خاترخواستن ژ چەکان
پەکەکێ د کۆنگرەیا خۆ یا حەفتەمین دا ل جهێ ستراتیجیا شەرێ چەکداری ستراتیجیا خەباتا سیاسی و دیمۆکراتیک قەبوول کر، ل سەر ڤی بنگەهی ل جهێ کوردستانەکا سەربخۆ، ئێکگرتی و دیمۆکراتیک «کۆمارا دیمۆکراتیک» وەک ئارمانجا سیاسی هات هەلبژارتن و ل جهێ مافێن گەلێ کورد یێن سیاسی ژی، مافێن جڤاکی و کولتووری ب ئەساس هاتن وەرگرتن، هەموو سازی و رێكخستنێن حەرەکەتێ ل سەر ڤێ ستراتیجیا نوو هاتن رێكخستن، د تەرمینۆلۆژیا “شێوازێ” رێكخستنێ دا ژی گوهۆرین هاتن چێکرن، ئێدی پەکەکەییان چەنتەیێن خۆ حازر کرن و مان ل هیڤیا “ترێنا دیمۆکراسیێ” یا کو دێ چیتە ترکیێ، پەیڤا دیمۆکراسی ل هەموو لۆگۆ و هەموو ناڤێن پارتیێن سەر ب پەکەکێ ڤە هات جێگیر كرن، باراپتر وەک پەیڤا «بسم الله» ژ بۆ هەموو کاران پەیڤا دیمۆکراسی هات بکارئینان، خەباتا ستراتیجیا نوو، شەر ژ بۆ کێشەیا کوردی چارەسەریێ دروست ناکەت و گەل و چەک و دژواری پێویستە ژ ئامارا خەباتێ بهێن دەرخستن، یێ کو باس ل شەرێ چەکداری ژی دکر ب توندی رەخنە لێ دهات گرتن و تۆهمەتا تەسفیەچیێ ل سەر دهات کرن، پارادیکما “فکرا دەم درێژ د هەموو بابەتان دا” ئاپۆ یا نوو ئەڤ تشتە ئەمر دکر.
دەستکەفتێن باکورێ کوردستانێ و پێڤاژۆیا چارەسەریێ
دۆران کالکان: «بەرخودانێن رێڤەبەرییا جەوهەری یا دیمۆکراتیک و خاپاندنا پێڤاژۆیا چارەسەرییا دیمۆکراتیک یا چەندین سالان بەلاڤبوویی و هەر کەسێ ژی باوەری پێ ئینای ئەڤ رەوشە درست کر».
د ناڤبەرا سالێن 2008 حەتا 2015ێ دا د ناڤبەرا دەولەتا ترک و پەکەکێ دا ل ئاستێ هه‌ره بلند هەڤدیتن چێبوون، ل سێ جهان ل کۆچکا ئیمرالیێ و قەندیلێ و ئۆسلۆ ئەڤ هەڤدیتنە دهاتن چێکرن، هەر چەنده ناڤەرۆک ڤەشارتی ژی بیت لێ دگەل دا هیڤیەکا ئاشتیێ ئاڤاکر، ئاگربەستەک پێکهاتبوو و د رەوشەکا لۆکال دا مابوو لێ بەلێ هەردو ئالیێن پەیوەندیدار ژی «پەکەکە و ترکیێ» داکو كۆنترۆلێ ل سەر جەماوەرێ خۆ دروست بکەن، دەما پێویست ددیت شەر رادگەهاند تا کو ب ڤی شەری هەردو ئالی مفادار بن ب ڤی رەنگی، داكو پارتییا دەستهەلاتدارا حکومەتا ترکیێ دەنگان د هەلبژارتنان دا ب دەست خۆڤە بینیت و پەکەکە ژی ب هاتنا گەنجێن کورد بۆ ناڤ رێزێن خۆ مفادار بیت، ل باکورێ کوردستانێ باژێرڤانیان گەلەک دەستکەفت ب دەست خۆڤە ئینابوون، رێڤەبەریێن جەوهەری یێن دیمۆکراتیک د ئاستێ ستاتۆیا هەرێمێن سەربخۆ دا بوون، ل هەموو بەشێن ژیانا جڤاکی خودان سۆز و بریار بوون، حەتا شەرڤانێن هەپەگێ وەکە فەرمانبەرێن باجێ کار دکر، ب کورتی پرۆژەیا پەکەکێ یا رێڤەبەرییا جەوهەری د ئاستەکێ بلند دا جیبەجی ببوو، هێزێن پاراستنا جەوهەری (YDG-H) ل چیا دهاتن پەروەردە کرن و ل باژاران خۆ رێكخستن و د ناڤا تاخ و کۆلانان دا ئەرکێ ئاساییشێ جێبەجێ دکر، ڤان هێزێن چەکدار ژ بلی دەمەکێ ب ناڤێ (یەپەسە) یەکینەیێن پاراستنا سڤیل شەرێ خەندەکان دا دەست پێ کرن.
