەردە، تو دبێژی ئاخا عه‌ره‌بان، هندەک تێلێ  ل ناڤ ئاخا عه‌ره‌بان ددانیت، وەک زیندانێ دكه‌ته‌ دو پارچە، کانێ نه‌ژادپەرەستێن عه‌ره‌ب ل كو مانه‌؟ کیژان عه‌ره‌ب دێ ببن یەک؟ دا سووریە و ئیراق ببن یەک، چ ژێ هات؟ نها قەد شۆپەکا وان ژی نەمایە».

پاشه‌رۆژا ترکیێ گەشە

پشتی کو دوران کالکان بانگ ل نەتەوەپەرەستێن ئیراق و سووریێ کری، بانگ ل نەتەوەپەرەستێن ترک ژی کر، کالکان د ئاخافتنا خوە دا پرسگرێکا ترکیێ وەک پرسگرێکا گشتی یا دەمۆکراتیکبوونێ نرخاند و گۆت: «ئەرک دکەڤیتە سەر ملێ ژن، گه‌نج و تەڤگەرێن کەدێ، دڤێت تەڤگەرەکا دەمۆکراتیکا یەکبوویی پێش بێخن و ئالتەرناتیڤا تفاقا دەمۆکراتیک ب ئاوایەکی هەره‌ بهێز بخولقینن، گەر ئەڤ یەک چێبوو پاشەرۆژا ترکیێ گەشە و پێشییا وێ ڤەکرییە».

کالکان ل سالا 1995ێ فەرمانا سۆتنا گوندێن هه‌رێما كوردستانێ دابوو

کالکان کو تەنێ گەف ل کوردان و هه‌رێما کوردستانێ كرن، د تەڤاهییا ئاخافتنا خوە دا وێ خیتابا نەتەوەپەرەستێن سووریێ، ئیراق و ترکیێ کر، ئانكو هشیاری دا نەتەوه‌پەرەستێن دەولەتێن داگیرکەر، کالکان گەفێن کو دێ  کوردستانا باشوور كه‌ته‌ ئوکراینا كر، کالکان د سالا 1995 ێ دا فەرمانا سۆتنا 5 گوندێن مزووری ژووری – بارزانی و رێکانی یان دا.

پشتی کو د مه‌یدانا شەری دا هێزێن سەر ب پارتییا ئەدهەم بارزانی ژ په‌كه‌كێ خواستی گوندان نه‌سۆژن لێ دیسان دوران کالکانی فەرمان دا بەرپرسێ یه‌كینه‌یا وێ دەڤەرێ «عەلی پلنگ» و گۆتێ خەباتا رۆمایێ ل سەر وان گوندان ب کار بینە و هێزا عەلی پلنگ ژی گوندێن «سیدا، تێل، شنگێل، بابسێڤا، هیزان» سۆتن، هەموو دەخەل و تشتێن ناڤمالی سۆتن، کالکان دەما گوند دسۆتین گۆتبوو:

«نێرۆن چ ئینا سەرێ رۆمایێ هوون ژی دێ ئینن سەرێ ڤان گوندان، تشتەکی نەهێلن».

پشتی ڤێ بوویەرێ، د ناڤا په‌كه‌كێ دا ب حەنەکی د گۆتنه‌ کالکان «نیرۆن عه‌باس».

د ڤی واری دا گرنگ بوو کو کالکان د ئاخافتنا گەفا ئوكراینایێ ل باشوور كری، هندەک زانیاریێن هەیی و ئانالیزێن چاڤدێرێن سیاسی دبێژن؛ دبیت کو په‌كه‌كه‌ ب هنده‌ك چالاکیێن چەکداری، ب تایبەتی ل باژارێن وەک هەولێر و دهۆکێ، ئارامی و رەوشا ئابووری یا کوردستانێ بكه‌ته‌ ئارمانچ و ئالۆزییان چێبكه‌ت.

پوستێن ھەمان بەش