لێكۆلینه‌ك ده‌ربارێ ھەلوەستا پەکەکێ د «سەرھلدانا ژینا ئەمینی» دا ل رۆژھلاتێ کوردستانێ

• پەکەکە دکارە د ئەنیا ل دژی ئیرانێ دا جھ بگرە؟

سەرھلدانا رۆژھلاتێ کوردستانێ و ئیرانێ یا ژینا ئەمینی نێزیکی دو مەھانە بەردەوامە. ناڤەندێن سەرەکی یێن ڤێ سەرھلدانێ باژارێن رۆژھلاتێ کوردستانێ نە. ھەما بێژە ھەموو باژارێن رۆژھلات، ب تایبەتی باژارێن وەک سنە، مەریوان، مەھاباد، بانە، دەھگولان و سەقز بوونە ھێزا مۆتۆرا ڤێ سەرھلدانێ.

بنگەھا سەرھلدانا ژینا ئەمینی ژ ئالیێ ناڤەندا ھاوکاریێن رۆژھلاتێ کوردستانێ کو ژ ئالیێ پارتیێن رۆژھلاتێ کوردستانێ ڤە ھاتیە دامەزراندن، پێک ھات. پارتیێن وەکە کۆمەلە و پەدەکە-ی، پەدەکە ب ھەڤ را تەڤدگەرن. پاکێ ب رێیا مەدیایێ بانگ ل ھەموو رایا گشتی کر و ئەڤ دو مەھن ھەموو حیزب ب ھەڤ را خوەپێشاندانان ل دار دخن.

پێکھاتەیێن گرێدایی پەکەکێ پشترا کەتن ناڤا ڤێ پێڤاژۆیێ. ناڤەندا پێکھاتەیان یا ب ناڤێ کۆدار وەکی پەژاک، کەژار و یەرکێ پێک دھێت. د راستیێ دا ئەڤ ھەموو رێخستنێن ناڤبۆری تەنێ ب ئاوایەکی شەکلی ھەنە، ئەو پێکھاتەیێن ئەنیا پەکەکێ نە. ژ بەر ڤێ یەکێ، ژ ئانینا ناڤێن پەژاک، کۆدار و ھتد، ب زانینا کو پەکەکە رێڤەبریا پێڤاژۆیێ دکە، مرۆڤ ل سەر پێڤاژۆیا رۆژھلات شیرۆڤە بکە، دێ راستر بیت. ژ بەر کو ئەڤ پێکھاتە ژ بلی پەکەکێ نکارن یەک بریار ل سەر سییاسەتێ بدەن، ئەو نە خوەدی ئیرادەیا رەیی دەربرینێ نە ژی.

لەوما بەحسا پەژاک، کۆدار و پێکھاتەیێن دن کرن بێواتەیە. د ڤێ گۆتارێ دا دێ ئاخافتن و سیاسەتا پەکەکێ یا د دەما سەرھلدانا ژینا ئەمینی دا ژی هێتە ڤەکۆلینن.

تێکلیێن پەکەکێ و ئیرانێ و سێ ئەرکێن پەکەکێ

تێکلیێن ناڤبەرا پەکەکێ و ئیرانێ خوەدی دیرۆکەکا دوور و درێژن. لێ ب تایبەتی د سەردەما ئالۆزیا ل رۆژھلاتا ناڤین یا ب ناڤێ بھارا عەرەبی، ئەڤ تێکلی ژ ئالیێ ستراتەژیک ڤە گھشتن ئاستا ھەری بلند. پەکەکە بوویە ئاموورەک ژ بۆ پێکئانینا ئارمانجێن ستراتەژیکێن ئیرانێ ل ھەرێما رۆژھلاتا ناڤین. د ڤی واری دا پەکەکە سێ ئەرکێن بنگەھین دلیزە.

