پشتی ھلوەشاندنا رەژیما ئەسەد ل سووریێ، رێڤەبەرێن پەکەکێ کەتبوون ناڤا بێدەنگیەکا کوور. ناڤێن ناسکرییێن پەکەکێ کو نێزیکی ھەر ھەفتە ب رێکووپێک دئاخڤین دا کو هەوەسا جەماوەری بافرینن، ڤێ جارێ جھێ خوە دان رێڤەبەرێن ئاستا ژێر. ئەڤ بێدەنگی د بنگەھا خوە دە نیشانا شۆکا پەکەکە کەتییێ یا پشتی ھلوەشینا ئەنیا شیعی و رەژیما ئەسەد بوو، و پێڤاژۆیا بریارگرتنا ھەڤپار لگەل ھەڤالبەندێن خوە بوو.
دوران کالکان د 24 کانوونێ دە بەشداری وەشانا تەلەڤیزیۆنا پەکەکێ یا ل ئەورۆپایێ “مەدیا خەبەر” بوو و بێدەنگیا رێڤەبەریا پەکەکێ شکاند. ب ئیحتیمالەکا مەزن، د رۆژێن پێش دە دێ جەمیل بایک داخویانیێن زەلالتر بدە. لێ داخویانیێن دوران کالکان ب گشتی سیاسەتا پەکەکێ یا کو ئەو دێ د ڤێ سەردەمێ دە بمەشینە دیار کر، د دەمەکێ دە کو “بەرەیا مقاوەمێ” یا ئیرانێ کو ژ سالا 2012 ڤە لگەل ھەڤالبەندی کربوون بەر ب داویێ ڤە دچە.
دوھ، دەزگەھا وەشانێ یا رووداوێ، داخویانیێن کالکان ب مانشەتا “پەکەکە ژ رۆژئاڤا دەردکەڤە” راگھاند. ب ئەشکەرەیی دڤێت بهێت گۆتن کو راستی گەلەک دووری مانشەتا کو رووداوێ نڤیسیەیە. یێن کو داخویانیا کالکان وەک “پەکەکە دێ ژ رۆژئاڤا دەرکەڤە” دخوینن، تێ وێ واتەیێ کو وان نە پەکەکە و نە ژی ئەرکا پەکەکێ قەت فام نەکرنە. ئەم ناخوازین بێژین تێگەهشتنەکا کەراتییە، لێ یێن داخویانیا کالکان وسا تێگهشتین خوەدی فەھمەکێ کەراتییێ نە. کالکان ب ئەشکەرەیی گۆت “ئەم ژ رۆژئاڤا دەرناکەڤین.”
کالکان: چ پەیوەندیا پەکەکێ ب رۆژئاڤا ڤە نینە
ھەموو ھێزێن دیارکەر دخوازن کو پەکەکە ژ رۆژئاڤا دەرکەڤە. و ژ بۆ کو رۆژئاڤا بکاربە قەدەرا خوە دیار بکە، دەرکەتنا پەکەکێ پێویستە. ل سەر مژارەکا ئەوقاس گرینگ، کالکان وەک کو بەحسا نان و پەنیری بکە، ئەڤ داخویانیا سادە ل سەر ھەبوونا پەکەکێ ل رۆژئاڤا دا و گۆت: “ئەڤ تێ گۆتن ژ بۆ کو زەختێ ل سەر رێڤەبەریا خوەسەر یا باکور و رۆژھلاتێ سووریێ چێبکن. ھەڤال جەمال ژی داخویاند. تێکلیەکا مە یا راستەراست تونەیە. لێ ئەڤ نە رەوشەکە کو ببە پرسگرێک. واتە ئەم بێژین کو وەک شێورمەند ھەنە. ئەگەر وەک تاکەکەس ھندەک کەس ھەنە کو کار دکن، واتە کوردێن نە سووریەیی ھەنە و ئەگەر ئەڤە ب پەکەکێ ڤە گرێدایی بن، ھەکە رێڤەبەریا خوەسەر یا باکور و رۆژھلاتێ سووریێ بریارێ بدە کو ئەو ژ ھەرێمێن وان دەرکەڤن، ئەو دێ دەرکەڤن. ب تایبەتی ژ بۆ پەکەکێ چ پرسگرێک نینە. چەکێن خوە دگرن و دەرباسی باکورێ کوردستانێ دبن.”
