بریارا پەکەکێ یا هلوەشاندنا خوە بریارەکە کو دڤێت ھەموو کورد پشتگریێ لێ بکن. ب ڤێ بریارێ شانسەکێ دن ژ کوردان رە چێدبە داکو ژ بۆی خوە رێیەکی نەتەوپەروەر و ئازادیخواز چێکن. تشتەکی پڕ گرینگە کو کورد دێ بکاربن تەخریباتا ھەست و فکری یا کو پەکەکێ ب تێگەھێن “شەر، چەک، شەھید و بەرخوەدان” یا ل سەر مەژیکێ کوردان چێکری خەلاس بکن.
لێ، دڤێت ئەم وێ حەقیقەتێ ببینن کو باندۆرا پەکەکێ یا ل سەر جڤاکی زۆ ب زۆ ناشکێ. ژ بەر کو دەولەت دخوازە پەکەکە خوە هلوەشینە و دەست ژ چەکان بەردە، لێ بەلێ ناخوازە کۆنترۆلا پەکەکێ یا ل سەر کوردان خەلاس ببە، ژ بەر کو دەولەت ب رێیا پەکەکێ تەڤاھیا کوردان کۆنترۆل دکە. ژ بەر ڤێ یەکێ ئەو رێ نادە ژ دەرڤەیی پەکەکێ ل کوردستانێ بزاڤەکا سەربخوە چێببە. ھەمان دەم رێڤەبەرێن پەکەکێ ژی ناخوازن دەست ژ دەستھلاتداریا ھەیی بەردن. ژ ئالیەکی دن ڤە ل ترکیێ، ل ئەورۆپا و ل جھێن دن، گەلەک خەباتکار، سییاسەتمەدار، کادرۆ و بازرگان ھەنە کو ژ ھەبوونا پەکەکێ رانتا سیاسی و ئابۆری ب دەست دخن. و ئەڤە راستیێ نیشانی مە ددە کو ھەم دەولەت ھەم ژی دەردۆرا پەکەکێ رێخستن و ئاڤاھیێن کوردان یێن کو پشتی پەکەکێ چێدبن زێدە ب دۆستانی نێزی وان نابن. و ھەتتا ئەم دکارین ببێژین کو ئەڤە دێ دژمناتیا ڤان بزاڤێن کوردی بکن.
واتە، پەکەکە دەست ژ چەکان بەردە ژی، دەست ژ پستۆیێ کوردان بەرنادە، ژ بۆی کو کورد بکاربن خوە ژ ڤێ خەفکێ خەلاس بکن پێویستە کو وان تێگەھ و سلۆگانێن کو پەکەکێ ڤان 40 سالان و ب تایبەتی ژی 20 سالێن داویێ د مەژیکێ کوردان دە چێکرنە، ئانالیزەکە پر ئالی بکن. وەکە میناک گۆتنا، “ئیخانەت و خایین” دڤێت ژ نوو ڤە بێ دەستگرتن. ب راستی ژی د ناڤا کوردستانێ دە خایین کییە؟
دڤێت قولبکا یەکەم شاش نەیێ گرێدان
ھەگەر ھوون قولبکا یەکەم یا قەمیسێ خوە شاش گرێ بدن، رێزا دن ھەموو شاش تێ گرێدان، ھەمان دەمێ ھەگەر ھوون دەستپێکا پەکەکێ و ئاڤابوونا وێ راست فێم نەکن، تەحلیلێن پشتی وێ ژی بێن کرن ھەموو شاشن. ھەگەر دخوازن پەکەکێ شیرۆڤە بکن، دڤێت ببینن کو عەڤدللا ئۆجالان و پەکەکە ژ دەستپێکا خوە ڤە مەعسووم نەبوونە. دەما ئەم دبێژین دەولەتا ترک پەکەکە ب ئۆجالان دا دامەزراندن، ئێریش ل سەر مە چێدبە. ھەم دەولەت، ھەم ژی پەکەکە ئێریش دکن. ھەمان دەمێ ھندەک نەرازیبوون ژ خەلکێ ژی دەردکەڤە. ھەلبەت ئەوقاس ھێسان نینە، ب ھەزران ئینسانان ل دەردۆرا پەکەکێ ژیانا خوە ژ دەست دانە، ژ ھندەک مالباتان 5-6 کەس تەڤلی پەکەکێ بوونە. دەما تو دبێژی کو ئۆجالان پەکەکە ب پشتگریا دەولەتێ ئاڤا کریە، ئینسان ب ھەستێ خوە نکارە ڤێ راستیێ قەبوول بکە. ھەمان دەمێ ئەو دترسن ئەو نیزاما پشتا خوە دانێ ھلوەشە، ژ بەر ڤێ یەکێ نەرازینە، لێ بەلێ، ھەتا کو ھوون راستییا پەکەکێ یا دەستپێکێ نەزانبن، ھوون نکارن گاڤەکا راست ژ بۆی کوردان باڤێژن.