1- پەکەکە ل رۆژھلاتێ کوردستانێ رۆلا ستۆپێ دلیزە کو نەھێلە کورد دژبەریا دەولەتا ئیرانێ بکن. ناھێلە کو پارتیێن رۆژھلاتێ کوردستانێ ل سەر خەتا قەندیل، خنێرە، ئاسۆس، پێنجوین، حەلەبجە کو لێ ب جھ بوونە، دەرباسی سینۆرێ رۆژھلاتێ کوردستانێ ببن. د 4ێ گولانا 2015ێ دا ژنا کوردا ب ناڤێ «فەریناز خۆسرەوانی» ژ بۆ کو خوە ژ دەستادرێژییا ئەفسەرێ ئیستخباراتا ئیرانێ رزگار بکە خوە ئینتحار کر و گەل دیسا داکەت کۆلانان. ژ بۆ نرخاندنا ڤان شەرت و مەرجان، پەکەکێ نێزی 70 پێشمەرگەیێن پەدەکە-ئیرانێ یێن کو دخواستن ل سەر سینۆرێ کێلەشینێ بارەگەھەکێ ئاڤا بکن و بەر ب رۆژھلات ڤە بچن دۆرپێچ کرن و نەھشتن کو سینۆر دەرباس بکن. د 24ێ گولانێ دا پەکەکێ نشکاڤە ژ سێ ئالیان ڤە ئێرشی ڤان پێشمەرگەیێن پەدەکە-ئیرانێ کر و دو پێشمەرگە شەھید کرن.

گەلەک ناکۆکیێن مەزن و بچووکێن وھا روو ددان. ھەری داوی د 4/7/2021ێ دا پەکەکێ نەھشت پێشمەرگەیێن کۆمەلێ ل سەر سینۆرێ رۆژھلاتێ کوردستانێ ب جھ ببن و ئێریش کر سەر پێشمەرگەیان.

پەکەکێ ب ڤی ئاوایی نەھشت کو ھێزێن کورد ل سەر سینۆری ب جھ ببن.

پەکەکە ل سەر سینۆرێ باشوور-رۆژھلات و ئیرانێ ژی ل ھوندر رێ نەدا کو پێشمەرگە سینۆر دەرباس بکن. ئەو یەکینەیێن پێشمەرگەیێن کو دەرباسی رۆژھلات بوویی، ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە زانیاریێن ئیستخباراتی ب ئیرانێ هاتن دایین.

یانی ل سەر سینۆرێن رۆژھلات ل دژی پراتییێن بنگەھین یێن گەلێ رۆژھلات یێن وەکە پەدەکە-ی، پەدەکە، پاک و کۆمەلە، پەکەکە ئەرکا جەحشاتیێ د لیزە. په‌كه‌كه‌ وەکە پاسوانێن سینۆری یێن ئیرانێ تەڤدگەرە.

2- پەکەکێ نەھشت کو کورد ل سەر سیستەما کۆلۆنیالیستا ئیرانێ بفکرن. ب ھێزا خوەیا مەدیایێ پەکەکێ  تێگھشتنا “ترکیا تەنێ وەلاتێ داگترکەرێ کوردانە” ئافراند و ئیران ژ ستاتوویا کۆلۆنیالستی و دژمنێ کوردان، دەرخست. ب تایبەتی گەلێ رۆژھلاتێ کوردستانێ، ئەو رەوشا ئیرانێ یا ئابۆری و سییاسی لاواز ب سەختەکرنا وێ رەوشێ، نەھشت کو گەلێ رۆژھلاتێ کوردستانێ ب دەرفەتێن خوەیێن ناڤخوەیی تێکۆشینا خوە پێش بخن.

جوانێن ژ رۆژھلاتێ کوردستانێ یێن تەڤلی پەکەکێ بوویین، بەر ب رۆژئاڤا و باکورێ کوردستانێ ڤە رێدکە و ناھیلە کو ئەڤ جوانێن رۆژھلاتی ل چیایێن خوە ژ بۆ رزگارییا خوە شەر بکن. پەکەکە د مەدیایا خوە دا بنپێکرنێن مافێن کوردان یێن ژ ئالییێ ئیرانێ ڤە تێن کرن باس ناکە. یانی د جیھانا فکرییەتا کوردان دا دەولەتا کۆلۆنیالیستا ئیرانێ دهێت بای-پاس کرن.