یێن کو داخویانیا کالکان وەک “پەکەکە دێ ژ رۆژئاڤا دەرکەڤە” دخوینن، دڤێت دەستپێکێ ڤێ ببینن کو “کالکان دبێژە پەکەکە ژخوە ل رۆژئاڤا تونەیە”. مادەم تونەیە، دێ چاوا دەرکەڤە. تێ وێ واتەیێ کو دەرناکەڤە، تەنێ دێ ھەول بدە کو ھەبوونا خوە کێمتر خویا بکە. دەمەکێ گۆتن کو ئەم ژ شەنگالێ ژی دەرکەتین، لێ چ کرن؟ چەند ئێزیدی نەمایش کرن و رۆژانە کادرۆیێن خوە ل شەنگالێ ھشتن و شەنگال ھین ژی ھەرێما پەکەکێ یە. گۆتن ئەم ژ مەخموورێ دەرکەتین، لێ تەنێ کەتن توونەلێن بن ئەردێ و جلێن سڤیل ل خوە کرن.
پەکەکە، رۆژئاڤا دکە قوربانێ تێکچوونا خوە
کالکان دبێژە “پەکەکەیی دێ چەکێن خوە بگرن و دەرباسی باکور ببن، ئەردۆگان ڤێ پێڤاژۆیێ باش دزانە”. تشتێ کو کالکان دبێژە “ئەردۆگان باش دزانە” چیە؟ مە بەرێ گەلەک جاران گۆت، د سالا 2014 دە د دەما بەرخوەدانا کۆبانێ دە دەولەتا ترک و پەکەکێ ل ھەڤ کرن و گەریلایێن پەکەکێ ب ئۆتۆبووسێن میتێ ژ ئامەد و مێردینێ ئانین کۆبانێ. باکورێ کوردستانێ ژ بۆی دەولەتا ترک ھات ھشتن. ئەرێ، ئەردۆگان ڤێ یەکێ باش دزانە. پەکەکێ، ب ھەڤکاریا دەولەتا ترک گەریلاتی ل باکورێ کوردستانێ ب داوی کر. و بلا کالکان ببەخشینە لێ نھا چیایێن باکورێ کوردستانێ نەمانە کو گەریلایێن پەکەکێ بچنێ. پەکەکێ ھەموو سەنگەرێن خوە وندا کرنە. لێ گەریلا دکارن چەکێن خوە بگرن و بچن جەم کالکان و بایک ل سلێمانیێ. و مسۆگەری پەکەکە ڤێ ژی ناکە.
کالکان دبێژە “ئەم بێژن شێورمەند ھەنە”. نە شێورمەند، کۆمیتەیا پەکەکێ ل رۆژئاڤا ھەیە. بلا قەت نەبەخشینە، ئەم دزانن کو کالکان ب خوە ژی د 2017 دە چوو رۆژئاڤا و کۆنفەرانس ل دار خستن. پەکەکە، پشتی تێکچوونا لەشکەری ل باکورێ کوردستانێ و ونداکرنا 90% ژ ھەرێمێن پاراستنا مەدیا یێن کو 40 سالن ل باشوور ھەبوون، ئێدی تەنێ ب دەستوورا ئیرانێ د خەتا سلێمانیێ و گەرمیان یا د بن کۆنترۆلا یەنەکێ دە و ل شەنگالا د بن چاڤدێریا حەشدا شەعبی دە دکارە بمینە. سیستەما رێخستنێ یا نها مایی، پاشخانا رێخستنێ تەنێ رۆژئاڤایە. پەکەکە، ژ سالا 2012 ڤە رۆژئاڤا ھەم ب ئیرانێ ھەم ژی ب ئەسەد فرۆت، و ل سەر رۆژئاڤا لگەل ترکیێ بازاری کر. ب تێکچوونا رەژیما ئەسەد پەکەکە جارەکا دن تێک چوو. نھا دخوازە دەرفەتێن ل رۆژئاڤا ب کار بینە ژ بۆ “گەلۆ ئەم دکارین تێکچوونا خوە چاوا ڤەشێرین”.
