نووری چەلیک
د دەمێن بەرێ دە شڤانەتی پیشە و سەنعەتەک باش بوو. کەسێ کو ل جەم ئاغا یان مالمەزنەکی ببا شڤان، دکەتە د خێرا خوەدێ دا و شووری سمبێلێن وی نە دبرین. د ھەمان دەمان دا ھەم شڤان ھەبوون، ھەم سەرشڤان ھەبوون. ئانکو سەرۆکێ شڤانان ژی ھەبوو.
حەسەن ل جەم مالمەزنەکی بوویە شڤانێ پەزی. ژ بەر تەرش و تالان، پەز و دەوارێن مالمەزنی گەلەک بوون، چەند شڤان و گاڤانێن وییێن دن ژی ھەبوون. حەسەن ژی یەک ژ وان بوو. حسێن ژی د مالباتێ دا شڤانێ ھەری کەڤن بوو. ژ بەر شڤانێ ھەری کەڤن و خوەدی تەجرووبە و سەرپێھاتی بوو، ئەو کربوون سەرشڤان، یانی سەرۆکێ شڤانان.
وەخت ھات و وەخت چوو، رۆژەکێ حەسەن و حسێن ب ھەڤ را دچن بەر پەزی. حەسەن د ناڤا خوە دا زکرەشی و چاڤنەبارییێ ل حسێن دکە. دخوازە ئەو ژی وەک حسێن رۆژەکێ ژ رۆژان ببە سەرشڤان دا کو زێدە نەچە بەر پەزی و حکمدارییێ ل شڤانان بکە.
حەسەن و حسێن ل سەر شڤانەتییێ رادبەرزنە ھەڤدو، دەست ب نیقاشێ دکن. حەسەن دبێژیت ئەز، حسێن دبێژیت نە وەلەهـ ئەز شڤانێ باشم. یەک ژ ڤر و یەک ژ ور، یەک ژ حەسەن یەک ژ حسێن، ب دار و کەڤران رادبن ھەڤ. دەمەکێ درێژ پەڤ دچن و سەر و دەڤێ ھەڤ دشکینن. د وێ ناڤبەرێ دا پەز ژ وان دوور دکەڤە و کۆمەک دز راستی پەزێ وان تێن. دزێن مە پەزی ددن بەر خوە ژ ور دوور دکەڤن.
پشتی کو حەسەن و حسێن دەڤ و سەرێ ھەڤ دشکینن و ھەڤدو ب لێدانێ نەرم دکن، دبینن کو پەز ل ھۆلێ تونەیە. ڤر دا چوون، ور دا چوون، نافیلە، پەز نەخویایە و دزان بریە. حسێن رادبە دبێژە حەسەن؛ “تە دیت! من گۆ ئەز، تە گۆ ئەز، خەلکێ بر کەرییێ پەز”.
ئەڤ خولیا گەرم ژ رۆژا رۆژ دا ب سەرێ مە کوردان دا رژیایە. ژ دەما ئیمپاراتۆرییێن کورد بگرن ھەتا ئیرۆ، ھەتا مە گۆت ئەز و ئەز، خەلکێ تەرش و تالانێ مە، مال و ملکێ مە، ئاخ و وەلاتێ مە ژ بۆ خوە بر. ناکۆکی و بەربەرییا سەدان سالان ئیرۆ ژی رانەبوویە. ناکۆکی و بەربەرییێن شەخسی، مالباتی، ئەشیرتی کراس گوھەرتیە، کراسەکی سیاسی ل خوە کریە و ب وی کراسێ سیاسی ئیرۆ ژی بەردەوامە. ناکۆکییێن شەخسی، مالباتی و ئەشیرتی بوونە ناکۆکییێن ئایدۆلۆژیک، بوونە ناکۆکییێن بەرژەوەندییێن پارتایەتییێ. ڤان ناکۆکییان ھشتیە کو ئەم ب ھەڤ داکەڤن، ژ ھەست و ئارمانجێن کوردایەتییێ دوور بکەڤن و داگیرکەر ژی ل گۆر قیم و رزا خوە وەلاتێ مە ژ بۆ خوە بکێلن و تۆڤێن خوە بچینن.