رەخنەیا ل سەر پەکەکێ نە ئەڤە کو د تاکتیک و سیاسەتا خوە دە ھندەک شاشتی کرنە
شاشتیێن پەکەکێ شاشتیێن سیاسی و تاکتیکی نینە. یێن پەکەکێ نە شاشتینە، پەکەکێ ب شێوەیەکی زانەبوون و ئاراستەکری بزاڤێن کورد و کوردستانی ژ میحوەرێ وان دوور خستینە، ژ بەر ڤێ یەکێ ل بەر تەکۆشینا نەتەوی یا کوردان، ئاستەنگیا ھەری مەزن ئۆجالان و ئەو رێخستنن یێن کو ئۆجالان وان ب رێڤە دبە، ژ بۆی کو کورد بکاربن تەکۆشینا خوە یا سەد سالی ببن سەری، دڤێت ئەڤ سیستەما کو ب ناڤێ ئۆجالان ھاتیە چێکرن، بهێت ھلوەشاندن. وەرن ئەم ب یەک دو ئاگاھیێن دیرۆکی ڤە رۆلا پەکەکێ جارەکە دن ئەشکەرە بکن.
دەولەتا ترک نکاریبوو کوردان ئاسیمیلە بکە
دەولەتا ترک پێکھاتەیەکی سەد سالییە. واتە، ئەساسەن کەسێن کو ئەم نھا د ناڤا ترکیێ دە دبینین نە ئەڤ کەسن کو ANA وان د رۆژھلاتا ناڤین دە چێبوویە، ئەو نە ترکێن ئەسلی نە. ئەڤ کەسێن کو کۆکا وان ژ ترکێن ئاسیا ناڤین ھاتنە رێژەیا وان 10%یە، ئەڤ 90%یا مایی، لاز، رۆم، ئەرمەنی، ئەلبانی، بۆشناک، پۆماک و ھندەک گەلێن نە موسلمان یێن دنە. ئەڤە ھەموو بوونە ترک و ھندەک ژ وان نە ب دارێ زۆرێ بەلکو ب دلێ خوە ئاسیمیلە بوونە و بوونە ترک. لێ رەوشا کوردان پر جودایە. ئاسمیلاسیۆنا ل سەر کوردان ل داویا عۆسمانیا د دەما ئیتیحاد و تەرەقی دە دەست پێ کر. ئەڤ گۆتنا سۆلتان عەبدولحەمید گەلەک مەشھۆرە، سۆلتان عەبدولحەمید دگۆت، “دڤێت ئەم کوردان د ناڤا خوە دە نەرم بکین، ئەم وان بحەلینن و ئەم بکین مالێ خوە.” ھێژان وێ دەمێ باش دزانین کو کورد وەکە گەلێن دن ب کێفا دلێ خوە تەسلیمی وان نابن، ژ بەر ڤێ یەکێ گۆتنا “ئەم بکین مالێ خوە” بکارئانین.
