پرتووكێن كو ئۆجالان ئیدیعا دكه وی نڤیساندنه، فكر و رامانێن كێ نه؟!
د نڤێسێن ئابدوڵاهـ ئوجالان ده ووسا دیار دبه كو ئه‌و یه‌كه‌م كه‌سه ل دنیایێ ده‌ر بارێ ئازادیا ژنێ ئاخڤی یه.
چما ئەم ئۆجالان ووسا پێناسە دکن؟
ژ بەر کو ئابدوڵاهـ قەت بەحسا چاڤکانیا گۆتنێن خوە ناکە، ئەم هەمی دزانن کو د پرەنسیبێن نڤیساندنێ دە، دەما کو بەحسا چاڤکانی نه‌یێ کرن، ئه‌ڤ دهێته وێ واته‌یێ كو ئه‌و نڤیساندن ژ فكر و رامانا نڤیسکار ب خوە یە.
ئابدوڵاهـ هەر وها دەستنیشان دکە کو بەری وی تو ژنان مافێن خوە نەخوەستنە و ئەو یەکەم کەس بوو کو ژن مۆتیڤه كرنه دا ژ بۆ كو مافێن خوە بخوازن.
ل ڤر ئەم ژ ئابدوڵاهـ ئۆجالان ره دبێژن، بەریا تە ب هەزاران ژن هەبوونه کو د نڤیساندن د قیریان و پەرەستگەهێن مێران ب قەلەمێن خوە هلوه‌شاندنه و دیوارێن فەلسەفەیا باڤکسالاریێ ژ ناڤ برنه.
ئابدوڵاهـ ئۆجالان نڤیسێن ڤان چالاکڤانێن مافێن ژنان خوەندنە، ناڤەرۆکا ئاخافتنێن وان ژ خوە رە گرتنە و هنه‌كی گوهەرتنە، پشتره ب هەمان ناڤەرۆک و رامانێ وەشاندنە و خوە کری یە ئیلهامبه‌خشێ مافێن ژنان.
سیمۆن دی بۆفوار (1908-1986) فیلۆسۆفەکە فرانسی بوو کو ل سەر فەلسەفەیا هەبوونێ و تەڤگەرا ژنان یا سەدسالا 20ان ب بەرفرەهی نڤیساند.
وێ د سالا 1949ان ده گۆتبوو: «ژنه‌ك ژ داییك نه‌بوویه كو ببە ژن، لێ ئه‌و تێ كرن كو ببه ژن، مینا کو د هشێ وێ دە ده‌رزه‌كێ ڤەکن و حه‌قیقه‌تێ بخن تێ دە».
دیسا، سیمۆن دبێژە: «ژن نە چەرمە، لێ گۆتاره‌كه ل سەر لاشی تێ دالقاندن».
پاشێ فیلۆسۆف، لێكۆله‌ر و رەخنەگرا ئامەریکی جودێت باتلر كو ل 1956ێ ژدایک بوویە، ئه‌و د داویا سەدسالا 20ان دە هلوه‌شاندنێ بەردەوام دكه و دبێژه: «زایەند نە خوەستەکە، لێ دوبارەکرنا تشتەکییە دا کو ئەم بفکرن کو ئەو راستە».
پشتره چەند فیلۆسۆفێن دن یێن ژن (بێتی فریدان، جۆلیا كریستیڤیا) ل سەر ژنان ئاخڤینە و هەبوونا ژنان شیرۆڤە کرنە و گهاندنه وێ ئاستێ کو لاشێ ژنێ ڤەگوهەرینن بۆ زمانێ بەرخوەدانێ.
ئەڤ تێگەهـ ل سه‌ر ئاستا جیهانی كرنه دورهێل، نەكو هنه‌ك گۆتارێن ره‌وهوانبێژیێ.
پشتی نیڤ سەدسالێ ژ بەرخوەدانا ڤان فیلۆسۆفێن ژن، ئابدوڵاهـ ئۆجالان ژ نوو ڤه هاتیه و د زیندانێ ده تەنێ فكر و رامانێن ڤان فیلۆسۆفان خوەندنە و رابوویه پرتووکەک ب ناڤێ مانیفەستۆ ل سەر ژنان وەشاندیە بێیی کو بەحسا نڤیسکارێن راستین یێن وان فكر و رامانان بکە و گۆتیه:
ژن ژ بۆ کۆلەتیێ نەهاتنە دنیایێ، لێ ئەو تێن کۆلەكرن.
ئەو تشتێن کو ئابدوڵاهـ ل سەر ژنان نڤیساندنە، نه‌رامانێن وی ب خوەنە، لێ دزینا دەنگێ ژنانه بێیی کو ناڤێن وان ببێژە.
«ئەو نەدەنگ و رامانێن نوو نه ژ بۆی ژنان، دەنگ و رامانێن فیلۆسۆفێن به‌رێ ئێن ژنانه، لێ ب دەنگێ مێرەکی نە ل شوونا دەنگێ وان ژنان، به‌لێ ئۆجالان دبێژه: کو ئەڤ ئیلهام د زیندانێ دە ژ من رە هاتیه».
