ڤیدیۆیەک کورت و پەیامەک مەزن ده‌ربارێ مەترسیێن پەکەکێ ل سەر رۆژھلاتێ کوردستانێ – «3»
بەرنامەیا پەکەکێ / پژاکێ
ژ بەر سەدەمێن کو د بەشا بەرێ دە دەربارا دامەزراندنا پژاکێ ژ ئالیێ پەکەکێ و ئیرانێ ڤە مە بەحس کری و ب بەرچاڤگرتنا وان ئارمانج و بەرژەوەندیێن کو ھەر یەک ژ پەکەکێ و رەژیما ئیرانێ د دامەزراندنا پژاکێ دە دخوەستن ب دەست بخن، نە مەنتقی یە کو مرۆڤ چاڤەرێ بکە پژاک بەرنامەیەک کوردی و نەتەوی ژ بۆی پاشەرۆژا رۆژھلاتێ کوردستانێ هەبە. لێ بەلێ ژ بۆ باش فێمکرنا مەترسیێن بەرنامەیا پژاکێ یا ل دژی رۆژھلاتێ کوردستانێ، ئەز دخوازم ب کورتی ھن خالێن بەرنامەیا نڤیسکی یا کو پژاکێ ب ناڤێ «برۆشورا ناساندنا پژاکێ» وەشاندیە، و تێ دە باسی پێکهاتە و ئارمانجا خوە دکە، باس بکم.
پێشگۆتنا برۆشوورا پژاکێ ب دو خالێن گەلەک بالکێش دەست پێ دکە کو ئەگەر ئەم ب ھووری لێ بنێرن، ئەم دکارن نیەتا راستین یا پەکەکێ و ھەماھەنگیا وێ ب رەژیما ئیرانێ رە ل سەر ئاڤاکرنا پژاکێ د ناڤبەرا رێزێن وێ دە بخوینن، د ڤان پاراگرافان دە بەحسا ڤەگەرا ئۆجالان یا ژ بۆ ترکیەیێ و خوەپێشاندانێن 22 سباتا 1999 یێن ل باژارێن رۆژھلاتێ کوردستانێ دکە.
راستیا خوەپێشاندانێن 22 سباتا 1999 ل رۆژھلاتێ کوردستانێ چاوا بوو؟
پشتی ڤەگەرا ئۆجالان بۆ ترکیێ، پرانیا گەلێ کورد کو ھایا وان ژ راستیا ڤەگەرا ئۆجالان تونە بوو، د دەستپێکێ دە باوەر کربوون کو سەرۆکێ حیزبەکا کوردی رادەستی دەولەتەکا داگیرکەر ھاتیە کرن، لەوما ل ھەر دەرێ و ب ھەر ئاوایی ئەو یەک شەرمەزار کرن. نڤیسکارێن کورد نڤیسین ل سەر نڤیسیبوون، ھەلبەستڤانێن نەتەوی ھەلبەست نڤیساندن، خەلک دەرکەتن کۆلانان و پرۆتەستۆ کرن، ھندەکان ژی خوە شەوتاندن.
تشتێ کو گەلێ کورد کر نە ژ بەر کو ژ نه‌رین و كارێن ئۆجالان حەز دکر و ژێ باوەر دکر، بەلکو ژ بەر ڤێ یەکێ بوو کو راستیا ڤەگەرا رێبەرێ پەکەکێ ئاپۆ یا ژ بۆ ترکیەیێ فێم نەکربوو و د وێ باوەریێ دە بوو کو شەرمەزارکرنا رادەستکرنا سەرۆکێ پارتیه‌كا کوردی ژ بۆ دەولەتا داگیرکەر وەکە ئەرکەک نەتەوی مێزە دکر و ووسا دفکرین کو دڤێ ئه‌و به‌شداری وان چالاكیێن پرۆته‌ستۆكرنێ ببن.
پەکەکه ب ھەستێ کوردایەتیێ یێ کوردێن رۆژهلات دخاپیا و د وێ باوەریێ دە بوو کو ھەر کەسێ ل دژی ترکیێ داکەڤە کۆلانان و وێ شەرمەزار بکە شۆپدارێ رێبەر ئاپۆ یە و بێی کو ل سەر ئەساسێن پارادیگمایا ئۆجالان تەڤبگەرە، ئاڤێ ژی ڤەناخوە.
