گەلێ شێلادزێ ب دەھان سالن هەست ب گەرمییا شەری د پاتکا  خوە دا دکن. بەریا ھنگێ ژی ژبەر ئێرشێن رێژیما فاشیستا سەدام د وێرانکارییا شەری دا ژییا بوو. و ژ سالا 1990ێ هێرڤە شەرێ پەکەکێ ب ھەر ئاوایی کارتێکرن ل وان کربوو. ئەڤە سێ سالن جارەکا دن شەر ھاتیە بەر دەرازینکا شێلادزێ. خەلکێ دەشتا زێ شەری ناخوازن. لێ دەولەتا ترک و پەکەکێ شەر ئینا و برە، سەرێ سینیا، سەرێ بێزنۆ، سەرێ وێلە و ئینا ھنداڤی دەشتا زێ ئانکو کورە ژاری. ئێدی شەر نەما ل پشتا چییا ھاتە سەر سەرێ خەلکێ دەشتا زێ.

نھا ژی جوانێن شێلادزێ، زارۆک ب تەلەفۆنا وێنە-ڤیدەۆیا ژ بۆ کورە ژاری دکێشن، بالەفر و تۆپبارانێ وێنە دکەن و ل سەر تیکتۆک، ئینستاگرامێ بەلاڤ دکن. ھەر یەک ژ وان وەک پەیامنێرێ شەری کار دکەت. واتە گەلێ دەڤەرا نھێلی و دەشتا زێ د ناڤا شەری دا دژین. باشە، ما نە دەما وێیە کو خەلکێ دەشتا زێ بێژیتە ڤێ رەوشا ئالۆز ئێدی بەس ! بەلێ، ئەو دەم ھاتییە.

“ئەڤە 40 سالن پەکەکە ھێڤییان دفرۆشیتە مە و دبێژیت؛ ئیسال سالا بەرخودانێیە، ئیسال سالا سەرکەتنێیە، ئیسال سالا چارەنووسێیە، ئیسال سالا ئازادیێیە، ئیسال سالا فینالێیە”

ئەم کوردێن باکور باش دزانین کا دێ چ ب سەرێ وە هێت. ئەڤە 40 سالن ئەم کوردێن باکوور د ناڤبەرا ئاگرێ شەرێ پەکەکێ و دەولەتا ترک دا گڤاشتی ماینە. مە دەسپێکێ زۆزانێن خوە ژدەست دان پاشێ چییایێن خوەیێن بلند، پاشێ شەر داکەتە ناڤا کۆلانێن گوندێن مە و مە گوندێن خوە ب جهـ هێلان. پاشێ ھەموو گوندێن مەیێن مینا بھەشتێ چۆل بوون ئەم چوونە ستەنبۆلێ، مێرسینێ، ئەدەنێ، دەشتا جزیرێ، وانێ، ئامەدێ و ھتد. ئەم بوونە پەنابەر چووینە بن بانەکێ ب تەنەکا ھاتی چێکرن، بێ ئاڤ بێ کارەبا و بێ ئیمکان ماین. ئەم ل گوندێن خوە مەلک بووین لێ ل باژاران ئەم بووینە خولام، پشتی مە کەرییێن پەزی هێلای پارییەکێ ماست و پەنیری ل مە بوو ھەسرەت. شوونا ئاڤا کانییێن زەلال و قەرسی مە ئاڤا گەنی ڤەخوار. پشتی مە گوند هێلای کورێن مە بوونە عامل، کەچێن مە ل مالێن خەلکی بوونە پاقژکەر، ھندەک ژ وان بوونە دز ھندەک ژ وان بوونە دەلیێن کۆلانا. زارۆکێن مە نەکاری بخوینن ل ژییانێ بێزار بوون، چوونە چییا. ئێدی مە نە مال ما، نە ژی زارۆک و حال. ئەم بێ مال و بێ سەمیان ماین.

