ئایا یەنەکە دەستی لە هێرشەکەی سەر کێڵگەی غازی کۆر مۆردا هەیە؟

یەنەکە و میلیشیاکانی ئێران لە عێراق، هەوڵدەدەن کە بە توندوتیژی و تۆقاندنی گشتی ئەو شتانە بەدەست بهێنن کە لە ڕێگەی سندووقەکانی دەنگدانەوە بەدەستیان نەهێناوە.

لە ڕێکەوتی 27ی نۆڤەمبەردا هێرشێکی گەورە بۆکرایە سەر کێڵگەی غازی کۆر مۆر کە سەرچاوەی سەرەکی بەرهەمهێنانی کارەبایە لە هەرێمی کوردستان. بەهۆی هێرشەکەوە، چەند ڕۆژە کە کوردستان پچڕانێکی گەورەی کارەبای بەخۆیەوە بینیوە. جگە لەوەش بەپێی ڕاگەیەندراوێکی وەزیری وزە و سامانە سروشتییەکان، ئەم پچڕانە بۆ زیاتر لە 48 کاتژمێر بەردەوام دەبێت. گەلی کوردستان زۆر دڵتەنگن لەو دۆخە و پێیان وایە یەکێتی یان هاوپەیمانەکانی لەپشت هێرشەکەوەن.

کێڵگەی غازی کۆر مۆر لە نزیک شارۆچکەی قادر کەرەم لە قەزای چەمچەماڵی سەر بە پارێزگای سلێمانی، هەڵکەوتووە. کێڵگە غازەکە لەلایەن کۆمپانیای “دانا غاز”ـەوە بەڕێوەدەبرێت کە کۆمپانیایەکی سەر بە ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبییە.

کێڵگەی غازی کۆر مۆر لە ساڵی 2022 بەملاوە، لانیکەم 11 جار پەلامار دراوە. پێشتر سوپای عێراق هەوڵی داگیرکردنی ئەم ناوچەیەی دابوو، هێرشەکان بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان و مووشەک و چەکی دیکە ئەنجام دەدران، بەڵام پاش بەرخۆدانی هێزەکانی پێشمەرگەی کوردستان، پاشەکشەی کرد. کێڵگەی کۆر مۆر زیاتر بەو ڕۆڵە ستراتژیکەی کە هەیەتی، دەناسرێتەوە. هێرشەکەی شەوی 27/11/2025، لەوانی تر جیاواز بوو. هێرشەکە کۆگایەکی LPG کردبووە ئامانج و لە سەرجەم هێرشێکی پێشوو توندتر و چڕتر بوو. دەکرێ بڵێین ئەم هێرشە چەند پەیامێکی پێبوو.

پێدەچێت ئەم هێرشە کە لە کاتی پڕۆسەی پێکهێنانی حکومەتی هەرێمی کوردستان و عێراقدا ئەنجامدراوە، وەک پەیامێک بۆ فشارخستنە سەر پارتی دیموکراتی کوردستان بەکارهاتووە. هەر بۆیە چاوەکان لەسەر یەنەکەیە.

بافڵ تاڵەبانی سەرۆکی یەنەکە لەکاتی بانگەشەی هەڵبژاردنی 11ی ئەم مانگەی پەرلەمانی عێراقدا، لەبەردەم هەزاران کەسدا ڕایگەیاند، “کارەبای 24 کاتژمێری دابین دەکەن، بەڵام تەنها لە ناوچەکانی ئێمەوە غاز دابین دەکەن، ئێمە غازەکە دەبڕین و ڕێگا ندەین یەک سانتیمەتریش غاز بڕوات”.

بۆچی لە هێرشەکەی کۆر مۆردا هەموو چاوەکان لەسەر یەنەکەیە؟

یەکێک لە پرۆژە گەورەکانی کابینەی 9ی حکومەتی هەرێمی کوردستان بە سەرۆکایەتی مەسرور بارزانی، پڕۆژەی کارەبای 24 کاتژمێری بوو. ئەم پڕۆژەیە سەرەڕای فشارەکانی سەرجەم مۆنۆپۆلە ناوخۆییەکان کە لە مووەلیدەکان سوودمەند بوون و هەروەها ڕێگرییەکانی حکوومەتی عێراقیش، بە سەرکەوتوویی جێبەجێ کرا و ستایشی بەرفراوانی ڕای گشتیی بەدواداهات. هەرچەندە یەنەکە بۆخۆی بەشێک بوو لە حکومەت، بەڵام بێدەنگەی لێکرد و  خەریکی دوژمنایەتییەکی بێدەنگ بوو بەرامبەر بە پڕۆژەی ڕووناکی. هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان لە 20ی تشرینی یەکەمی 2024 بەڕێوەچوو. پارتی دیموکراتی کوردستان (پەدەکە) ئەگەرچی حیزبی پێشەنگ بوو، بەڵام دەیهەویست حکومەتێکی هاوپەیمانی هاوبەش پێکبێت بۆ ئەوەی هاوسەنگی لە کوردستان بپارێزێت. یەنەکە ئەو ئەنجامەی بەدەست نەهێنا کە بەتەمای بوو و زۆر زیاتر لەوەی داوا دەکرد کە حەقی بوو. بەمەبەستی پتەوکردنی پێگەی دانوستانکاری خۆیان، پڕۆسەکەیان دواخست بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق کە لە 11ی نۆڤەمبەری 2025دا بەڕێوەچوو. لە هەڵبژاردنی پارکمانی عێراقیشدا سەرەڕای هاوپەیمانی لەگەڵ میلیشیاکانی حەشدی شەعبی و هێزە عێراقییەکاندا، بەڵام دیسانیش یەنەکە نەیانتوانی بەو ئەنجامە بگات کە دەیهەویست و دەنگێکی بەرچاوی لەدەستدا.