رەژیما ئیرانێ ژی د ڤێ چارچۆڤەیێ دە بەرنامەیەک ژ بۆ دەرخستنا کوردێن رۆژھلاتێ کوردستانێ بۆ کۆلانان ئامادە کر و ب زمانێ پەکەکێ بەلاڤکر، د راستیێ دە ئیرانێ دخوەست ژ ڤێ رەوشێ سوود وەربگرە و ژ بۆ پێکانینا زەختێن ناڤنەتەوەیی ل دژی ترکیێ کو ھەرتم وەکە ھەڤڕکێ خوە دحەسبینە، رۆل بلیزە، ئەم ھەموو دزانن کو ناکۆکیا د ناڤبەرا ھێزێن «فارس و ترک» دە خوەدی دیرۆکەکە پڕ کەڤنە و ئەمێ ل ڤر باس نەکن.ژ ئالیێ دن ڤە رەژیما ئیرانێ ئارمانج دکر کو خوە وەکە دۆستێ کوردان پارێزەرا مافێن کوردان ل رۆژھلاتێ کوردستانێ نیشان بدە.
کەمال خەرازی، وەزیرێ دەرڤە یێ وێ دەمێ یێ ئیرانێ د ھەڤپەیڤینەکە تێلەڤزیۆنی دە ب زەلالی ئارمانجێن رەژیمێ نیشان دابوو، خەرازی گۆتبوو: «کوردێن ئیرانێ “رۆژهلاتێ کوردستانێ” نە تەنێ ژ بۆ خوە ب تەڤاھی ئازادن و ھەموو مافێن وان یێن نەتەوی د چارچۆڤەیا کۆمارا ئیسلامی دە ھاتنە گارانتیکرن، به‌لكو ئەو قاس ئازادن کو دکارن پشتەڤانیا برایێن خوە یێن کورد یێن ل وەلاتێن دن ژی بکن«.
سەدەمەکە دن یا کو رەژیما ئیرانێ ل باژارێن رۆژھلاتێ کوردستانێ ژ بۆ شەرمەزارکرنا ڤەگەرا ئۆجالان بۆ ترکیێ خوەپێشاندان ل دار خستی ئەو بوو کو دخوەست وان خوەپێشاندانان وەکە ھەولەکێ ژ بۆی ناساندنا پەکەکێ ل ھوندرێ رۆژھلاتێ کوردستانێ و خاپاندنا پۆتانسیەلا شۆرەشگەری و نەتەوەیی یا وێ بەشا كوردستانێ بکار بینە، ب تایبەتی پشتی کو پارتیێن رۆژھلات ژ بۆ پاراستنا ئەزموونا باشوورێ کوردستانێ و ناسنامەیا نەتەوی یا وی پارچەیی شەرێ چەکداری یێ پێشمەرگە راوەستاند، ئەڤ یەک دبە دەرفەتەک باش ژ رەژیمێ رە کو ئەنەرژییا تێکۆشینا نەتەوی یا رۆژهلاتێ کوردستانێ بەر ب ئالیێ پەکەکێ ڤە ئاراستە بکە و بەر ب رێیەکە شاش دە ببە.
ل پارێزگەھێن رۆژھلاتێ کوردستانێ، ب تایبەتس ل سنە و ئورمیێ، رەژیما ئیرانێ ب فەرمی دەستوورا لدارخستنا خوەپێشاندانان پەژراند، خەلکێ رۆژھلات کو د وێ دەمێ دە رێ پێ نەدهات دایین مەش و میتینگەکێ ئەنجام بدن، ھزر دکرن کو ب ئەشکەرەکرنا داخوازیێن خوە یێن نەتەوی د خوەپێشاندانێ دە دکارن ڤێ کۆمپلۆیا رەژیمێ تێک ببن، د شەڤا 2 سباتێ دە، کو تەنێ چەند دەمژمێر ژ دەستپێکرنا خوەپێشاندانان رە مابوون، رەژیمێ ھای ژ بەرنامەیا خەلکێ ھەبوو و ھەموو ھەولێن خوە ژ بۆ رێگرتن ل لدارخستنا خوەپێشاندانێ کرن، ھەتا پارێزگارێ وێ دەمێ یێ سنەیێ “عەبدوللا رەمەزانزادە” ژی ساعه‌ت 23:00 دەرکەت تێلەڤزیۆنێ و گۆت کو وان بریارا خوە نرخاندیە و دەستوور نایێ دایین خوەپێشاندانا سبە و نابە بێ لدارخستن و داخواز ژ گەل کر بەشداری ڤێ خوەپێشاندانێ نەبن، ئەشکەرە یە کو دەما رەژیمەک دیکتاتۆر دبێژە کو خوەنیشاندان قەدەغە نە، ئەڤ تێ وێ واتەیێ کو ئەوێ خوەپێشاندەران تەپەسەر بکە.