3- رۆلا ھەری گرینگا پەکەکێ کو ئیرانێ پێ خورت دکە، هەبوونا وێ یا ل ئیراق و سووریێ یە. پەکەکە ھەم ل ھەرێما کوردستانێ و ئیراقێ و ھەم ژی ل رۆژئاڤایێ سووریێ ھاتە ب جھ کرن. ھەر چقاس ئەڤە مژارەکا جودا بیت ژی، رادەستکرنا رۆژئاڤا ژ بۆ پەکەکێ ژ ئالییێ رەژیما سوورییێ ڤە دیسا ب دەستێ ئیرانێ چێبوو. ھەر وھا ئیرانێ پەکەکە ل کەرکووک و شنگالێ ب جھ کر. یانی پەکەکە ھەبوونا خوەیا لەشکەری و سیاسی ل ئیراق-سوورییێ ب خێرا ئیرانێ دبینە. پەکەکێ ل ڤان دەڤەران رێ نەدا ھێزەکا ژ بلی خوەیا لەشکەری و سیاسی، یانی ل سەر ناڤێ ئیرانێ ئەو ڤان ناڤچەیان دپارێزە. ڤێ یەکێ ژ بۆی ئیرانێ ھێسانتر کر کو د وارێ لەشکەری دا بەرێ خوە بدەت دەڤەرێن دن.

پەکەکێ پشتگریا سیاسەتا ناڤەندییا شیعەیێن ئیراقێ ل دژی ھەرێما کوردستانێ کر. ل رۆژئاڤا رەژیما ئەسه‌د ب خێرا پەکەکێ ل سەر لنگا ما. ئەڤ ھەموو دھات وێ واتەیێ کو ئیران دێ د سیاسەتا خوە یا ل رۆژھلاتا ناڤین دا بکارە چالاکتر تەڤبگەرە.

سەدەما وێ یەکێ کو ئیران ل لوبنان و یەمەنێ ئەو قاس ئاکتیف بوو، ئەڤە بوو کو ژ ئالیێ پەکەکێ ڤە بەرژەوەندیێن ئیرانێ یێن ل ئیراق و سووریێ دھاتن پاراستن. ئەندازیارێ ستراتەژیا ئیرانێ کو رۆلا لەشکەری دایە پەکەکێ قاسم سلێمانی بوو.

گەلۆ پەکەکە دکارە ژ میحوەرێ سیاسی یێ ئیرانێ دەرکەڤە؟

ئەڤە ژی جھێ نیقاشێیە کو گەلۆ پەکەکە دکاریت د رەوشەکێ دا کو چاڤ و دلێ ھەموو کوردان ل رۆژھلات کوردستانێیە و ئیران کەتییە ناڤا ئالۆزییەکا مەزن دا پەکەکە دژی ئیرانێ تەڤبگەرە؟ ب دیتنا جهێ پەکەکێ مرۆڤ دکاریت بەرسڤا ڤێ پرسێ بدەت.

ھێزا سەرەکی یا کو پەکەکە ھەبوونا خوەیا فزیکی یا ل رۆژھلاتا ناڤین سپارتییێ، دەولەتا ئیرانێیە. ھەکە پەکەکێ ل ئەنیا ل دژی ئیرانێ جھ بگرە دێ ل سوورییێ رووبروویێ ئەساد بیت. ئەڤە ژی دهێت وێ واتەیێ کو ئێدی نکارە ب رحەتی ل چیایێن دەردۆرا شەنگال، گەرمیان، قەندیل و سلێمانیێ، بمینە.

رێڤەبرێن پەکەکێ ب تایبەتی جەمیل بایک و ناڤێن وەک مستەفا قاراسوو، رزا ئالتوون، بەسێ ھۆزات د بن ستارگەھێن ژ ئالیێ ئیرانێ ڤە ھاتین دەستنیشان کرن د مینن. ھەر وھا دبستانێن پەروەردەھیێ یێن پەکەکێ، نەخوەشخانە، ناڤەندێن تەڤگەرا ژن و جوانان و ھتد. دەڤەرێن سەرەکی یێن ئەنیا پاش ل دەردۆرا سلێمانیێ، دیسا د بن سیوانا ئیرانێ دا خەباتێ دمەشینن. پاشێ پەکەکە بێی مەرکەزێ فەرمانداری و جەپھە نکارە خوە راگرە.

پەکەکە؛ ب پەسەندکرنا ئیرانێ ژ ھەموو دەرفەتێن یەنەکێ سوود وەردگرە. بالافرگەھێن سلێمانی و تەھرانێ بکار تینە. ئەڤ ژ بۆ پەکەکێ دەروازەیا جیھانێیە و رێیەکا پر گرینگە. پەکەکە ژی ب رێیا ڤان بالافرگەھان ھاتنووچوونا کارمەندان دکە. ھەروھا فرۆکەیێن شام-تەھران-سلێمانیێ ژی بکار تینە و ب ڤێ رێیێ گەشتێن ئەورۆپا و رووسیایێ دکە. ئەڤ رێ شاھ دامارا پەکەکێ یە. ب ڤی ئاوایی نە تەنێ کارمەند، د ھەمان دەمێ دا تەعلیماتێن رێڤەبەریان و ئاموورێن شەرێ تەکنیکی یێن وەکی دووربینێن شەڤێ، کامیرایێن تەرمال ژی ب ئاوایەکی نەفەرمی ژ بۆی خوە تینن.

