پرتووكێن كو ئۆجالان ئیدیعا دكه وی نڤیساندنه، فكر و رامانێن كێ نه؟!
ڤەگوهەرتنا پرۆژەیا سیاسی ژ ئارمانجا دەولەتبوونێ بەر ب ئارمانجا پشتی دەولەتبوونێ ڤە
دەما کو د ناسنامە و دەستهلاتداریێ دە گوهەرتنێن بنگەهین چێببن ئەڤ جورە گوهەرتن چێدبن.
هێژایی گۆتنێیە کو دەولەتا ترک ت گوهه‌رتنه‌ك د ناسنامە و دەستهلاتداریا خوە دا نه‌كرنه.
لێ کەسایەتا ئابدوڵاهـ ئۆجالان کو خوە وەکە رێبەر و پێخەمبەرێ کوردان ب ناڤ دکر، ده‌ست ئاڤێت گوهه‌راندنا ناسنامە و ئارمانجێن کوردان.
ئه‌ڤی كه‌سی د ناڤه‌راستا تەکۆشینا خوە یا سیاسی دە داخوازا دەولەتەکە کوردی یا سەربخوە ل سەر بنگەها تێگەها مارکسیزمێ کر، نەتەوەپەروەری پیرۆز دا ناسکرن و ئاخ وەک شەرەف و نامووس هەساپ کر. هەر کەس ئان ژی پارتیەکە سیاسی کو داخوازا دەولەتا کوردی نەکربا، وی ئه‌و ئالی وەکە خایین ددا ناسكرن.
ئۆجالان د داویا تێکۆشینا خوە یا سیاسی دە بانگا دەمۆکراتیککرنا نەتەوەیان ل سەر بنگەهێ سۆسیالیزما زانستی کر، نەتەوەپه‌روه‌ری وەکی پاشڤەرووتی قەبوول کر و ئاخ ژی تەنێ وەکی هەڤکێشەیەک سەمبۆلیکا ناسنامەیێ ناس کر.
ل پشت ڤێ گوهەرینا ئەبدوڵاهـ، چەند تۆرەیێن ناکۆکیێن رەوشەنبیرییێن ناکۆک و هەلوەستێننە زەلال هەنە، کو پێویستی ب ڤەکۆلینەکە فەلسەفی هەیە.
گه‌لۆ ژ نەتەوەپەرەستیێ هەتا پۆست دەولەتبوونێ، دبه پێشکەتن ئان بنكه‌تن؟؟
بەریا هەر تشتی گرینگە کو مرۆڤ رەخنەکرنا نەتەو-دەولەتێ وەکی ئاموورێ چەوساندن و ئاسیمیلاسیۆنێ و پارچەکرنا ناسنامەیا نەتەوەیی ژ هەڤ جودا بکن.
لێكۆله‌رێ ئیرلاندی بندیكت (1936-2015) نەتەوبوونێ وها پێناسە دکە: نەتەوە وەکە جڤاکەکە ئاشۆپی یه، ل سەر بنگەها داخوازا ژیانا ب هەڤ رە هاتیە ئاڤاکرن.
لێكۆله‌رێ فرانسی ئارنست رینان (1823-1892) د دەربارێ نەتەوەبوونێ دە دبێژە: نه‌مه‌رجه نەتەو ل سەر یەکتیه‌كا ئەتنیکی وه‌ره ئاڤا كرن، نه‌ته‌و ل سەر ئیرادەیا ژیانا ب هەڤ رە هاتیە ئاڤاکرن.
ئۆجالان پشتی چوویینا ئیمرالیێ ل سەر رامانێن ڤان فەیلەسۆفان و گەلەک کەسێن دن لێکۆلین کر. د بن باندۆرا ڤان فەیلەسۆفان دە مایە و هاتیه نەتەوەیا کورد و دەولەتا کورد ژی ل سەر رامانێن ڤان فیلۆسۆفان لێکۆلین کرنە و ئه‌و شیرۆڤه ب ناڤێ خوه د مانیفه‌ستۆیێن شارستانیه‌ت ده پارڤه‌كرنه، ئۆجالان ل ڤر نه ته‌نێ نه‌ته‌و-ده‌وله‌ت ره‌خنه‌كریه، به‌لكو گه‌له‌كی زێده‌تر چوویه.