ئەز باوەر ناکم ئەڤ تایبەتمەندییا کەسایەتیێ د ناڤ ملەلەتەکی دن دا ھەبە. باوەر ناکم د ناڤ پارتییێن وەلاتێن دن و د ناڤ ئازادیخوازێن وەلاتەکی دن دا ھەبە. د ڤێ دەم و دەورانا کو ھەتا ب ئێل و ئەشیرێن ئافریکا رەشک ژی بوونە دەولەت، ئەم کورد ھینا ژی ژ بەر ناکۆکی و بەربەرییێن پووچ و بێ ئارمانج سەرێ ھەڤ دخون و ژ دۆز و ئارمانجا نەتوی دوور دکەڤن. کەسی یان ھندەکان نەفرەت ل مە کرنە یان نڤشتێن بەرەڤاژی ژ بۆ مە چێکرنە نزانم، لێ ئەز زانم کو بەربەری و نەیارتییا ناڤخوەیی وەک تۆقا نەعلەتێ کەتیە ستویێ مە. چەند سالێن دن، چەند سەدسالێن دن دێ ئەڤ تۆقا نەعلەتێ ژ ستویێ مە دەرکەڤە دیسا نزانم. لێ ئەز زانم کو ھەتا ئەڤ تۆقا نەعلەتێ ژ ستویێ مە دەرنەکەڤە و ئەم ژ نەیارتی و بەربەرییا ناڤخوەیی خلاس نەبن، ئەم چ جاران نابێژن خوەزی ب ئیرۆ.
باوەرییا من ب دیتنێن خورافە، میتۆلۆژیک و قەدەرا ئیلاھی نەھاتیە و نایێ. لێ ئەز دزانم کو قەدەر ھەیە و ئەو قەدەر ژی د دەستێ مرۆڤی دایە، گرێدایی شەرت و شرووتێن خوەزایی و دنیایییە. ئانکو، مرۆڤ قەدەرا خوە ب دەستێ خوە دنڤیسە. ئەڤقاس تۆفان و و بەلایێن کو ھاتنە سەرێ مە کوردان نە قەدەرا ئیلاھییە، مە قەدەرا خوە ب دەستێ خوە نڤیساندیە و چ دژمناتییەک ئیلاھی یان خوەدایی دگەل مە دا تونەیە. ھەگەر تە رێیەک خراب دابە بەر خوە دێ پێشەرۆژ و قەدەرا تە ژی خراب بە. نا ھەگەر تە رێیەک باش دابە بەر خوە، وێ پێشەرۆژ و قەدەرا تە ژی باش بە. مە کوردان ب بەربەری و نەیارتییا ناڤخوەیی رێیەک خراب دایە بەر خوە، پێ ڤە گرێدایی ژی مە پێشەرۆژ و قەدەرا خوە خراب نڤیساندیە. مە فەرمانا کوشتنا خوە ب دەستێ خوە دایە و دڤێت ژ خوە پێ ڤە ئەم چ گازندان ژ کەسی نەکن.
وەلحاسلێ ئاخافتنێ، مرۆڤ پێشەرۆژ و قەدەرا (چارەنووس) خوە چاوا نڤیساندبە، ولۆ ژی دکارە بگوھەرە. گوھەرتنا وێ ژی ب خوەناسین، ب خورتییا ھەست و ھشمەندییا نەتەوی و ب خوەدیلێدەرکەتنا زمان، نرخ و چاندا کوردی ڤە گرێدایییە. ھەکە ئەم کاربن خوەدی ل ھەموو بەرژەوەندی و نرخێن خوەیێن نەتەوی دەرکەڤن و ب ھەست و ھشمەندییەک ساخلەم خوە دووری نەیارتی و بەربەرییا ناڤخوەیی بکن، ئەم دێ کاربن پێشەرۆژ و قەدەرا خوە ژی بگوھەرن. گاڤا مە خوە ژ نەیارتی و بەربەرییا ناڤخوەیی دوور خست و ئەم خوەدی ل نرخێن خوە دەرکەتن، بێگومان د رێیا تفاق و یەکیتییەک نەتەوی ژی ڤەبە.
