بووبێ ئەسەر
ئارمانج و ھەدەفا زیندانا دیاربەکر، یا ئەول ئەو بوو کو زمانێ کوردی ل گرتیان قەدەغە بکە. لۆما ژی دەستپێکێ ھێدی ھێدی و ب نەرمی خوەستن کو گرتی ب زمانێ خوە ئانگۆ ب کوردی نەئاخڤن. ھەر کو دچوو ئەو ئاگرێ کو دخوەست زمانێ مە تونە بکە، گوور دبوو. وی ئاگری زمانێ مە دشەوتاند. ھەستیێن مە دکرن خوەلی. لێ ئەم پێ نەحەسیان و مە فێم نەکر کو دێ ئەو ئاگر ب تەمامی زمانی شەوتینیت.
دا کو تەڤگەر و پارتیێن کوردستانی ل باکورێ کوردستانێ ل سەر ئەساسێ ب کارئانینا زمانێ ترکی سیاسەتێ بکن، ھاتبوو دامەزاندن. د دەستپێکێ دە ڤێ باندۆرەک مەزن ل مە نەکر. ژ خوە ئەم ژی د خوەبەر، ب ھەڤرا، د موناقەشەیان و دان و ستەندنێن خوە دا، ب ترکی دئاخفتین.
لێ ھەر کو کاربدەستێ زیندانێ کوردی ل مە و ل مالباتێن مە یێن دھاتن سەرەدانا مە قەدەغە دکر، ھندەکان ژ مە ژ نوودە های ژ خوە هەبوون کا قیمەت و روومەتا زمانی چقاسی گرینگە. دووڤرا ژی ئەم تێگھشتن کو ھەبوونا ملەتەکی ل سەر ئەساسێ زمانێ وییە. مە باش فێم کر کو ھەبوون و پاراستنا زمانی، تێ واتەیا کو ئەم خوە، ملەت و چاندا خوە دپارێزین.
ل ھەمبەر وێ زلم و زۆرداریێ، ھەر چقاسی ھندەکان بەرخوە دان ژی، لێ تالیێ ئەو داخوازا کاربدەستێن زیندانێ پێک ھات. ژ بەر کو وان نە تەنێ ل مە، ھەر وەھا ل مالباتێن مەیێن کو ب ترکی ژی نزانیبوون ئاخافتنا زمانێ کوردی قەدەغە کربوون.
ژ بەر ڤێ بوو کو حەسرەتا دایکەکێ ئەو بوو کو ب کوردی بێژیتە کورێ خوە: “کورێ من تو چاوایی؟”. ژ بۆنا ئەم ب کوردی ل گەل مالباتێن خوە باخڤین. ل بەر مە و ل جەم سەرەدانکەرێن مە لەشکەرەک ئەرکدار کربوون کو ئەم نکاربن ب ھەڤرا ب کوردی باخڤین.
ئەگەر مرۆڤ د دەمەکێ درێژ دا ب کوردی نەئاخڤیت، ئێدی مرۆڤ فێری بکارئانینا وی زمانێ ل سەر مرۆڤی هاتیە فەرزکرنێ دبە. ژ بەر ڤێیە کو ئیرۆ پرانیا قەھرەمانێن وێ زیندانێ ل مالێن خوە، لگەل زارۆک و مالباتێن خوە ب ترکی دئاخڤن.
پەکەکەیا کو پەروەردەیا خوە ژ وێ زیندانێ گرتبوو ژی، دەما نیک دلەکی دەست ب شەرێ چەکداری ژ بۆنا تونەکرنا کوردان کربوو. چقاسی نە ب فەرمی ژی بت، د ناڤا وان و د پەروەردەکرنا وان دە کوردی تونە بوو. زمانێ پەروەردێ یێ گەریلایێن وان ترکی بوو.
د وەلاتەکی دە رێخستن یان ھێزا دەستھلات رەنگ و شکلی ددە ئەندام یان ملەتێ خوە. ھەگەر پارتیەک ب کیژان زمانی خوە پەروەردە بکە، کارێن خوەیێن لەشکەری، ب زمانێ داگیرکەرێن خوە پێک بینە، ئەو پارتی دێ نکاربە یان دێ نەخوازە زەرارەکا مەزن بدە خوەدیێ وی زمانێ کو ئەو ب کار تینن.
لۆما یێن زمانێ کوردی ل باکورێ کوردستانێ کوشتی، یەک زیندانا دیاربەکرێ و پرانیا کەسێن ژ ور ھاتبوون ئازادکرن بوون. یا دودان ژی، ئەو جوانێن کورد یێن د ناڤا پەکەکە دە بوون کو زمانێ خوە ژ بیر کرن. دەما زمان ژ بیر کرن، رووحیەتا کوردی ژی رۆژ ب رۆژ ل جەم وان کێم دبوو. ھەتا گھشت رادەیەکێ کو گەلەکان خوە وەکە ترک ددیتن. لۆما ژی کەمالیزم باش و ترکیە ژی وەلاتەکی ھەڤبەش ددیتن.
