حەقی قەرار د 18ێ گولانا 1977ێ ل ئەنقەرەیێ هات کوشتن، پەکەکێ پشترە ل سەر بیرئانینا وی مەها گولانێ وەکە مەها شەهیدان ب ناڤ کر. ئۆجالان گەلەک جاران گۆت مە پەکەکە ژ بۆی بیرئانینا حەقی قەرار ئاڤا کریە، و پشتی 48 سالان پەکەکێ د هەیڤا گولانێ دە، مرنا دو ژ دامەزرینەرێن خوە، ئانکو عەلی حەیدەر قەیتان و رزا ئالتۆن ژی راگهاند، نها ناڤێ ڤان هەر سێ کەسان ب هەڤ را تێ ب لێڤ کرن.

ئەڤ هەر سێ ناڤ و شێوەیێ ژیان ژ دەست دایینا وان، دو رووتیا پەکەکێ زەلال داتینە پێشبەری مە، نە شەخسیەتا وان و نە ژی سەدەما مرنا وان وەکە پەکەکە باس دکە نینە. پەکەکێ ل دەردۆرا ناڤێ حەقی قەرار خاپاندن، دەرەو و ئیستیسمارەک چێکر و نها ژی ناڤێ قەیتان و ئالتۆن ژی داخلی ڤێ چەرخێ بوون.

عەلی حەیدەر قەیتان بەری 7 سالان ژ ئالیێ پەکەکێ ب خوە ڤە هات کوشتن، رزا ئالتۆن بەری 6 سالان، ژ ئەگەرێ برینداریێ ژیانا خوە ژ دەست دا، پەکەکێ قیامەت ل سەر بیرئانینا وان چێکر، لێ بەلێ سەدەما مرنا وان ئەشکەرە نەکر. دەولەتێ، کادرۆیێن پەکەکێ و هەتتا ئۆجالان ب خوە ژی دزانیبوو کو ئەڤ کەسانە هاتنە کوشتن، لێ بەلێ نها رابوونە وەکە کو ژ نوو بهیستیە، رۆندکێن چاڤان دبارینن و درامایەکا تراژەدیک پێشکێشی مە دکن، ئەڤ درامایە ژ بۆی کو خەلک داخویانییا ئیخانەتا ئۆجالان ژ بیر بکن و پرس نەکن ما د ڤان 48 سالان دە مە چ دەستکەفتی هەبوون، تێ پێشکێشکرن. ئەڤە 40 سالە گەلێ کورد ب جەنازە، شەهید، سلۆگان، مۆزیک و دیلانا تێ هیبنۆتیزەکرن، نها ژی ئارمانجا پەکەکێ گەلەکی مەزنە کو دخوازن نامەیا رەزالەتا 27ێ شوباتێ بدن ژبیرکرن ژ بەر وێ یەکێ کەمپینەکا مەزن لدارخست.

دەولەتا ترک ب خوە ژی، پشتگیریا ڤێ کەمپینێ دکە کو گەلێ کورد هێشتا ژی بهێت هیبنۆتیزەکرن. ژ بەر ڤێ یەکێ ئیجازە دان ژ بۆی هەر دو ناڤان، ل ئیستانبۆل و ل دێرسمێ جڤینا بیرئانینا وان چێببە، هەتتا والیێ دێرسمێ، ژ بەر کو نەدخوەست ئیجازەیێ بدە مەراسیما بیرئانینا عەلی حەیدەر قەیتان و رزا ئالتۆن ژ کار هات لادان، واتە پەکەکە دخوازە ئیمانا خەلکێ ب مرنا نوو بکە و دەولەت ژی ئالیکاریا وێ دکە د ڤێ یەکێ دە. لێ بەلێ، ئارمانجەکا دن یا پەکەکێ هەیە کو دخوازە ئینفاز، کوشتن و دیرۆکا خوە یا قرێژ د شەخسێ ڤان دو کەسان دە سپی بکە.

