د 10ێ ئادارێ دا د ناڤ سینۆرێن هەرێما کوردستانێ دا جڤینەک هات لدارخستن و د وێ جڤینێ دا هێزێن چەکدارێن ترکیێ، پاسەوانێن سینۆر یێن ئیراقی و هێزێن پێشمەرگە هاتن گەل هەڤ. چاڤکانیێن خوەجهی دیار دکن کو جڤین ل سەر داخوازا هێزێن پێشمەرگە بوویە و هێزێن پێشمەرگە داخواز ژ چەکدارێن ترکیێ کرنە کو ژ خەتا رێ و جهێن سڤیلان ڤەکشن.
یانی، هێزێن لەشکەری یێن هەرێما کوردستانێ ژ بۆ پێشیگرتنا ل داگیرکەریا هێزێن ترکیێ و په‌كه‌كێ «ژ هەر دو ئالیان» ل سەر هەرێما کوردستانێ، ژ بۆ کو خەلکێ هەرێما کوردستانێ ب ئارامی بچن سەر گوند و وارێن خوە و مافێ وان یێ ژیانێ بپارێزن بەشداری ڤێ کۆمبوونێ بوون. جڤین، جڤینەکا فەرمییە و د چارچۆڤەیا گۆمرک و یاسایا ناڤدەولەتی دا هاتیە لدارخستن و ل گۆر یاسایێن ئیراقێ و هەرێما کوردستانێ یە. ئەو جڤین ل سەر ئەساسێ وێ یەکێ یە کو هەرێما کوردستانێ و هێزێن پێشمەرگە مافێن خوە یێن رەوا و سەروەریا خوە ل سەر ئاخا خوە ب کار تینن.
لێ ئەڤ هەڤدیتن ب ئاوایەکی پرئالی هات مانیپولەکرن. ب تایبەتی ژی چاپەمەنیا په‌كه‌كێ ب هەموو هێزا خوە هەول دا کو هەڤدیتنێ بەرەڤاژی بکە. پێشمەرگە هێزێن رەوا یێن کوردستانێ نە، ب رەواتیا خوە یا یاسایی بەرەڤانیێ ژ ئاخا کوردستانێ دکەن. لێ هێزەکا وەکە په‌كه‌كێ نە رەوا ژ بۆ كو پێوەندیێن خوە یێن قرێژ و تاری ڤەشێرە ب هەموو شێوازێن بێئەخلاقی ئێرشی هێزێن پێشمەرگێ کوردستانێ دکە. ژ بەر کو هەبوونا په‌كه‌كێ یا 42 سالان ل باشوورێ کوردستانێ ژ بلی؛ تێکبرنا شۆرەشا باشوورێ کوردستانێ، خەرابکرنا دەستکەفتیێن خەلکێ هەرێمێ و شریکاتی كرنا ل گه‌ل دژمنێن باشوورێ کوردستانێ و گوهه‌رتنا ئاخا رزگارکری یا باشوورێ کوردستانێ بۆ جهێ شەر و ئالۆزییان… چ واتەیا وێ نینە.
هەروها یەکانە سەدەما هەبوونا هێزێن چەکدارێن ترکیێ ل باشوورێ کوردستانێ په‌كه‌كەیە. په‌كه‌كێ ئەو هەرێمێن کو د گۆت «ڤێره جهێ منە چ هێز نکارن بکەڤنێ» هەموو جهێن ستراتەژیک یێن خاکا باشوور، ب کووراهیا 45 کم، رادەستی ئارتێشا ترک کرن. په‌كه‌كێ شەرێ کو دڤییا ل باکور كربا کێشایە پشتا شێلادزێ و ئامێدیێ.
په‌كه‌كە دخوازیت شەری ڤەگوهێزیتە گاره‌ی
په‌كه‌كە ل کوردستانێ چیایەکێ کو رادەستی ئارتێشا دەولەتا ترک نەکری نه‌هشتیه. هەموو چیایێن باکورێ کوردستانێ رادەستی ترکیێ کر. پارێزگاری دێرسمێ چەند رۆژان بەرێ داخویانی دا و گۆت: «نها ل چیایێن دێرسمێ یەک گەریلا ژی نەمایە». والیێ دێرسمێ راست دبێژە، 5 سالن گەریلایێن په‌كه‌كێ ل چیایێن دێرسمێ گوللـەیەک ژی نەئاڤێتیە. شەرێ کو پێدڤی بوو ل دێرسمێ با ئینایه دەڤەرا نهێلییان. په‌كه‌كێ ئارتێشا ترک گاڤ ب گاڤ کێشا ناڤا خاکا باشوور. نها ژی ل جهێ کو بەریا 5 سالان ل ئامێدیێ خه‌لك ژ بۆ كۆمكرنا گیایێ بهارێ و کێشانا وێنەیێن سێلفی د چووینێ، هێزێن چەکدارێن ترک هەنە. په‌كه‌كە هەر سال هەرێمەکا چیایی رادەستی دەولەتا ترک دکە. دڤێ ئەڤ هەلوەستا په‌كه‌كێ یا دژمنکار بهێته راوەستاندن. گەر نه‌هێته راوەستاندن، دێ هاڤینا ئیسال شەر ل لووتکە و قۆنتارێن چیایێ گاره‌ی روو بدەت.