گەلێ رۆژھلات ژی نەخوەست ڤێ دەرفەتێ ژ دەست بدە و د 3 سباتێ دە داکەت قادان و بەره‌ڤاژی فکرا پەکەکێ و رەژیما ئیرانێ، هەری کێم بەحسا ئۆجالان کرن و ژ بۆی داخوازیێن خوە یێن نەتەوی قیریان، رەژیمێ ب ئاوایەکی ھۆڤانە خوەپێشاندەر تەپەسەر کرن و تەنێ ل سنەیێ 42 کوڕێن کوردان ژ ئالیێ ھێزێن چەکدار یێن ئیرانێ ڤە ھاتن شەھیدکرن و ب دەھان ھەموەلاتی ل ئورمیێ و باژارێن دن ژی شەھید و بریندار بوون.
رەژیمێ خوەپێشاندەر وەک خزمەتکار و کرێگرتیێن ئەمپەریالیزم و سیۆنیزمێ ب ناڤ کرن و گەلەک کەس گرتن، پەکەکێ ژ ئیرانێ توندتر ل ھەمبەر گەلێ سەرھلدێر ھەلوەست نیشان دا و گۆت کو ئەو ژ بلی ئەمپەریالیزم و سیۆنیزمێ کرێگرتیێن کەمالیزمێ ژی نە، پارتیێن رۆژھلاتێ کوردستانێ ب داخویانیەکە ھەڤپار بەرسڤا پەکەکێ دان و گۆتن: «ڤەگەرن ھەمبێزا گەل و دەڤ ژ خزمەتا داگیرکەران بەردن، رەژێما سووریێ چقاس ب وە رە مان، رەژێما ئیرانێ ژی وێ ئەوقاس وە بپارێزە».
ئەڤە کورتەیەک بوو ژ راستیا خوەنیشاندانێن 22 سباتا 1999 یێن رۆژھلاتێ کوردستانێ کو ب خوەنیشاندانێن 3 رەشەمیێ ل وێ پارچەیی تێن ناسکرن، کو پەکەکه دخوازە ڤان خوەپێشاندانان بکە هێڤێن ژ بۆی دامەزراندنا پژاکێ، د فۆرمێ دە راستە، لێ د ناڤەرۆکێ دە بەره‌ڤاژی ڤێ یەکێ یە، ئەز ژی دبێژم کو فکرا دامەزراندنا پژاکێ د خوەپێشاندانێن 3 سباتێ دە ھات ئافراندن، لێ نە ژ بەر تێکۆشینا ژ بۆ رۆژھلاتێ کوردستانێ، بەلکو ل گۆری کۆمپلۆیا ھەڤپار یا رەژیما ئیرانێ و پەکەکێ بریار ل سەر کارکرن ژ بۆ رێخستنەکێ هات دایین کو پشترە ناڤێ پژاکێ لێ هات كرن، رەژێما ئیرانێ و پەکەکێ خوەست ب دامەزراندنا پژاکێ ئەنەرژییا نەتەوەخوزی یا کوردێن رۆژھلاتێ کوردستانێ بەر ب رێیەکە شاش ڤە ببە.
دەما ئەم ل بەشێن دن یێن برۆشوورا پژاکێ دنێرن، ئەو نە دشبهه بەرنامەیا پارتیەکە سیاسی و نەتەوی، بەلکو ژی پەیڤا «ئاپۆنامە» باشترین پێناسەیا ژ بۆ ڤێ برۆشوورێ بە، ژ بەر کو د ڤان نڤیسان دە ئەوقاسی باس ل ئاپۆ و وەکە ئەو دبێژن «پارادیگمایا ئاپۆ» هاتیە کرن، ژ سەدێ یەک ژی باسی رزگاری و سەروەرییا کوردستانێ و کوردان نەهاتیە کرن.
