پرتووكێن كو ئۆجالان ئیدیعا دكه وی نڤیساندنه، فكر و رامانێن كێ نه؟!

هەموو هێزێن نوو ل رهوابوونێ دگەرن، لێ ئەو رهوابوونا ل سەر رامانێن دزیتیێ ئاڤا دبە، ل وێ دهمێ ئهو زانین دبە سووج، پیرۆزی دبە دزی، گۆتار دبە وارێ دەنگێن بێ خوهدی.
دەما کو ئابدوڵاهـ ئۆجالان هاتە گرتن و چەند نڤیس ب ناڤێ مانیفەستۆ ل زیندانێ وەشاندن، ئەڤ نڤیس نه ژ ئەنجاما پێشکەفتنا وی یا رەوشەنبیری یا بەرێ بوون، لێ دزیەکە رەوشەنبیری بوون، ژ بەر کو ناڤەرۆکا وان نڤیسان دەمەک درێژ بەری وی هاتبوون نڤیساندن و وەشاندن، لێ ئابدوڵاهـ ئەو رامان ب ئاوایەکی مەتافزیکی ئامادە کر و شیرۆڤە کر کو دڤێ ب ت ئاوایی دهستوهردان تێ ده نههاتبا كرن.
ئیرۆ ئەمێ هەول بدن کو تێگەها نەتەوەبوونێ نیقاش بکن کو ئابدوڵاهـ ئۆجالان د ڤان دەمێن داوی دە 180 پلە گوهەرتیە. ئەمێ هەول بدن ببینن کا ئەڤ پێناسەیا نەتەوەبوونێ یا ئۆجالانه ئان ژی مینا پێناسەیێن دن ئۆجالان دزی نه و ل سهر ناڤێ خوه پارڤهكرنه و ناڤێ خوەدیێ ئۆریژینال یێ وان پێناسهیان دیارنهکریه.
ئۆجالان دبێژە: «دەولەتا نەتەوەیی هێزەک داگیرکەرە، ئەو شدەت و باڤکسالاریێ دئافرینە، ئەو داگیرکەریا ئەخلاقێیە».
د سالا 1975ان دە، فیلۆسۆفێ فرانسی میشێل فۆكۆ (1926-1984) گۆت: «دەولەت نەتەنێ ب رێیا قانوونێ تێ دامەزراندن، لێ بەلێ ب تۆرهكا دەستهلاتداریێ تێ ئافراندن و ل سەر واتەیا ژێهاتی و نەهەقیێ تێ ئاڤاکرن».
د سالا 1980ان دە، بوکچین ئیدا کر کو دەولەتا نەتەوەیی ئازادیێ ب دەست ناخە، لێ بەلێ مرۆڤان ب دارێ زۆرێ ئۆرگانیزە دکە کو بەرەڤاژی دەمۆکراسیا ناڤخوەیی یە.
شرۆڤەکرنەکە کورتا ڤان هەرسێ تێگەهان و گرێدانا وان:
ئەشکەرەیە کو تێگەها «دەولەت هشهكی داگیركهرایه» نە فکرا ئۆجالانه، لێ ئەو ژ میشێل فۆكۆ هاتیە گرتن ب ئاوایەکی کو گرسەیێن بەرفرەهـ، مینا بۆکچین، هەمان تشت کرن. پشترە ئابدوڵاهـ هات کو ڤێ تێگەهێ ل سەر دەولەتا نوو یا کوردی بجیهـ بکە، دا کو وێ وەکی هنجەتەکێ بکار بینە دا کو ل دژی سەرخوەبوونا کوردان دەرکەڤە. گەر کورد دەولەتەک نەتەوەیی ئاڤا بکن، ئەوێ بکەڤن هەمان دافکێ.
ل سهر ڤێ بنگههێ ل رۆژێن دهرباسبوویی هونەرمەندێ کورد دیار دێرسم د ڤیدیۆیەکێ دە دبێژە:
«ئەم دەولەتەکە کوردی ناخوازن، وەرن ئەم بهرێ خوە بدن دەولەتێن ترکیە، ئیران و ئیراقێ، کو ل سەر بنگەها نەتەوەیی هاتنە دامەزراندن كا ئهو گهیشتنه چ حالێ».
لێ هونەرمەند ژ بیر کریە کو دەولەتا کو ئەو نها تێ دە دژی، کو ل سەر بنگەها نەتەوەیی هاتیە دامەزراندن، خوەدی ئاستەکە بلند یا دەمۆکراسیێ و پاراستنا مافێن مرۆڤانە.
ل ڤر ئەز دخوازم ببێژم کو ئابدوڵاهـ ئۆجالان دڤیابوو بزانبوویا کو میشێل فۆكۆ گۆتیە کو «ئەڤ پێناسە نەپێناسەیەکە گەردوونی یە» و ژ بەر ڤێ یەکێ وی گۆتیە کو دڤێ ئەم بالدار بن.
ههر وها دڤێ ئۆجالان ئهو ژی بزانبوویا کو بوکچین دبێژە: «دەولەتا نەتەوەیی د قۆناغا یەکەم دە پر پێویستە و جڤاکەک بێ دەستهلاتداری یۆئوتوبە-ئەک پێشکەتییە».
ژ ئالیێ دن ڤە، ئۆجالان دبێژە کو «ئازادی ب رێیا دەولەتێ پێش ناکەڤە، لێ ب رێیا ئهخلاقێ جڤاکی تێ ئافراندن».
وەرن ئەم لێکۆلین بکن کا ئۆجالان ئەڤ تێگەهـ ژ کو دزی یه. ئەز دبێژم دزییە، ژ بەر کو گاڤا وی بەهسا وێ کر، بەهسا چاڤکانیێ نەکر و خوە وەکی خوەدایێ ڤێ ئافراندنێ دا ناساندن.
د سالا 1949ان دە، دە بۆئوفارێ، بەری ئۆجالان، ئهڤ ڤێ تێگەهـ د لێکۆلینا خوە ده بهحس كریه دەما دبێژه: «وهختا ئهخلاق دبه رییهك ژ بۆی دهستهسهر كرنا ئهوێ دن، ل وێ دهمێ گرتن دبه ماسکەیەک نوو یا دەستهلاتداریێ».
دیسان د سالا 1958ان دە، لێكۆلهرا جهوو یا ئالمان «هانناهـ ئارەندت» گۆت: «دەمۆکراسی نە ب ئەخلاقێ، لێ ب بلندبوونا دەنگێن جوودا ل جیهانێ تێ ئافراندن».
ئەشکەرە بوو کو ئۆجالان تێگەها «ئهخلاقێ سیاسی» ژ ژ لێكۆلهرێن فرانسی گرتبوو و ئەو کربوو گۆتارەک یەکگرتی کو دڤێ نەیێ دانووستاندنکرن.
دەما کو مرۆڤ ئاخافتنا ئۆجالان یا ل سەر دەمۆکراتیککرنا گهلان دخوینە، مرۆڤ دگهیژە وێ ئەنجامێ کو ئەو دەمۆکراتیککرنا گهلان د دەنگێن جودا دە نابینە، لێ هەستهكه ل دۆرا هەمان تێكستێ دزڤرە، کو ل سەر وێ تێكستێ ژی دەمۆکراتیککرنا گهلان هاتیە نڤیساندن.