لۆما ژی نە موومکنە کو پەکەکە دەست ژ ڤان ھەموو دەرفەتان و خودانا ڤان دەرفەتان ئانکو ئیرانێ بەردە.

شێوازێ خوە ئافراندنا پەکەکێ

ژ سالێن 1980یێ ڤە پەکەکە ل سەر خەتا سینۆرێ ترکیا، سووریا، ئیراق و ئیرانێ و ب پێوەندییێن ئیستیخباراتێن ڤان ھەرچار وەلاتان خوە خوەدی دکە. ھەبوونا ڤان وەلاتان گارانتیا ھەبوونا پەکەکێ یە. ژ بەر ڤێ سەدەمێ ژی پەکەکە ناخوازە یەک ژ ڤان وەلاتان ھلوەشە. ژ بەر کو رەژیمەکا ھلوەشیایی دێ بیتە سەدەم کو پەکەکە ھەڤسەنگیا خوە وندا بکە. یانی چارەنووسا ڤان ھەرچار دەولەتێن کۆلۆنیالیست و پەکەکێ ناڤ ھەڤدایە.

پەکەکێ ژ سالێن 1980یێ و ڤر ڤە ئاستا کو ب ئیستیخباراتا ڤان ھەرچار وەلاتان ڤە گرێدایی، نسبەیەک بچووک ژی ب پێکھاتەیێن سیاسییێن کورد، پێش نەخستییە. پەکەکێ ژ بۆ کو جھێ خوە ل پارچەیێن دنێن کوردستانێ چێبکە، خوە سپارت ھێزا وەلاتێن کۆلۆنیالست. ئانکو ب پالپشتییا دژمنی خوە ل باشوور، رۆژھلات و رۆژئاڤا ب جھ کر.

لێ بەلێ ژ بلی ھەموو ھاریکارییێن مادی و تەکنیکی یێن ئیرانێ، رێڤەبەرێن پەکەکێ ژ ئالیێ ئایدۆلۆژیک ڤە ژی نکارن ئیرانێ پاشگوھ بکن. تێکلیێن پەکەکێ یێن لگەل ھێزێن ئەورۆپی-رۆژئاڤایی دا تاکتیکی نە، تێکلیێن وێ یێن لگەل پێکھاتەیێن ھەرێمی یێن کۆلۆنیالیست دا ژی ستراتەژیکن.

د ئەنجامێ دا:

ل گۆری ڤان ئالیێن کو مە ب کورتی ئانینە زمان ژی، دییار دبە کو پەکەکە نکارە بێی ئیرانێ تەڤبگەرە. پەکەکە نە د وێ رەوشێ دایە کو بکارە دەولەتا ئیرانێ بکە ھەدەف، داخوازا گوھەرتنا رەژیما مەلایان بکە و داخوازا ئازادییا ئیداری یا گەلێ رۆژھلاتێ کوردستانێ بکە. ژ بەر کو پەکەکە ب ناڤکا ئیرانێ ڤە گرێداییە.

تەڤی ڤێ یەکێ ژی، ل پشت بێدەنگیا پەکەکێ یا د سەرھلدانا ژینا ئەمینی دا و پشترا ژی نشکاڤە ئاکتیفبوونا وێ ب رێیا مەدیایێ، ب ھندەک سەدەمێن دن ڤە گرێدایە.

د بەشا دویەم دا:

• ئارگوومانێن پەکەکە ژ بۆ رۆژھلات بکار تینە چ نە؟

• راستیا پێشنیارا “رێڤەبەریا خوەسەر” یا پەکەکێ چیە؟

• ھەگەر پەکەکە ل رۆژھلاتێ کوردستانێ داخوازا ستاتوویا سییاسی ئانکو ڤەقەتینێ نەکە وێ دەمێ چما بانگ ل جوانان دکە کو تەڤلی ناڤ رەفێن وان ببن؟

• چاپەمەنیا پەکەکێ چ تاکتیکان بکار تینە؟

ل به‌ندا مه‌ بن