دەولەتا ترک ژی د دەستپێکا خوە دە قرکرنا چاندی و فیزیکی ل سەر کوردان کر. د سالا 1938 دە ھەیانی 1960، کوردبوون بێ دەنگ راوەستیابوو. لێ بەلێ، ئەڤ گوھارتنێن کو د ئیراقێ دە چێبوون و ڤەگەرا مەلا مستەفا بارزانی ژ رووسیایێ ژ بۆی کوردستانێ، داخوازا خوەسەری و دەستپێکرنا شەرێ چەکداری رح دا مەسەلەیا کوردی، ئەڤە مەترسیەکا پڕ مەزن بوو ل سەر گەلێ ترک، ترکیێ وەکە سۆلتان عەبدولحەمید گۆتی، بریار دا “کوردان نەرم بکن.”
ژ بۆی نەرمکرنا کوردان سێ رێخستن ب دەستێ ترکان ھاتن دامەزراندن
دەولەتا ترک ل بەرامبەر ڤان مەترسییان خوەست سێ رێخستنان چێبکە دا کو کوردان ل ھوندر داگیر بکە و وان نەرم بکە. د سالێن 70یا دە زەندێن خوە ژ بۆی ڤی کاری ھلدان و ژ 3 لایان ڤە تەخریبات د ناڤا جڤاکا کوردان دەست پێ کر.
یا یەکەمین پەکەکە بوو، پەکەکێ ب گۆتنا خوە یا چەپ و رادیکال دەستپێکر و کورد ل دەردۆرا خوە کۆم کرن، لێ بەلێ، د ئەنجاما 47 سالان دە ترکیەبوون کر ئارمانجەکا سەرەکی و موقەدەس.
یا دویەمین حزبوللاھ و ھووداپار بوون، پشتی سالا 1980 پێڤە، کورد ب ھەستێن ئیسلامی ڤە ل دەردۆرا خوە کۆمکرن، ئەڤ ژی ب رێیا تێگەھا ئۆمەتێ کرن ترکیەیی.
یا سێیەمین ب رەنگەکی گشتی ئەم دکارین ژ وان رە ببێژین جاش، ئەڤ بەشە وەکە ھەردویێن دن نەبوو، ڤان راستەراست ئیدەۆلۆژیا دەولەتێ پاراست، ئەڤە فەرقا وان بوو کو ھەردویێن دەستپێکێ ئەڤ کارە نەراستەوخۆ دکر، لێ جاشان راستەراست کر. جاشان چ جاران ئەرکێ خوە ب گۆتنێن ئیدۆلۆژیک یێن کوردی مەشرووع نەکر، ئەو ب رەنگەکی ئەشکەرە لگەل دەولەتێ مان.
ما جاشەکی ژ جۆلەمێرگێ دکارە ب قاسی ئۆجالان زرەرێ بدە کوردان؟
ئەگەر ھوون ل ڤان ھەر سێ ئاڤاھیا بنێرن، ئەڤە دژبەری ھەڤن و خوین ژی ژ ھەڤدو رژاندیە. لێ بەلێ، د جەوھەر دە ئارمانجا ھەر سسێیان ژی ئەڤە: خزمەت کرنا ترکیەیێ. ژ بەر ڤێ یەکێ ئەڤ ھەر 3 ژی نکارن دەرسێن کوردینیێ بدن ھەڤدو. یەک ژ وان ژی نکارە ژ یێ دن رە ببێژە خایین، ھندەک ژ جەماوەرێ وان ژ ڤێ راستیێ ھایداربت ژی، ئەڤە ئاموورێن پاراستنا پێشەرۆژا ترکیەیێ نە، ھەگەر ئەم ڤێ چارچۆڤەیێ باش فێم بکن، ئەڤ پارادیگما و تەئۆرییا پەکەکێ کو ھەر کەس خایینە، ئەز تەنێ پاکم، ئیفلاس دکە.