ئابدوڵاهـ ئۆجالان هەتا وێ ئاستێ چوویه كو دبێژه: بەرپرسیاریا مێرانی و ده‌ستهلاتێ د ناڤا كوردان ده وه‌كریه كو تاكێ كورد ببه كه‌سه‌كی سته‌مكار. ئانگو دەولەتێن ئەرەب، فارس و ئۆسمانی ت زولم ل كوردان نه‌كریه، به‌لكو سته‌ما كو كورد راستی وێ هاتنه ژ ئەنجاما باڤکسالاری یا کوردانە کو ئه‌ڤ یێك بوویه سه‌ده‌م کورد ب خوه سته‌مێ ل خوە بكن.
ب گۆتنه‌مه دن هه‌ر وه‌كه كو ئه‌ڤ ده‌وله‌ت سیسته‌ما وان نه‌باڤكسالاری یه و ئه‌و ژ چه‌وساندنا نه‌ته‌وا كورد بێ گونه‌هن.
ئابدوڵاهـ ل ڤر ناسه‌كنه، پێشده‌تر دچە و دبێژە: بانگا نەتەو-دەولەت خەیالا دەولەتێن کاپیتالیستە. یانی نە بەرژەوەندی و ئارمانجا کوردانە.
ل ڤر کریزا هشمەندیێ پێک تێ.
گۆتووبێژا نەتەوەیی یا کورد گۆتارەک رزگاریخوازە یان گۆتارەکە دژ-کۆلۆنیالە؟
گه‌لۆ گەر نەتەوەیەک خوەدی دەولەتەک نەتەوی نه‌به، ما مرۆڤ دکارە وەکی ده‌وله‌ته‌ك نه‌ته‌وی رەخنە بکە؟
ئۆجالان تێ و ل گۆری رامانا بوکچین فکرا خوە ل سەر دەولەتبوونێ ئاڤا دکە و دبێژە: دەولەت پیرامیدەک و ئاڤاهیەک توندە کو قەت چارەسەر نابە.
ئەبدوڵاهـ ل ڤر چ ب مه‌به‌ست و چ بێی مه‌به‌ست تشتەکی پاش گوهـ دكه، ئه‌و ژی ده‌وله‌تا نه‌ته‌وی گه‌لێن بنده‌ست نه‌ئیمتیازەکە، لێ خەونه‌كه ژ ئێش و ئازارێن گه‌لێن بندەست دەرکەتیە هۆلێ.
دیسا ئابدوڵاهـ ئۆجالان ل دژی فکرا دەولەتبوونێیە، لێ دەڤ ژ نەتەوەپەرەستیێ بەرنادە. لێ نە ئەوە نەتەوەپەروەرییا كو د فكرا هه‌ر كورده‌كی ده، لێ ئۆجالان نه‌ته‌وه‌په‌روه‌رییێ به‌ر ب ئه‌ردنیگاریێ ڤه دبه د ئاخافتنێن خوەدێ ووسا میناكان دده:
چیا بۆ داییکێ د گوهه‌رینه.
وەلاتی بۆ ئۆرگانیکبوویینێ د گوهه‌رینه.
ناسنامەیێ ڤەدگوهەرینە رێسایێن هه‌بوونێ و بێی سینۆرییا رامانێن هه‌ستیاری.
ئه‌ڤ یێك هەلبەستێن كو كوردستانێ سه‌مبۆلیك دكن تینه ب بیر تینه، ئان ژی تێگەها ئیلیادایێ یا ژ بۆ جیهێن پیرۆز یێن کو ژ بۆ هەموو مرۆڤان دبن ناڤەندا گەردوونیبوونێ.
بۆ نموونە، شرۆڤەکرنا كاسیرى یا مرۆڤێ سەمبۆلیک كو دبێژە تشتێن پیرۆز ب زمان و ئەفسانەیێ تێنە هلبەراندن.