شاشییا وەک ئێک تێگەهشتن ل شەرێ رۆژئاڤا و باکور
دگەل کێشەیا رژێما سووریێ ل سالا 2011ێ ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ گەلەک دەرفەتێن دەستهلاتدارییا سیاسی چێبوون، ب تایبەتی ژی بەرخودانا کۆبانێ د ئاستێ نەتەوەیی و ناڤنەتەوەیی دا کارتێکرنەکا مەزن دروست کر، بەرخودانا کۆبانێ ب بەشداربوونا هێزێن پێشمەرگەی و هاریکارییا ئاسمانی یا هه‌ڤپه‌یمانییا ناڤدەولەتی گەهشتبوو قۆناغەکا نوو، بەرخودانا کۆبانێ وەک سەنگەرەکێ بەرخودانا نەتەوەیی دهاتە دیتن و ب شکاندنا چەته‌یێن داعشێ ل سەرانسەری کوردستانێ سەرکەفتن دهاتە پیرۆز کرن، ل هەموو ولات سەرهلدێریەکا سیاسی پەیدا ببوو، لێ پەکەکێ ئەڤ دەستکەفتێن ل رۆژئاڤا ب بەشدارییا پێشمەرگەی و هێزێن هەڤپەیمانیا ناڤدەولەتی هاتینه ب دەست خستن نەدیتن و سەرکەفتن ب مولکێ خۆ یێ تایبەتی زانی، ئەڤ چەندە ژی بۆ ئەگەر کو پەکەکە پێڤاژۆیێ شاش بخینیت، رەوشا رۆژئاڤا د وارێ سیاسی و لەشکری دا نە وەک رەوشا باکورێ کوردستانێ بوو، بەلکو گەلەک جوداهی د ناڤبەرا وان دا هەبوون، پەکەکێ دخواست وێ تەکتیکا شەرێ خەندەکان کو ل کۆبانێ ئەنجامدای ل باکورێ کوردستانێ ژی تێست بكه‌ت، ل کێلەکا ڤێ دا رووسیا و ئیرانێ ژی ژ بۆ شەرێ باژاران رۆناهیا كه‌سك هەلکربوو، پەکەکێ بوویەرێن 6 و 7ی مه‌ها 10 یێن کو ل باژارێن باکورێ کوردستانێ رووداین وەک فیشەکا ئیشارەتێ ژ بۆ خۆ قەبوول کر و دەست ب هنارتنا شۆرەشا رۆژئاڤا ژ بۆ باکورێ کوردستانێ کر، دەستکەفتێن رۆژئاڤایێ کوردستانێ باندۆرا خۆ ل سەر هه‌لبژارتنێن 7ی خزیرانێ ل ترکیێ کرن، هەدەپێ 13٪ دەنگ ئینان و سەرکەفتنەکا سیاسی راگەهاند، ل پەرلەمانێ ترکیێ بۆ پارتییا سێیەم، پەکەکێ هەم دەستکەفتێن رۆژئاڤایێ کوردستانی هەم ژی ئەنجامێن سەرکەفتی یێن هه‌لبژارتنان بۆ خۆ کرن ئالاڤەک و دەست ب ستراتیجیا شەرێ چەکداری یێ گەل و شۆرەشگەری کر.
ل جزیرێ رێڤەبەرییا جەوهەری یا دیمۆکراتیک هات راگەهاندن و ب سرا هەموو باژێرڤانیێن سەر ب هەدەپێ سەربەخۆییا خۆ راگەهاند، ل هەمان دەم دا یەدەگەهێ ل بن سه‌یوانا هەپەگێ یا چیا دەست ب کۆلانا خەندەکان کر و هەموو کۆلان و تاخ هاتن کۆلان، ب تایبەتی ژی ئەڤ خەباتە د ناڤا گەلێ گەلەک ولاتپارێز و جهێن ژ هەموویان دەنگ پتر لێ ئینای هاتە ساز کرن، پەکەکێ وەسا هزر دکر کو یێن دەنگ دایێ ژ بۆ په‌كه‌كێ دێ شەرێ چەکداری ژی کەن، پەکەکێ خواست هێزا خۆ یا دەنگان داکەڤینە هێزا چالاکیان، ژبەر ڤێ ژی شەرێ خەندەکان ل ڤان ناڤەندان هات دەستپێکرن.