ھەڤسەرۆکێ دەم پارتی، تونجەر باکرھان وێ رۆژێ گۆت، “دەما پەڤچوون خەلاس دبن، ئەم جاشان بەتال ناھێلین، ئەم دێ چەک ژ دەستێ وان وەربگرین و ئەم دێ داران بدین دەستێ وان، بلا حەیوانان خوەدی بکن.” بلا شاش نەیێ فێم کرن، ئەم نە جاشان و نەژی یێن دن، هیچ ھێزەکێ کو سیاسەتا دەولەتا ترک دپارێزە، ئەم نە سپی دکن، نە بەرەڤانیێ ژ وان دکیدن. تشتێ شاش، شاشە، تشتێ راست، راستە. ل کوردستانێ ھندەک خایین ھەنە ژ جاشان ژی خرابتر و مەترسیدارترن.
بلا دلێ کەسی نەمینە، لێ چ سەرۆکەکی جەحشان ل جۆلەمێرگێ ب قاسی عەڤدللا ئۆجالان زرار ب مەسەلەیا کوردان نەگھاندیە. چ سەرۆک جەحشان ب قاسی ئۆجالان کورد نەدانە کوشتن. ھەری کێم جەحش ھێزەکا سینۆردارن، ئایدۆلۆژیان ئاڤا ناکن، مەژیکێ خەلکێ تەڤلیھەڤ ناکن. ھەرکەس دزانە جەحش کی نە، چەند مووچە وەردگرن، ئەڤە ئەشکەرەیە. لێ بەلێ، ئۆجالان جەحشەکی ڤەشارتییە، ئۆجالان د دادگەهێ دە گۆت، “ئەم یەکیتیا دەولەتا ترک و سینۆرێن میساقا مللی دپارێزین.” ئەڤ گۆتنە بەسە کو ئەم بێژینە ئۆجالان جەحش. ئەڤ کەسێن کو دەولەتا ترک دپارێزن، ناڤێ وان ب گشتی جەحشە، جەوھەر یەکە لێ شکل جودایە.
کەسێن کو خوە وەکە پارچەیەکی ژ دەولەتا ترک دبینن و رێگرن ژ نەتەوا کورد، ھەموو جەحشن
ئۆجالان د دادگەها خوەیا د سالا 1999 دە گۆت، “کورد بەشەکن ژ تەڤاھیا نەتەوەیێن دن یێن د ناڤا نەتەوا ترکیێ دە، تەنێ چاند و زمانێ وان جودایە.” واتە عەڤدللا ئۆجالان قەبوول دکە کو کورد پارچەیەک ژ نەتەوا ترک بە، باشە چ فەرقا ئۆجالان و جەحشەکی ھەیە؟
تشتێ خەراب ئەڤە کو تو دکاری نیزاما جەحشاتییا د ترکیێ دە ب رۆژەکێ ھلوەشینی، لێ بەلێ جەحشاتییا ئۆجالان قاشۆ شۆرەشگەر، تەخریباتا زیھنی یا د کوردان دە چێبووی ب سالان تو نکاری چارەسەر بکی، ژ بەر ڤێ یەکێ ئەم دبێژین، ئۆجالان ژ جەحشەکی مەترسیدارترە، ژ بەر کو وی ئایدۆلۆژیەک ئاڤا کریە و رێکخستییە کو یا جەماوەری یە.
ژ بەر ڤێ یەکێ پێویستە کو کورد و رەوشەنبیرێن کوردا، ھەم جەحشێن دەولەتا ترک یێن چەک د دەست دە و ھەم ژی جەحشاتییا عەڤدللا ئۆجالان کو ب قەلەم و فکرێ دمەشینە رەد بکن، ئەساس وەلاتپەروەری و تەکۆشینا ل ھەمبەر خییانەتێ ب ڤی ئاوا چێدبە.