ژ بەر ڤێ بوو کو گەلەکێن ژ وان رێڤەبرێن پەکەکێ ژی، وەکە رێبەر و سەرۆکێن خوە ئارمانجا خوەیا کو “تو ئارمانجا مەیا پارچەکرنا ترکیێ تونەیە” دئانین زمان. ئەو ھەلوەست، ئەڤ داخواز ئیرۆ د شەرت و مەرجێن نھا دە ل سەر داخوازا عەڤدللا کو ژ بۆنا کوردان چ تشتەکی ناخوازە و ب ھەزاران کەس دەستان بۆ لێ ددن، دوبارە دبیت.
پەکەکە نە تەنێ گەریلایێن خوەیێن باکورێ کوردستانێ، ھەر وەھا ئەو جوانێن کو ژ پەرچێن دن ژی تەڤلی وان دبوون، فێری ترکی دکرن. ئارمانج ژ ڤێ، ئەو بوو کو وان ژی بەر ب ترکبوونێ ڤە ببن. فێقیێ تەکۆشین و بەرخوەدانا پەکەکە یا ژ بۆنا کۆمارەکا خورت یا ترکیێ ئیرۆ پێک ھاتیە.
ئەگەر ئیرۆ پرانیا کوردان ل باکورێ کوردستانێ ب کوردی نەئاخفن، نزانن سەدەما ڤێ یەکێ زیندانا دیاربەکررێ یا ب ناڤێ 5 نۆلی یە. یا دویەم ژی تەڤگەرا پەکەکێ یا ل سەر پەروەردەکرنا زیندانێ دیاربەکرێ و فێربوونا کەمالیزمێ یە.
لۆما داگیرکەران پەکەکە خورت و ب ھێز کر داکو ل سەر دەستێ وێ زمان و عادەتێن کوردی و کوردستانێ تێک ببەن. د ڤی واری دە دکارم بێژم کو ب سەرکەتنە. ژ بەر کو پەکەکێ ب شکل، ھێز و قاوەتا خوە رەنگ و دەنگێ کورد و کوردستانی گوھەری. جوانێن کوردان رۆژ ب رۆژ بەر ب کەمالیزمێ ڤە کشاندن.
ب گۆتنەکا دن پەکەکە جوانێن ب وێ مەزن ببوون، ھێدی ھێدی کەدی کرن و کەمالیزم د مەژی و شەخسیەتا وان دە ب جھ کر کو پشتی تەکۆشین و بەرخوەدانا 40 سالان ئیرۆ تشتەکی ژ بۆ کوردان ناخوازن. ئەم دبینن کو ل ھەمبەر ئەوقاس جانگۆریێن جوانێن کورد، ل ھەمبەر داخویانیا عەڤدللا بێدەنگیەک ھەیە و ھەتا گەلەک ژ جوانێن ب وێ مەزن بوونە، ڤێ مالوێرانیێ دپارێزن.
دخوازن قلفەکی بۆ لێدەن و بێژن ھەبوونا ترک و کوردان ب ھەڤرا د بەرژەوەندیا وان دەیە. لێ فێم ناکن کو ئەڤە تەنھا تونەکرنا کوردان و خورتکرنا کۆمارا ترکانە.
ھەگەر مە، باب و باپیرێن مە د سەد سالان دە ل بەرخوە دان، پشتی سەد سالان ئێدی ب رێیا پەکەکێ دێ پی و باسکێن ملەتی بشکێنین دا کو مافەکی نەخوازن. ژ خوە پرۆژەیا دامەزراندنا پەکەکێ ژی ل سەر ڤی ئەساسی پێک ھاتبوو.
ھەگەر ئارمانج و ھەدەفا پەکەکێ ژ بۆنا ئازادیا کورد و کوردستانێ ھەبا، دا پرانیا رێبەرێن وێ ژی خوە فێری کوردی کن. ھم ئەڤ نەکر ھم ژی کوردێن ترکی نەدزانین فێری ترکی کرنە.
وەکە چاوا د زیندانێ دە پرانیا گرتیێن وێ زیندان تەسلیم گرتن و وەکە ترکەکی ژ وێ زیندانێ دەرکەتن. پەکەکێ ژی کادرۆیێن زیرەک و کوردپەروەر د ناڤا خوە دە، بێ کو ھایا وان ژێ ھەبە ھێدی ھێدی ئەو کەمالیزما کورد جینۆساید کرین و کوردستان وێران کری، ل جەم وان شرین کر. لۆما ژی عەڤدللا چ دبێژە بێ کو ھندەک کەس بفکرن دەستان بۆ دقوتن. عەڤدللا ژی ڤێ یەکێ باش دزانە لۆما ل سەر ناڤێ پێڤاژۆیا ژناڤبرنا کوردان یەکی ترک و یەکا عەرەب ڤێ ب رێڤە دبن.
(وێ بدۆمە)