ل بەر چاڤێن دەولەتا ترک خەندەک هاتنە کۆلان
دەولەتا ترکیێ د ناڤا بێدەنگیێ دا ئەڤه پێڤاژۆ چاڤدێری کر و هەر تشت ل بن کۆنترۆلا دەولەتێ و خواستەکا وێ ب رێڤە دچوو ئێدی ناڤەندێن ستراتیجیک یێن پەکەکێ یێن گەل ژ بۆ هێرشکرنا دەولەتێ هاتبوون بەرهەڤ کرن، دەولەتا ترک ژی نەخواست ڤی دەرفەتا زێرین ژ دەست خۆ بدەت و دەست ب هێرشێ کر، ب هزاران گەنجێن کورد، د ناڤا خەندەکان دا ل بن هەرفتەیێن دیوارێن خانیان جانێ خۆ دا، ئێک ژ سەرۆکێن ڤێ پلانێ دۆران کالکان د بەرنامەیەکێ تێلەفزیۆنێ دا دبێژیت: «فشارەکا زێدە چێبوو و چاڤەرێ ئێریشەکا د ڤێ ئاستێ دا نەبووین، یێ بەرانبەری مە دوژمن ژی بیت مە وەسا دزانی کو مرۆڤن»، ئەم دپرسین دەما هوون ژ بۆ گەلێ کورد پرۆپاگەندا دکەن تشتێ هوون ل سەر دوژمنی دبێژن (قەتلوعامچی، زالم، وەحشی) گەلۆ هوون ب خۆ ڤان پەیڤێن خۆ باوەر دکەن؟ ما کارێ ئەقلی یە کو تو بێژی خۆ ئەز بزاڤەکم 42 سالانە ئەز شەری دکەم و تۆ ئاستێ دژوارییا دوژمنی خۆ نەزانی، یان یێ تۆ دبێژیێ دوژمن تو وی ب دوژمن نابینی کو ئیحتیمالەکە مەزن ئەڤەیە تو وی ب دوژمن نابینی، یان ژی تۆ چ جاران بەشداری شەری نەبووی، د راستی دا لاوازییا هه‌موویان مەزنترا گرۆپێ ئەنقەرێ «جەمیل باییک، دۆران کالکان، مستەفا قاراسۆ و عەلی حەیدەر قەیتان» ئەڤە کو چ جاران ب گەرمی د ناڤا شەرێ روو ب روو دا جهێ خۆ نەگرتینە.
پره‌نسیپێ پەکەکێ یێ سه‌ره‌كی ئەڤەیە: «یێ دەستان بۆ من نەقوتیت خائینە»
د نه‌رینا پەکەکێ دا ئەو کوردێ کو نەبێژیت: «بژی سەرۆک ئاپۆ» خائینه
فاتۆرا شەرێ خەندەکان ژ بۆ زارۆیێن گەلێ کورد هات بڕین
ل جهێ کو دۆران کالکان رەخنەیان ل ڤێ قەتلوعاما ئینایە سەرێ کوردان بگریت، ئەو گەنجێن نه‌چار بووین د خەندەکان دا جانێ خۆ بکەن قوربانی وەکو دژە تاکتیک هاتن راگەهاندن و تاوان وەکو هەرجار هاڤێت سەر ملێن شەهیدان، د بەردەوامییا ئاخفتنا خۆ دا دۆران کالکان دبێژیت «ل سەر ڤی بنگەهی دەما ئەم دەرباسی سالا بەرخودانێ دبین ب تایبەتی همبەر سیخۆر و موخبران دێ چالاکیێن باژاران مسۆگەر ئەنجامان وەرگرن و ب دوماهییەکا سەرکەفتی ب بەرخودانێ گەهشتنا وێ ئەم دێ بینین».