ژ بەر کو ئەم ڤان تشتان دبێژین، دبە کو هندەک کەس ئێریشی سەر مە بکن، ئەوێ ببێژن هوون خایینن، هوون چەوا ل پشت شەهیدان ب ڤی ئاوا دئاخڤن. باشە ئەڤ کەسێن کو ب دەستێ وان هاتین کوشتن، کی دێ ل مافێن وان بگەرە. بەلکە ژی هندەک کەس ببێژن کو بەلێ، شاشتییا وان هەبوو، لێ بەلێ کەدەکا مەزن دابوو، کەدا وان ئەو بوو کو کورد ب دەستێ کوردان دانە کوشتن و دەستهلاتدارییا ئۆجلان مەزن کرن. پێویستە کو پەکەکە د کەساتییا ڤان کەسان دە، و ئەڤ کەسە ژی د کەساتیا پەکەکێ دە بێنە دادگەهکرن.

نە قەیتان و نەژی ئالتۆن ب قاسی حەقی قەرار هەلوەستێن سەربلند دیار نەکرن

حەقی قەرار ترکەکی ژ بەحرا رەش بوو. ل گۆر ئاگاهیێن د دەستێ مە دە کەسەکی درست و شۆرەشگەر بوو، ئەو ب دەستێ پەکەکێ هات کوشتن، ژ بەر کو پێوەندیێن ئۆجالان و دەولەتێ رەخنە کربوون. ڤێ دەمێ گەلەک کادرۆیێن پەکەکێ ب تایبەت ژی یێن ل ئانتەپێ باش دزانین کو د کوشتنا حەقی قەرار دە دەستێ ئۆجالان هەیە. پەکەکە ژ بۆ کو د کوشتنا حەقی قەرار دە خوە بێ گونەهـ نیشان بدە گۆت هندەک سیخورێن ترکان ئەو کوشت و رابوون چوون بەلنگازەکی ب ناڤێ عەلائەدین کاپلان کوشت. هەگەر هوون دخوازن ل سەر کوشتنا حەقی قەرار هندەک ئاگاهیان بستینن، هوون دکارن ڤێ نڤیسا مە بخوینن. واتە حەقی قەرار هەلوەستەکا سەربلند ل هەمبەر ئۆجالان هەبوو، لێ رەوشا قەیتان و ئالتۆن ت جاری ب ڤی ئاوا نەبوو.

قەیتان دەستپێکێ زەلامکوژێ ئۆجالان بوو، پشترە بوو یێ بایک

عەلی حەیدەر قەیتان د سیاسەتا پەکەکێ دە وەکە زەلامکوژەکێ هات بکارئانین، لێ بنێرن، ئەم نابێژین ئەو سەرکێش بوو، ئەو تەنێ زەلامکوژ بوو، هێزا قەیتان یا ئاخاڤتنێ و خیتابا وی یا خورت و دەربرینا وی یا تەئۆریک د دەستێ پەکەکێ دە وەکە دارەکی بوو، پەکەکە کی ئیشارەت دکر، قەیتان ب دارێ خوە ل سەرێ وان ددا. پەکەکێ و ئۆجالان قەیتان هان دا کو د سالێن 70یێ دە ل دێرسمێ ئێریشی سەر رێخستنێن شۆرەشگەر بکە. 1980ێ د ناڤا پەکەکێ دە ئێریشی دژبەرێن ئۆجالان کر. قەیتان ل ئینفازێن ل لۆلانێ دە ب پلەیا یەکەمین بەرپرسیار بوو. کەسێن کو بەری دو سێ هەیڤان ژێ رە دگۆت رێهەڤال ب ئیشکنجەیێ کوشتن، کوشتنا کەسێن وەکە سەمیر “چەتین گونگور”  و هندەک کەسێن دن یێن دێرسمێ ب دەستێ عەلی حەیدەر قەیتان هات مەشرووع کرن. قەیتان حەقیقەتا ئۆجالان ددیت، لێ نەکاری چ جارا د بن باندۆرا وی دە دەرکەڤە، ئۆجالان هەر دەما زەخت ل سەر وی دکر، وی ژی وەفایەکا مینا کووچکان ژ بۆی خوە ئیسپاتکرنێ نیشان ددا. د کۆنگرەیا سێیەمین یا پەکەکێ دە یەکەمین جار سلۆگانا “بژی سەرۆک ئاپۆ” قەیتان قێرییا. لێ بەلێ، دیسا ژی خوە ژ حەقارەتکرنا ئۆجالان خەلاس نەکر و د هەمان کۆنگرەیێ دە ژ ئەندامتییا پەکەکێ هات دوورخستن، ژ سالا 1990ێ پێڤە ڤێ لیستکێ بەردەوام کر، ئۆجالان بەرۆرساتییا کو قەیتان نەدکاری راکە ددا وی. پشتی هەر بنکەتنا وی ئۆجالان پیچەکا دن ب خوە ڤە گرێ ددا، د سالا 1995ێ دە، د شەرێ پەکەکێ یێ ل دژی پێشمەرگەیێن کوردستانێ، قەیتان جارەکە دن دا پێش، قەیتان ل سەر تەلەفزیۆن و رادیۆیان دەردکەت و کوشتنا کوردان حەلال دکر، د شەوتاندنا گوندێن پێندرۆ و سێلکێ ژی بەرپرساتیا قەیتان هەبوو.