گارە تێ واتەیا تەڤاهیا باشوورێ کوردستانێ. گارە تێ واتەیا چیایێ هەره ستراتەژیک یێ هەرێما کوردستانێ کو ژ پارێزگەها دهۆکێ دەست پێ دکەت و هەتا ئاکرێ، حەریر، خەلیفان و رەواندزێ درێژ دبە. ڤەگوهاستنا شەر بۆ گارەی دهێته وێ واتەیێ کو باژارۆک و گوندێن ژ شێلادزێ هەتا ئاکرێ، دینارتە و گەلەک گوند دێ ببن قادێن شەر.
په‌كه‌كە ڤێ یەکێ دخوازە. په‌كه‌كە دخوازە بالافرێن داگیرکەرێن ترک ل تاخێن شێلادزێ بخن، رێیا بارزان – ئامێدیێ ژ ئالیێ سڤیلان ڤە نەهێت بکارئانین و ئەو ژی د تونەلێن کو ل قونتارێن گارەی ڤەکری دا، یاریێن قەهرەمانی، شۆرەشگەری و گەریلاتی بكه‌ن. د داویێ دا ژی دێ بێژه: «ئەم باشوور دپارێزن». دێ چاره‌نووسا كو ئینایه سەرێ گەلێ باکوور ئینیته سەرێ گەلێ باشور ژی. ئەرک و مەبەستا په‌كه‌كێ ئەڤە.
ئەڤه پلانا په‌كه‌كێ یە. ژ بەر ڤێ سەدەمێ ل پشت گوندێ گوهەرزێ – بالاڤا و سەرگەلێ لیتکان د هاڤێژن. چالاکییان ل سەر سۆرا سگێری دكه‌ن ژ بۆ كو کلیلکا دەریێ گارەی بده‌نه ئارتێشا ترک. ب ڤان چالاکییان په‌كه‌كه دبێژیته ئارتێشا ترک «مە ل وە خست و ئەم دەرباسی گارەی دبن، کەرەمکن وەرن وێرێ ژی».
هێزێن ئارتێشا ترک دخوازن شەری بکێشنه گارەی
نە تەنێ په‌كه‌كە دخوازە شەری بکێشیتە قونتارێن چیایێ گارەی. هێزێن ئارتێشا ترک ژی ب هەمان رەنگی و هێژ پتر دخوازن شەری دەرباسی گارەی بکەن. ئەڤ هەردوو هێز وەکە جێمكانه بێ هەبوونا هەڤدو نکارن بژین. دەولەتا ترک گرنگیا گاره‌ی ژ بۆ کوردستانێ دزانیت. ئەو دزانیت کو شەرێ گاره‌ی تێ واتەیا بكارنه‌ئینانا رێیا «دهۆک – بارزان و ئاکرێ – هەولێرێ» یه و سەروەری كرنه ل سەر هەموو باشوورێ کوردستانێ. ستراتەژیا سەرەکی یا ترکیێ ل سەر وێ یەکێ یە کو کورد ل رۆژهلاتا ناڤین نەبن خوەدی «سەروەریەکا ماییندە». ب ئۆپەراسیۆنێن خوە یێن ل سەر خاکا هەرێما کوردستانێ دخوازن باندۆرا خوە ل سەر رەوشا ئالۆزا رۆژهلاتا ناڤین چێبکەن. له‌وما ژی كێشانا شەر بۆ گارەی ژ بۆ ترکیێ خالەکە گرنگە.
ژ بەر ڤێ یەکێ ب راستی پلانەک ب ناڤێ پلانا گاره‌ی هەیە.
ب راستی ئەڤ پلانا گاره‌ی ژی بەشەکە ژ پلانا هەولێرێ کو مە بەرێ ژی گەلەک جاران بەحسا وێ کریە.
بەشا دویەم: ڤێرژنێ دویەم یێ پلانا هه‌ولێرێ و پێشخستنا خەتا ئیرانی
