شەیخمۆس ئۆزەنگین
دەولەتا ترک، ب ھەڤکاریا عەبدوللاھ ئۆجالان و شاخێ وێ یێ سیاسی ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ، پەیەدێ، د دەربارێ پاشەرۆژا ھەرێما کوردی یا سووریێ دە پلانێن ڤەشارتی دمەشینە. ئارمانجا ڤان پلانان چیە و چما ئەڤ پێڤاژۆ ب ئاوایەکی ڤەشارتی دهێت برێڤەبرن؟
بەرپرسیارێ پەیەدێ ئالدار خەلیل، د داخویانیەکێ دە راگھاند کو شاندەک دێ ژ بۆ گۆتووبێژکرنا قەدەرا رۆژئاڤایێ کوردستانێ لگەل حکوومەتا شامێ تێکلیێ دەینە، لێ ئەڤ شاندە تەنێ دێ ب ناڤێ رێڤەبەریا “باکورێ سووریێ” (پەیەدێ) بچە. ئەڤ داخویانی پشتی کۆنفەرانسا 26ێ جۆتمەھا 2025ێ ل قامشلۆ دهێت، کو تێ دە بریار ھاتبوو گرتن کو “شاندەکا ھەڤپار یا کوردان بچیتە شامێ”. لێ چما پەیەدە ڤێ بریارا ھەڤپار رەد دکە؟
پلانا ئۆجالان و دەولەتا ترک
سەدەما ڤێ یەکێ، پلانا ھەڤپارا دەولەتا ترک و عەبدوللاھ ئۆجالانە، کو ب ناڤێ “پارادیگمایا نوو” تێ بناڤکرن. ل گۆری ڤێ پلانێ، “ھەرێما کوردی یا سووریێ بێی داخوازا ستاتویەکێ دێ رادەستی رێڤەبەریا شامێ هێت کرن.” ئەڤ بریارە ب ئاوایەکی ڤەشارتی، ب رێیا تێلەفۆن و نامەیان، د ناڤبەرا دەولەتا ترک و ئۆجالان دە ھاتیە دەرکرن لگەل سەرکردەیێن پەیەدێ. پرانیا کادرۆیێن کورد ژ ڤان دانوستاندنان نە ئاگاھدارن، ژ بەر کو ئۆجالان و پەیەدە دترسن کو ئەڤ پلانە د ناڤ کوردان دە کارڤەدانێن توند چێبکە.
ئەگەر شاندەکا ھەڤپار یا کوردان بچیتە شامێ، پلانا “رادەستکرنا رۆژئاڤایێ کوردستانێ ب حکوومەتا شامێ” دێ ب ئەشکەری دەرکەڤە ھۆلێ. ژ بەر ڤێ یەکێ، پەیەدە دخوازە گۆتوبێژان ب تەنێ ب دەستپێشخەرییا خوە بمەشینە، دا کو ئەڤ راستیە ژ کوردان بهێت ڤەشارتن.
ژ سالا 2012 ڤە، پەیەدێ گەلەک جاران ل دھۆک و ھەولێرێ لگەل ئەنجوومەنا نیشتیمانی یا کوردی (ئەنەکەسێ) پەیمان ئیمزە کرن، لێ چ جاران ل گۆری ڤان پەیمانان تەڤنەگەریا. د کۆنفەرانسا جۆتمەھا 2025 ل قامشلۆ دە، ھندەک دەردۆرێن کوردان ھێڤی دکرن کو یەکتیا کوردی دێ پێک وەرە. لێ ڤێ کۆنفەرانسێ، وەکی کو من بەرێ ژی گۆتبوو، ئەنجامەک دەرخست ھۆلێ کو تەنێ ل سەر کاغەزێ ما. داخوازێن کۆنفەرانسێ نەزەلال و بێ ئیستقرار بوون، ژ بەر کو ئارمانجا پەیەدێ نە یەکیتی، لێ خاپاندنا ئالیێن دن یێن کوردان بوو، دا کو وان د بن کۆنترۆلا خوە دە بھێلە و بکە شریکێ پیلانێن خوە.