ئەڤە 40 سالن پەکەکە ھێڤییان دفرۆشیتە مە و دبێژیت؛ ئیسال سالا بەرخودانێیە، ئیسال سالا سەرکەتنێیە، ئیسال سالا چارەنووسێیە، ئیسال سالا ئازادیێیە، ئیسال سالا فینالێیە و ھتد… ھەر سال دگۆتە مە کو رەوشا دەولەتا ترک گەلەک خرابە، ئابۆریا وێ هەرفییە، بەر ب ھەلوەشینێ ڤە دچیت و مە ژی باوەر دکر. 13 جاران ئاگربەست چێکرن، ھەر جارێ ژی دگۆتن دێ چارەسەری پێک هێت و مە ژی باوەر ژێ دکر. ئەم د ناڤا دەریایەکا خەیالاندا رازاندین و ب ڤان گۆتگۆتکا 40 سال ل سەر مە دەرباس بوون. لێ 40 سالێن چاوا؛ مە گوند ژ دەست دان، زارۆک ژ دەست دان، زۆزان ژ دەست دان، چییا ژ دەست دان مە ھەموو تشتێن خوە ژ دەست دان. پەکەکێ ئەم خستینە ناڤا لیستکەکێ کو مە ژێ فام نەدکر. بەرییا 40 سالا مە پەزێ خوە دبرە زۆزانێن فەراشینێ، زۆزانێن شەرفەددین، یێن ھەرەکۆلێ یێن مونزورێ لێ نها ئەم نکارین ژ دوورڤە ژی ل وان زۆزانان بنێرین.

“راستە رێڤەبەرێ پەکەکێ دوران کالکانێ ترک، نزانیت کا نژادێ وی چەند وەحشە، لێ ئەم کورد باش دزانین کا ترک چەند وەحش و بێرەحمن”

ئەڤە کورتەژیانا مە کوردێن باکورە… ھەر سال ئەم ب ھێڤییان خوەدی دبین، لێ تشتەکێ ژی ئەم قازانج ناکەین. ھەری داوی د سالا 2014ێ دا جوان ھاتنە باژارێن مە و گۆتن، “ئێدی دەم دەما خوە رێڤەبرنێیە، ئەم دێ دەولەتا ترک ژ ڤان باژاران دەرێخین، ئەم دێ خوەرێڤەبەریا جەوھەری ئاڤا کەین” و تەڤی نەرازیبوونێن مە ژی ل تاخ و کۆلانێن مە خەندەک ھاتن کۆلاندن. ھەر چەند ئەم دژی ڤێ ھەلوەستێ رابوون ژی لێ رێز ژ نەرازیبوونا مە نەھات گرتن. جوانێن ھێژ نکارن پەرپرسیارییا ژییانا وەربگرن گەف ل مە کرن و ل ناڤا مالێن مە خەندەک کۆلاندن. د ناڤا زارۆکێن ساڤا دا چەک و تەقەمەنی ھاتن بجیھکرن. ھەوار و گازییا مە نە د گەھا چ دەران. دژمنی لێ تەماشە دکر ئەم ژی وەکە پەپۆکان بێچارە بوون. ھەر رۆژ گولـلە د سەرێ مە دا دباراندن. ھەموو کەسێ دزانی کو دێ ئەڤ شەرێ خەندەکان تێک چیت لێ ئەم ھەموو وەکە تەماشەڤانان ماین. ژ بەر کو بریارا شەری نە د دەستێ جوانان دا بوو. فەرمان د دەستێ وان کەسێن کو 1000 کم ژ شەری دوور بوون دا بوو. رۆژ ب رۆژ جوانا ژییانا خوە ژ دەست د دا. وان جوانان ژییانا خوە مە ژی ھەموو تشتێ خوە وندا کر. 20 سالان پشتی کو مە د سالا 1990ێ دا گوندێن خوە ب جهـ هێلای، ئەم دیسا بێ مال ماین، ڤێ جارێ ل باژارێن کو ئەم لێ ستارە د بووین. خانیێن کو مە ب سالان کەد و خوێدان ب قست کرین، ژ بۆ مە بوونە گۆرستان. د زڤستانا 2015-2016ێ دا ئەم د ناڤا سەرمایێ دا بێ هەموو تشت بێ مال، ماین، نێزیکی 5000 جوان ھاتنە کوشتن و گرتن. جوانێن مە ب ساخی ھاتن شەوتاندن. دەما ئەڤە ھەموو بەردەوام بوون، رێڤەبەرێن پەکەکێ دەرکەتن سەر ئەکرانێن تەلەفزیۆنان و گۆتن، “مە سەری ل بەر فاشیزمێ نەتەواند و مە نەدزانی کو دژمن وەھا وەحشییە” راستە رێڤەبەرێ پەکەکێ دوران کالکانێ ترک، نزانیت کا نژادێ وی چەند وەحشە، لێ ئەم کورد باش دزانین کا ترک چەند وەحش و بێرەحمن. لێ مخابن بریار نە د دەستە مە دا بوو بریار د دەستێ وان کەسێن دژمننەناس دا بوو. جەنازەیێ «دایکا تەییبەت» ب رۆژان ل بەر چاڤێن مە، بێ ڤەشارتن مان… مە جەنازەیێن زارۆکێن خوە د ناڤا مجەمیدێ دا سەخبێر کر و ب دەستێن خوە دەفن کرن. مە وەک کوردێن باکوور ھەموو تشتێ خوە ماددی و مەعنەوی وندا کر، لێ پەکەکێ ل سەر خەم و ئێشێن مە پەسنا سەرکەفتنا خوەیا درەو ددا. نووکە ئەم د برینێن مەزن دا دژین.