پره‌نسیپێ پەکەکێ یێ سه‌ره‌كی ئەڤەیە: «یێ دەستان بۆ من نەقوتیت خائینە» پەکەکە ژ رۆژا دامەزراندنا خۆ هه‌تا نها پەیڤێن خائین، سیخۆر، دووڤەلانک ژ بۆ دەستهلاتدارییا خۆ یا رێكخستنی بکار ئیناینە، ل سالا 1977 هه‌تا 1980یێ ب دەهان گەنجێن کورد ب ڤان تومەتان هاتن تاوانبار کرن و هاتن ژناڤبرن، یێ کو نە ل سەر خەتا وان با وەکو دوژمن دهاتن دیتن، ئارمانجا وان ئەو بوو کو د کوردستانێ دا بزاڤێن سیاسی یێن جودا ژناڤ ببەن و تێگەها یەک حیزب د ناڤا گەلێ کورد دا ئاڤا بکەن، د نه‌رینا پەکەکێ دا ئەو کوردێ کو نەبێژیت «بژیت سەرۆک ئاپۆ» خائینە، پەکەکە داکو گەلێ کورد بکەتە مریدێ تەریقەتا ئاپۆچیتیێ هەموو شێوازێن ل دەرڤەی ئەخلاق و وژدانێ بکارئینان، ژبەر ڤێ یەکێ ژی دۆران کالکان دبێژیت: «ئەم دێ ل باژێران دژی سیخۆر و خائینان شەری بکەین» مەرەما وان ئەڤەیە کو تێگەهەکی د مەژیێ گەلێ کورد دا دروست بکەن و گەلێ کورد دەست ب نێچیرا کەسسێن نەئاپۆچی و پەکەکە بکەت، ب دەهان مللەتێن بێ گۆنەهـ بێ پرس و سوئال دێ کوژن، ئەو گەل و گەنجێن ب سەدەما شەرێ خەندەکان ژ وان دوورکەتین دخوازن دیسان ب ترسێ ل جه‌م خۆ کۆم بکەن، ل گۆر چ سیخور، ل گۆر کێ خائین، هەر تشت د ناڤا هەردو لێڤێن رێڤەبەرێن پەکەکێ دا دێ هێنە پێکئینان و دگەل دا ژی دەزگەهـ و مالپەرێن خۆ یێن پرۆپاگاندە کرنێ دا دێ دەست ب بابەلیسکەکا درەوان کەن ژ بۆ کو ڤان جینایەتان ڤەشێرن، ژ بەر کو پەکەکە بسپۆرە د وێ یەکێ دا کو کێماسیێن خۆ بکەتە د پاخلا ئالیێن دی دا.
ده‌م هاتییه په‌كه‌كه باجا كارێن خوه بده‌ت
د دیرۆکا پەکەکێ دا ئەو تاوانێن ل بەرانبەر گەلێ کورد ئەنجام داین، هەموو بۆ وان وەکو قازانج مایە ب ڤێ تێگەهێ و ب ڤێ فێرکرنێ بزاڤێ دکەن شەرێ خەندەکان و ئەو تراژیدییا ئینایە سەرێ کوردان بەرەڤاژی بکەن و دخوازن وەکو سەرکەفتنەکا دیرۆکی ب گەلێ کورد بدەن باوەر کرن، ژ بلی شەرێ خەندەکان تەڤلیبوونێن گەریلا هاتینە راوەستاندن، خۆپێشاندانێن گرسەیی یێن گەهشتینه ئاستێ بن سفرێ دا، گەریلایان هێزا خۆ یا چالاکییان بەرزە کرییە و ژ ئەیالەتێن باکور هاتینە تەسفییە کرن حەتا کووراتیێن جۆگرافیایا باشوورێ کوردستانێ ژی ژ بۆ پاراستنا خۆ گوند و باژارێن کوردان دکەن مەرتال، داگیرکرنا ڤێ دوماهیێ یا دوژمنی ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ د هەموو کوردان دا ئینفیعالەک ئاڤا کر، لێ مخابن ل باکورێ کوردستانێ دو کەس ژی نەکارین خۆپێشاندانەکا بچووک ژی ئەنجام بدەن، ژبەرکو شەرێ خەندەکان بەلاڤبوون و ترسەک مەزن ل دەف گەلێ باکور ئاڤا کرییە و حەتا نها ژی خۆ ژ وێ سایکۆلۆجیا دەرۆنی رزگار نەکرییە، باژار و تاخ هاتن ژناڤبرن، ب هەزاران جوانێن کورد یێن هەژار ل بن هەرفتەیێن خانیێن خۆ دا جانێ خۆ ژ ده‌ستدا، و ب سەدان هزار کۆچبەری باژێرێن مەزن یێن ترکیێ بوون، ئەو باژێرێن کو ژ بۆ زمان و چاندا کوردی وەکو چالا رەشن و هەرتشی دداعیرن.
د بیردانکا مە دا قێرینا دایکا تایبەت ل بەر دیوارێ خانیێ خۆ، بەدەنا مەعسووم یا چیاگەر ل بن زنجیرێن دەبابێ دا و هاوارا وان کەسێن کو ل بنداڤێن خانیان دا ل هێڤیا رزگاربوونێ دا مای مایە. دەما حسابدانا وان کەسێن کو هندە یارییان ب عەقل و وژدانا گەلێ کورد دکەن هاتییە.
بۆ دیتنا به‌شێ ئێكێ ڤێره كلیك بكه