ئەشکەرەیە کو ئابدوڵاهـ ئۆجالان ژ نوو ڤه خوەندنا نەتەوەتیێ کریە، کو ژ ئاستا ئەردنیگاریا سیاسی دەرباسی جەوهەرا هەبوونێ یا سەمبۆلیک بوویە.
دبە کو خوەندەڤان بپرسە گەلۆ باشە کو ئابدوڵاهـ دەڤ ژ نەتەوەپەروەریێ بەرنەدا؟ نا، نە باشە، ژ بەر کو ئەبدوڵاهـ هاتیە و هەول دایە کو فکرا دەولەتا نەتەوەیی یا کوردی د ژیانا کوردان دە ژ هۆلێ راکە، وی وەک پرۆژەیا ئیبراهیمی یا ژ بۆ دەولەتا ئیسرائیل، بێیی پرس و پرسیاریێ جیهێ ئاخا پیرۆز گرتیە. ئەڤ دزیەکە فكرییه، ژ ئالیەکی ڤە ل دژی ئیسرائیلێ دئاخڤه و ژ ئالیێ دن ڤە ژی رامانا فەلسەفی یا ئیسرائیلێ ژ بۆ خوە دگرە، ژ بۆ کو جل و بەرگێن سیاسی ژ پرسگرێکا کورد بخه، یانی پرسگرێکا کورد، کو پرسگرێکەکە سیاسییە، بگهینە پرسگرێکەکە نوو یا تەسەووفی یا نەتەوەیی.
ئۆجالان دەولەتێ وەکی پێكهاته‌یه‌كی هقووقی رەد دکە، لێ ده‌ستهلاتا هشێ ب ناڤێ فکرا سەرۆک دپارێزە.
ئەڤ ژی فكرا میشیل فوكویه دەما کو دبێژە: دەستهلات نەتەنێ ب رییا هێزێ سته‌مێ دكه، د هەمان دەمێ دە ب رییا ئاخافتنێ ژی دكه.
هیگل دەولەتێ ب ڤەگۆتنا ئاقلێ دیرۆکی ڤە گرێددە، لێ ئابدوڵاهـ ئۆجالان ژ بەر کو رامانا وی نە ل سەر ئاقلمه‌ندیێ یه، ل سەر پیرۆزیا جڤاکییە، ل دژی ڤێ نێرینێیە.
دەما کو ئابدوڵاهـ ژ دەولەتەکە سەربخوە دگوهەرە و دبە دەمۆکراتیزەکرنا گەلان، ئەڤ نایێ وێ واتەیێ کو دەڤ ژ دەستهلاتداریێ بەردایە، لێ بەلێ ژ دەستهلاتداریا ئەشکەرە دەرباسی دەستهلاتداریا ڤەشارتی بوویە.
پارادۆکسا مەزنا ئابدوڵاهـ ئۆجالان ژی هه‌ر ئەڤە:
– هێزا دەولەتێ رەد دکە، لێ هێزا ئاخافتنێ ئاڤا دکە.
– ل دژی نەتەوبوونێیە، لێ ئەو نەتەو دێ جارەکە دن ئەردنیگاریەکە پیرۆز دەرخە هۆلێ.
ب کورتاسی:
ئابدوڵاهـ نەتەو-دەولەت رەد کر، لێ مۆدەلەکە نوو یا راستەقینا عەدالەت و وەلاتیبوونێ پێشنیار نەکر.
وی سەروەری رەد کر، لێ دەستهلاتداریەک یەکالی یا زندی ناس کر و ب ئیلهام به‌خش دا ناسین.
ل سەر ناڤێ ئاخێ ئاخڤی، لێ هقووق و ماف هاتن بێدەنگکرن.
ژ هۆلێ راکرنا نەتەو-دەولەتێ نە بەسە، دڤێ ل شوونا وێ فەراسەتەکە ئالتەرناتیفا ئازادیێ وه‌ره هۆلێ، ئه‌ڤ یێك پێویسته، زێده‌باری ڤێ دڤێ مرۆڤ ب سەمبۆل و ئه‌فسانه‌ییبوونێ ڤە نه‌یێن گرێدان.