“هۆۆۆ خەلکێ شێلادزێ تشتا کو ل سوورێ، نسێبینێ، جزیرێ، گەڤەرێ ھاتیە سەرێ مە دێ ژ وێ خەراپتر هیتە سەری وە”

چما ئەم ڤێ دبێژنە هەوە؟ ژ بەر کو ئەم دبینین کو گەلێ شێلادزێ بەر ب ھەمان چارەنووسێ ڤە دچیت. پەکەکە د بن ناڤێ “مەجلیسا جوانێن شێلادزێ” دا بەلاڤۆکان بەلاڤ دکەت و گەفان ل خەلکی دکەت و دبێژیت شەلادزێ دێ ل بەر خوە دەت. سترانا ل سەر شێلادزێ، ل سەر کورە ژاری د نڤیسیت و کلیپا بەلاڤ دکەت. ھندەک کەسێن دەڤەرێ لگەل پەکەکێ دا کارێ بازرگانیێ دکەن و پارە قازانج دکەن. ھۆۆ خەلکێ شێلادزێ تشتا کو ل سوورێ، نسێبینێ، جزیرێ، گەڤەرێ ھاتیە سەرێ مە دێ ژ وێ خەراپتر هیتە سەری وە. ھەما ل بەرییا ھاتنا پەکەکێ بۆ دەڤەرا رێکان و نێروە بنێرن پەیوەندییێن وە لگەل خزم و خوینێن وە یێن کوردێن باکور دا ھەبوون. ھەم پەیوەندییێن ئابۆری ھەم ژی یێن کۆمالایەتی کانێ گوندێ ئەرتووش، کنیانش، بێترووت، شووکە، شیڤەرەزا، جانمەدا، شلکوو، ئەرش… چ بسەرێ  وان گوند و گوندییان ھات. ئەو کانی و زۆزان ژ بۆ کی/کێ مان. دبێژن مووسیبەتەک ژ ھەزار نەسیحەتان باشترە. ئەم وەکە کوردێن باکور دبێژینە خەلکێ شێلادزێ؛ ھوون ژ مووسیبەتا مە دەرسان وەرگرن، بلا تووک ل ئەمەلێن وە ژی نە خوینیت. پێدڤییە خەلکێ شێلادزێ و پۆرسپییێن وێ بێژنە ڤان ھەولێن پەککێ یێن دژمنانە ئێدی بەسە. ئەی پەکەکە تە باکور کاڤل کر ڤێجا دوورا باشوورە…؟

“گەر ھەر رۆژ تۆپ ل ناڤەندا باژارێ شێلادزێ بکەڤن، پەکەکە دلشاد دبیت کو ئاموورێن پرۆپاگاندایێ ژ بۆی وێ چێدبن”.

بەلێ، دەولەتا ترک دژمنێ ھەری مەزنێ کوردانە، دڤێت ئەم ھەردەم ل ھەمبەر دەولەتا ترک ھشیار بین، و بزانین کو دەولەتا ترکا یا داگیرکەرە و ل گۆری ڤێ زانینێ تەڤبگەرین، لێ ئەڤ چەندە ب واتەیا پشتگریکرنا پەکەکێ ناهێت. ژ بەر کو پەکەکە ئەڤ 40 سالن کو ئەم نەچار کرینە گرێدایی دەولەتا ترک بین، ل باشوور ژی ھەمان تشتی دکەت. ژ بەر کو باش بزانن پەکەکە نکاریت ب سەر بکەڤیت، دێ باژارەکێ وەکە شێلادزێ و ب دەھان گوندان شەوتینیت. گەر ھەر رۆژ تۆپ ل ناڤەندا باژارێ شێلادزێ بکەڤن، پەکەکە دلشاد دبیت کو “ئاموورێن پرۆپاگاندایێ ژ بۆی وێ چێدبن”. ب تایبەتی گەر چەند سڤیل، ژن و زارۆک ژییانا خوە ژدەست بدەن، ئەڤە ژ بۆ پەکەکێ خێرەکا مەزنە. ژ بەر ڤێ یەکێ گەلێ شێلادزێ و ب گشتی گەلێ باشوورێ کوردستانێ نکاریت قەدەرا خوە بکەتە دەستێ پەکەکێ دا.