داخویانیا ئالدار خەلیل، کو پشتی بانگا سەرۆکۆمارێ ترکیێ رەجەب تەییب ئەردۆگان ھات، ڤێ یەکێ ئەشکەرە دکە. ئەردۆگان ژ رێڤەبەریا شامێ خوەست کو “پەیمانا لگەل پەیەدێ زووترین دەم بهێت جیبجیکرن.” گەلۆ ئەڤ پەیمانە چیە؟
ما کورد ژ ڤێ پەیمانێ ئاگاھدارن؟
چما پەیەدە ڤان گۆتوبێژان ب دزی دمەشینە، ھەتا ژ ھندەک کادرۆیێن خوە یێن نێزیک ژی ڤەدشێرە؟
کوردێن کو ھێژ باوەر دکن کو پەکەکە، ئۆجالان، مەزلووم عەبدی کو وەکی “کورێ مەعنەوی”یێ ئۆجالان تێ بناڤکرن و پەیەدە دێ خوەسەریەکێ ژ بۆ رۆژئاڤایێ کوردستانێ بدەست بخن، د خەلەتیەکێ دە نە. ئارمانجا دامەزراندنا ڤان رێخستنان نە بدەستخستنا مافێن کوردانە، لێ بەرەڤاژی، پێشیلێگرتنا ستاتویەک ماییندە یا رۆژئاڤایێ کوردستانێ یە. ئەڤ یەک د دیرۆکا وان دە ژی ئەشکەرەیە: پەکەکە و پەیەدە ھەر تم ل دژی یەکتیا کوردان و دەستکەفتیێن وان یێن سیاسی تەڤگەریانە.
رەوشا جیۆپۆلیتیک و رۆلا ھێزێن ناڤنەتەوەیی
ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ و سووریێ، نە تەنێ دەولەتا ترک، شام و پەیەدە ھەنە. ھێزێن وەکی ئەمەریکا، فرانسا، ھێزێن ھەڤپەیمانان و ئیسرایل ژی ل ھەرێمێ خوەدی باندۆرن. پرس ئەڤە: گەلۆ دەولەتا ترک ب تەنا سەرێ خوە دکارە ڤێ پلانا خوە ب سەر بخە و شامێ ژ نوو ڤە ئاڤا بکە؟
ئەڤە مژارەکە کو جھێ نیقاشێیە. ھێزێن ناڤنەتەوەیی، ب تایبەتی ئەمەریکا و فرانسا، د پاراستنا دەستکەفتیێن کوردان دە رۆلەک گرینگ دلیزن. ئەگەر رێڤەبەرییا دیفاکتۆ یا رۆژئاڤایێ کوردستانێ، داخوازێن دەولەتا ترک و ئۆجالان قەبوول بکە، وێ پشتگرییا ناڤنەتەوی وەندا بکە و ب تەنا سەرێ خوە د ناڤ دەستێ ترکییەیێ و شامێ دە بمینە. ئەڤە مالخەرابییا کوردێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ لگەل خوە تینت.
رێیا پاراستنا دەستکەفتیێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ
یەکانە رێیا پاراستنا دەستکەفتیێن کوردان ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ ئەوە کو کورد خوە ژ باندۆرا پەکەکێ و پەیەدێ رزگار بکن. دڤێت کورد لگەل ئەمەریکا، فرانسا و ھێزێن ھەڤپەیمانان تێکلییان خورت بکن، دا کو د چارچۆڤەیا سووریەیەک فەدەرال دە دەستکەفتیێن خوە بپارێزن و رەوشا خوەیا دیفاکتۆ بگھینن ئاستەکێ فەرمی یێ ناڤنەتەوەیی.
ئەگەر کورد د ڤێ پێڤاژۆیا کریتیک (باشی و خرابیێن تشتەکی یان کەسەکی دیارکرن) دە داخوازێن دەولەتا ترک، شامێ و ئۆجالان رەد نەکن و لگەل ھێزێن ناڤنەتەوەیی ھەڤکاریێ نەکن، دبە کو دەستکەفتیێن خوە وندا بکن.
دەم پر گرینگە. رۆژئاڤایێ کوردستانێ دڤێت داخوازێن خوە ب زەلالی دیار بکە و ب ئاوایەکی یەکگرتی تەڤبگەرن، وەکی دن مەترسیا ونداکرنا ھەموو دەستکەفتیان ھەیە.