میناک د بەشا پارادیگمایا برۆشوورا پژاکێ دە وھا هاتیە: «پارادیگمایا پژاکێ هەر ئەوە یا کو ژ ئالیێ رێبەر ئاپۆ ڤە ھاتیە فۆرمولەکرن».
پاشێ تێ نڤیساندن: «د پارادیگمایا رامانێ یا پژاکێ دە جھێ نیژادپەرەستی، نەتەوەپەرەستی، زانستیا پۆزیتیڤیست و ئۆلپەرەستیێ نینە». ناکۆکیا ڤێ خالا برۆشوورا پژاکێ ب وەلاتپارێزی و ناسنامەیا نەتەوی یا کورد رە ئەوقاسی خورتە کو ھەوجەیی شرۆڤەکرنێ نینە، ب کورتاسی، پەکەکێ ئیرادەیا نەتەوەپەرەستیا کورد وەک نیژادپەرەستی و فەندەمیتالیزما ئۆلی دبینە.
د برۆشوورا پژاکێ دە د بەشا «ناڤەرۆکا کۆنفەدرالیزم و رێڤەبەریا خوەسەر» دە، ب زەلالی و ب ئەشکەرایی دژاتیا سەرخوەبوونا کوردستانێ و ئاڤاکرنا دەولەتا کوردی تێ کرن، د پاراگرافا یەکەم یا ڤێ بەشێ دە وھا تێ گۆتن: «ل گۆری حەزا پژاکێ، مژارێن ل دژی نژادپەرەستیا ژن و مێران، نەتەوەپەرەستی، دەولەتپارێزی، دەستھلاتداریا کۆمێن تایبەت و وەلاتپارێزیێ تێن رەدکرن».
ل ڤر مەبەستا پەکەکێ/پژاکێ ئەڤ نینە کو نها ئەو نکارن یان دەما ڤێ یەکێ تونە کو کورد خوەدی دەولەتا خوە بن، بەلکو حەزا ب دەولتبوونا کورد و نەتەوەپەرەستیا کورد ل کێلەکا نه‌ژادپەرەستی و دژ-ژن بوونێ دە د دانن و و رەدکرنا وان تەکەز دکە.
د چ بەلگەیێن پژاکێ دە ب بچووکترین ئێماژە ژی بەحسا رووخاندنا رەژیما ئیرانێ نایێ کرن، یانی پەکەکێ/پژاکێ د سلۆگانێن خوە دە بەحسا رووخاندنا رەژیما ئیسلامی یا ئیرانێ ژی نەکریە، ھەروه‌ھا ب ئەشکەرە تەکەزی ل سەر یەکپارچەبوونا خاکا ئیرانێ دکن.
د برۆشوورا پژاکێ دە وھا تێ گۆتن: «پژاک نە جوداخوازە و نە ژی ھەول ددە ئەردنیگاریا ئیرانێ ژ ھۆلێ راکە» ل ڤڕ پرسەکە جددی دەردکەڤە پێش، ئەو ژی ئەڤە، گەلۆ د چارچۆڤا رەژیما ئیرانێ دە دەرفەتێن بدەستخستنا مافێن نەتەوی یێن کورد ھەنە؟ ھەلبەت نە تەنێ رەژیما ئیرانێ، ھەموو رەژیمێن داگیرکەرێن کوردستانێ د بنگەھێ خوە دە گارانتیکرنا مافێن نەتەوی یێن کورد وەکە نەمانا خوە شیرۆڤە دکن و ھەر ھێڤیەک ژ بۆ گارانتیکرنا مافێن نەتەوی یێن کورد د چارچۆڤەیا دەولەتێن داگیرکەر دە و بێی ئاڤاکرنا دەولەت و ستاتۆیەک سەربخوە یا کوردستانێ، خاپاندنا گەلە».
د بەشا پێش دە ئەمێ خەونێن قرێژ یێن کو پەکەکێ ب پشتەڤانیا رەژیما ئیرانێ و ترکیێ ژ بۆی پاشەرۆژا رۆژھلاتێ کوردستانێ دبینە بنرخینن و دیار بکن پەکەکێ / پژاک چاوا بوونە نەینۆکێن قرێژ یێن داگیرکەران و کوردستانێ و ئالا و خەباتا وێ یا نەتەوی بن پێ دكه.
ل بەندا مە بن