“دژایەتیکرنا هەبوونا پەکەکێ ل کێلەکا گوندان، ل ناڤا باژێران، نە خییانەتە، نە پشتگریکرنا دەولەتا ترکیایە”

نە تەنێ ئاساییشا شێلادزێ، عەشیرێن وێ، مەلا، مالبات، رەوشەنبیر، ھەر کەسێ کو دنڤیسیت ژی دڤێت ل دژی ڤەگوھاستنا شەرێ پەکەکێ بۆ باژارێ شێلادزێ راوەستیت. ژ بەر کو پەکەکێ ژ کورە ژاری وێڤەتر ھەموو تشت ژ دەست دانە. تشتێ کو ژ دەستێ پەکەکێ دهێت ئەوە کو ژ گارە، ل رەخێ باژارێ شێلادزێ، ل گەلیێ بالندا، چەند مووشەکان باڤێژیتە دەولەتا ترک، دیمەنان ب کامیرەیان بگریت و ل سەر مەدیایا جڤاکی پرۆپاگاندایێ بکەت. شێلادزێ ژ ئالیێ جوگرافییا خوە ڤە بەر ب بوونە ناڤەندا شەری ڤە دچیت. گەر ئەڤ چەندە بقەومیت، شێلادزێ دێ سالا بهێت ھێدی ھێدی هێتە ڤالا کرن.

دژایەتیکرنا هەبوونا پەکەکێ ل کێلەکا گوندان، ل ناڤا باژێران، نە خییانەتە، نە پشتگریکرنا دەولەتا ترکیایە. بەرۆڤاژی وەلاتپارێزیا راست، پاراستنا سبەرۆژا زارۆکێن خوەیە. ژ بەر کو خەلکێ شێلادزێ دەنگێ خوە بلند ناکەن، پەکەکە چەند خۆرتێن شێلادزێ دەردخیتە سەر تەلەڤزیۆنێ و وان ژی وەک ھەموو خەلکێ  شێلادزێ نیشان ددەت. دڤێت بهێتە گۆتن کو ئەم ل دژی وێ نە کو پەکەکە شەرێ خوە بینیتە ناڤا باخچێ مالا مە. پێدڤییە نێرەویی و رێکانی ڤێ پرسێ ژ پەکەکێ بکەن گەلۆ مە ب دەھان سالن گوندێن خوە نێروە، دزگە، سەرنی، سینیا، بێروومان، چەمێجی، بێدە، مازی، مەروانس و ھتد ژ بۆ وە ھێلانە، وە چ کر؟ وە گوندێن مە دانە ترکان و نها ژی ھوون دبێژن ئەم دێ وە بپارێزین. وە جھێ د دەست خوە دا نە پاراست ڤێ جا ھوونێ ڤێرە چاوا پارێزن. ئەڤە 38 سالن گوندێن مە دەست وە دا بوون وە نەکاری بپارێزن. ھوون ھەرن وان جیھا ژ دژمن بستینن پاشێ وەرن داخوازا جیھێن نوو ژ مە بکەن.

“هەگەر ھوون ل سەر ڤێ یەکێ ل ھەڤ کۆم نەبن و دەنگێ خوە بلند نەکەن، سبە دڤێ ھوون ژ شێلادزێ دەرکەڤن و چنە دوھۆکێ”.

پیدڤییە نە ب تەنێ گەلێ شێلادزێ بەلکو ھەموو گەلێ باشوورێ کوردستانێ بەرێ خوە نەدەتە گۆتنا پەکەکێ بەلکو بەرێ خوە بدەتە پراکتیکا پەکەکێ. ژ بەر کو 40 سالن مە گەلێ باکورێ کوردستانێ جانێ خوە دا، پارە دان، گوندێن خوە دان، پەز و گا و ئاژەلێن خوە دان ھەر تشت مە دا و مە تشتەک ب دەست نەخستن. ھەگەر ھوون ناخوازن وەک مە لێ بهێن، پێدڤییە رێگری ل پەکەکێ بهێتە کرن. قەدەرا باشوور ژی بلا وەکە باکور نە بیت. پەکەکێ ل باکور ژ وێرانکارییێ پێڤە تشتەک نەکر ڤێجا دێ چ دەتە باشوور.