پەدەکە ڕایدەگەیەنێت، چیتر ئەو ئاستەنگانە قبووڵ ناکەن کە لەلایەن یەنەکەوە بۆ پێکهێنانی حکوومەت دروست دەکرێن و ئەگەر پێویست بکات، بەبێ یەکێتی حکومەت پێکدەهێنن.

دوای ئەم هەڵوێستەی پەدەکە، یەکێک لە بەرپرسانی یەنەکە بە ناوی “حەمە سۆر” لەسەر شاشەی تی ڤی گوتی: “بەبێ ئێمە حکومەت پێکدەهێنن؟ ئەوکات ئێمەش غازەکە دەبڕین، خەڵک بێ کارەبا دەمێنێتەوە و با دوای ئەوە حکومەت پێکبهێنن”.

کەمتر لە 10 ڕۆژ دوای ئەو هەموو وتارانە، لە شەوی 27ی ئەم مانگەدا، هێرشێکی گەورە کرایە سەر کێڵگەی غازی کۆر مۆر و بە شێوەیەکی سروشتیش هەموو قامکەکان ڕوویان لە یەنەکە کرد.

ئایا یەنەکە پەلاماری کێڵگەی غازی “کۆرمۆر”ی داوە؟

بافڵ تاڵەبانی سەرۆکی یەنەکە، دوای ئەوەی کە هێرش کرایە سەر کێڵگەکە، لێدوانی وەک “تۆڵە دەکەینەوە”ی دا، بەڵام ئەم ئیدیعایە لای ڕای گشتی جێی باوەڕ نییە.

گەلی کورد و سیاسەتمەدارەکانی کوردستان، یەکێتی نیشتمانی (یەنەکە) لەو هێرشەدا بە بەرپرسیار دەزانن. هەندێک بانگەشەی ئەوە دەکەن کە مەیدانەکە لەلایەن یەکەیەکی تایبەتەوە کە ڕاستەوخۆ پەیوەندی بە یەنەکەوە هەیە لێی دراوە. هەرچەندە ئەمە ئیدیعایە ڕاستیش نەبێت، بەڵام هەندێک باس لەوە دەکەن کە یەکینەکانی سەر بە هاوپەیمانەکانی یەکێتی لە ناو میلیشیاکانی حەشدی شەعبیدا، بە مەبەستی بەهێزکردنی پێگەی یەنەکە و پاشەکشەکردن بە پەدەکە، هێرشیان کردووەتە سەر کێڵگەکە.

بە واتایەکی تر، هێرشەکە بە کردەوە لەلایەن یەنەکە یان میلیشیاکانی حەشدی شەعبییەوە ئەنجامدراوە. جگە لەوەش ئەوە دەزانرێت کە یەنەکە لەژێر ستراتژییەکی هاوبەشدا لەگەڵ میلیشیاکانی حەشدی شەعبیدا هاوکاری دەکات.

لە هەر حاڵەتێکدا ڕای گشتی لە باشووری کوردستان زۆر بە ڕوونی باس لەوە دەکات کە کێڵگەی غازی کۆر مۆر لەلایەن خودی یەکێتی یان هاوپەیمانەکانی یەکێتیەوە پەلامار دراوە.

بافڵ تاڵەبانی بۆ ئەوەی کە ببێتە سەرۆک کۆماری عێراق، پێویستی بە پاڵپشتیکردنی لایەنە عیراقیەکان هەیە و هەروەها لە حکوومەتی هەرێمی کوردستانیشدا بەدوای پۆستێکی گرینگی وەک وەزارەتی ناوخۆیە و بۆ هەردوو پۆستەکەش لەلایەن ئێران و میلیشیا شیعەکانەوە پاڵپشتی دەکرێت. وەرگرتنی وەزارەتی ناوخۆ لەلایەن بافڵ و یەنەکەوە بە تایبەتی بۆ میلیشیاکانی حەشدی شەعبی گرنگییەکی زۆری هەیە، چوونکە وادەکات کە دەستیان بە هەموو شوێنێکی کوردستان وەک دەروازە سنوورییەکان، فڕۆکەخانەکان، سیستەمی ئاسایش و هتد…ی کوردستان ڕابگات. بە واتایەکی دیکە، بافڵ تاڵەبانی وەکوو ئەسپی ترۆوا ڕەوانەی ناوچە و شوێنە هەستیارەکانی هەرێمی کوردستان دەکرێت. ئەمە پەیامی بنەڕەتی پشت هێرشەکەی کۆر مۆرە.

لە بنەڕەتدا میلیشیاکانی ئێران و یەنەکە، لە عێراقدا هەوڵدەدەن کە بە توندوتیژی و تۆقاندنی گشتی ئەو شتانە بەدەست بهێنن کە لە ڕێگەی سندووقەکانی دەنگدانەوە بەدەستیان نەهێناوە. هەڵە نییە پێشبینی ئەوە بکەین کە لە داهاتوودا ئەم جۆرە کردەوانە زیاتر ببن.