کالکان: یێن کو حەز ژ ترکیێ دکن دڤێت ببینن یێ کو دێ ترکیێ رزگار بکە رێبەر ئاپۆیە
پەکەکە، رۆژئاڤا وەک مالا خوە یا کو دکارە ل سەر بازاری بکە دبینە. ژ بۆ ڤێ یەکێ کالکان ژ ئالیەکی ڤە پێشنیارەکا ئاشکەرا ددە ترکیێ. کالکان وھا دبێژە: “سیستەما سەرمایەیا یەکدەستی یا گلۆبال ل رۆژھلاتێ دەریایا سپی ھەول ددە کۆنترۆلێ بستینە، ل سەر بنگەھا رێیا ئەنەرژیێ و بازرگانیێ. ب ڤی ئاوایی رێ ئامادە دکە. ئەڤ پاقژکرنا رێیە. رەوشا ل سووریێ ژی پاقژکرنا رێیە. دۆر دێ هێتە قبرسێ. ترکیە ناڤەندا شەری یە.” و پشتی ڤێ شرۆڤەیا خوە کلاکان وھا لێ زێدە دکە “یێن کو حەز ژ ترکیێ دکن دڤێت ببینن، یێ کو دێ ترکیێ رزگار بکە رێبەر ئاپۆیە”.
واتە کالکان دبێژیتە دەولەتا ترک “وەرن ئەم ل ھەڤ بکن، رۆژئاڤا د دەستێ مە دەیە، ھێزا مەیا چەکداری ھەیە. ڤێ نەدن دەستێ ئامەریکا، ئیسرایل و ھتد، لگەل ئیمرالیێ ل ھەڤ بکن، پیچەکێ جھی بدن مە ژی، ئەم ژی دێ ھەموو تشتێن د دەستێ مە دە بدن وە، ئەم رێگریێ ل پێشکەتنا رێبازا نەتەودەولەت خوازێن کورد بکن”.
و کالکان ژ بۆ ڤێ دبێژە کو ل سووریێ ھێژ ژی چارەسەری “یەکیتیا گەلانە، مۆدێلا باکور و رۆژھلاتێ سووریێ دێ ببە مۆدێل ژ بۆ ھەموو سووریێ”. لێ بەلێ دەرکەت ھۆلێ کو گۆتنێن وان یێن براتیا گەلان و نەتەوا دەمۆکراتیک و سیستەمێن وان ل رەقا و دێرازۆرێ تەنێ گۆتنێن کو مرۆڤان بێھش دکن بوون.
کالکان وە دفکرە کو کورد بێ ھش و بێ ئاقلن
گۆتنەک ھەیە دبێژە سەرێ خوە وەکە نەعامێ خستیە ناڤا خیزی دە و خوە ڤەدشێرە. سەرێ کالکان نە د ناڤ خیزی دەیە، سەرێ پەکەکێ ژی نە د ناڤ خیزی دەیە، ھەموو ب چار چاڤان ل دۆرا خوە دنێرن کا ئەم دێ چاوا ژ رۆژئاڤا سوودمەند بن، کا ئەم دێ ب کیژان تۆپێ بلەیزن و د راستیێ دە ھەول ددن کو سەرێ کوردان د ناڤ خوەلییێ دە ڤەشێرن.
گۆتنێن کالکان چ واتەیەکا دن ھلناگرن ژ بلی کو پەکەکە د کریزا رۆژھلاتا ناڤین دە ھەلوەستەکا کوردستانی نیشان نادە، دێ ب تشتێن د دەستێ خوە دە لگەل ھەر کەسی بازاری بکە و ئێریشێن خوە یێن ل سەر باشوورێ کوردستانێ بەردەوام بکە. کالکان نیشان ددە کو پەکەکە دێ بەردەوام بکە و کوردان بکشینە ناڤا زڤرۆکا شەر-پەڤچوون-تێکچوونێ یا کو ب تایبەتی د 25 سالێن داوی دە ئەو تێ دە ئاسێ کرنە. پەکەکێ بریارا خوە یا دەربارێ رۆژئاڤا دە دا: رۆژئاڤا دێ وەک ھەرێما بازاریێ یا پەکەکێ هێتە بکارئانین.