ئابدوڵاهـ، كۆمكه‌رێ گۆتنێن سیمۆن دی بۆفوارێ یه بێیی كو ناڤێ وێ ببێژه، ئۆجالان چوویه ل مه‌یدانا فۆكۆی مه‌شیایه و بێیی كو ناڤێ خوه‌دیێ مه‌یدانێ بینه زمان، فكر و رامانێن بتله‌ر دزینه و د گیانێ پارتایه‌تیێ ده ب ئاوایه‌كی سۆفیگه‌ری ڤه‌گۆتنه و ووسا پێشان دانه كو ئه‌و د گرتیگه‌هێ ده گهیشتیه وێ حه‌قیقه‌تا گیانی.
پشتی کو ئابدوڵاهـ ئەڤ مانیفەستۆ وەشاند، من کەسەک نەدی کو جەسارەت بکە وەرە و ژ ئۆجالان ره ببێژە: «تە ئەڤ فكر و رامان، لێکۆلین و تەئۆری ژ کو دەرێ ئانیە»؟.
ژ بەر نەزانینا کادرۆیێن پارتیا کارکەر و نەزانینا وان ئا ل سەر رەوشەنبیرێن جیهانێ، ئەو مینا مرۆڤێن بێخوەندەنە کو ژ دەردۆرا خوە هایدار نینن. ئه‌و د وێ باوه‌رێ ده نه كو ئەڤ رامانێن ئابدوڵاهـ رامانێن خوەدایی نە و ب رێیا ئیلهامێ ژ بۆی وی هاتنە.
ژ بەر ڤێ یەکێ، د ناڤبەرا کادرۆیێن پارتیا کارکەران دە هاوكێشه‌یه‌ك چێبوویە، ئه‌و ژی ئه‌ڤه:
«دزینا فكرێ بۆ قانوونه‌كه پیرۆز هاتیه ڤه‌گوهه‌راندن».
ئەڤ قانوونا پیرۆز مینا پەرەستگەهەکێ لێ هاتی یە. تەنێ ژن خوەدی مافێ کەتنا ڤێ پەرەستگەهێنە. دەما ژنەک دکەڤە پەرەستگەهێ، ئازادیا وێ دێ ب قه‌ده‌ر ئیتاعەتا وێ شه‌ریعه‌تا پیرۆز به یا كو ئابدوڵاهـ ئۆجالان ئافراندی، ئانگۆ، ئازادیا ژنان گرێدای گۆتار و ئاخافتنێن ئۆجالانه.
ژ بۆ ژنان پر گرینگە کو بزانن ئابدوڵاهـ، نه‌كه‌سه‌كی بیرمه‌ند و رەوشەنبیر ئان ژی ئافرینەره، لێ وێنەیەک نوویه ژ بۆی ژنان هاتیە خێزکرن.
ژن ل جه‌م ئۆجالان، ئه‌و ژنه کو ب گۆتنێن وی رازییە، گه‌ر رازی نه‌بە ژی، ئه‌ڤ دهێته وێ واته‌یێ كو ئه‌ز ژن هێژان ژ بازنه‌یا مێران دەرنەکەتیە.
د ئاخافتنێن ئابدوڵاهـ دە، جهـ ژ بۆ ژنان تونەیە کو ژ سینۆرێن ئاخافتنا وی دەرکەڤن. دڤێ ژن ل سەر رۆلا خوە نەفکرن و رەخنەیێ ل ئاخافتنا وی نەکن.
تشتێ کو مە ب کورتاسی ل سەر هشێ ئۆجالان دەربارێ ژنان دە وەشاندیە، خوه‌یا دكه کو ڤی زلامی ت پرۆژەیێن رزگاریێ ژ بۆی ژنان نه‌ئافراندنه، لێ پرۆژەیەک پسیکۆلۆژیکێ ره‌هوانبێژیێ ژ بۆی چێكرنا ژنەکە پارتیێ یا عیار 24 ئافراندیه، ئانگۆ ل گۆری ئۆجالان دڤێ ژن رامانێن وی ژ بۆی خوه بكن نه‌خشه‌رییه‌ك و بۆ هه‌ر تشتی ئه‌ساس بگرن و ناڤێ ئۆجالان ل سەر ئالایێ وه‌كهه‌ڤیێ وەرە نڤیساندن.
دزی نە ئەو تشتە کو ژ به‌ریكێ تێ کرن، لێ دزیا هەری مه‌زن دزیا فكر و رامانێن مرۆڤان نه.
ئابدوڵاهـ ب تۆهمەتا دزیا رەوشەنبیری دبە مەزنترین سووجدارێ جیهانێ و ئەڤ جورە دزی ژ ته‌په‌سه‌ریێ مەزنترە.
چما چ ژ ته‌په‌سه‌ریێ مه‌زنتره ؟
ژ بەر کو گاڤا هوون خوە دكن خوه‌دیێ رامانێن کەسەکی دن، ئەڤ تێ وێ واتەیێ کو هوون ژ رییا زانستی دەرکەتنە و هوون بوونه ساخته‌كارێن دیرۆکی.
ئەڤ تەنێ ژ بۆ وێ یەکێیە کو ته‌نێ ئۆجالان د گۆتارا خوه ده ووسا بده خوه‌یا كرن كو ژن وه‌كی کانالەکێ نه ژ بۆی ڤەگوهەستنا گۆتارا وی و مەشرووعیەتا گۆتارا خوه ژ ژنبوونا ژنان، نە ژ هێزا ژنان، وەربگرە.