د سالا 1999ێ دە هەلوەستا ئۆجالان یا ل ئیمرالیێ قەیتان گەلەکی ئەشکەرە دیت. وی ژ دەردۆرا خوە رە دگۆت، “هەگەر مەزلووم دۆغان ڤی زەلامی هوسا ببینە، دێ هەستیێن وی د قەبرێ وی دە ئێشن، هەگەر کەمال پیر ببینە ڤی زەلامی د دادگەهێ دە ل هەمبەر ترکا سەرێ خوە چەماندییە، ئەو دێ چەکێ خوە دەرخە و فیشەکەکێ ل ئەنیا وی بدە.” سەرەرای ڤان گۆتنان ژی ل مەکتەبێن پەکەکێ یێن کادرۆیان دگەرییا و پاریزنامەیا ئۆجالان دپاراست و خەلک پەروەردە دکر. ژییانا عەلی حەیدەر قەیتان ژییانەکا بێ واتە و تژی ژ خیانەت و منافقیێ بوو، وی خوە و مالباتا خوە کرە قوربانیێن پەکەکێ. قەیتان و قەرار ب هەڤ را نایێن بەراوردکرن. قەرار ژی ب دەستێ پەکەکێ هات کوشتن، لێ ل هەمبەر خرابیان ل بەر خوە دابوو. لێ قەیتان ئیدی چ تشتەکی وی نەمابوو پەکەکە ژ بۆی خوە بکار بینە، لوما پەکەکێ ئەو کوشت و نها ژی جەنازیێ وی ژ بۆی خوە بکار تینە.

رزا ئالتۆن د سالا 1993 دە تەسلیمی ئۆجالان بوو

رزا ئالتۆن ب دەستێ پەکەکێ نەهات کوشتن، لێ وی ژی چیرۆکەک بالکێش هەیە، یەکەمین بەشا چیرۆکا وی د سالا 1970ێ هەیانی 1993ێ بوو، ئەو کەسەکی پڕ ژێهاتی بوو و وەکە رووڤییا زیرەک بوو، وی باوەری ب شۆرەشێ هەبوو، کەت زیندانا و ئیشکەنجە ژی دیت، پشترە دەما ژ زیندانی دەرکەتی چوو شامێ لگەل عەبدوللا ئۆجالان. ل شامێ د مالا ئۆجالان دە کو ل تەبەقەیا 10ێ بوو، دما. د وێ مالێ دە دیت کو د ناڤبەرا ئۆجالان و کادرۆیێن ژن یێن مالێ هندەک پێوەندیێن نەئەخلاقی هەبوون، ئالتۆن دەستپێکێ ل هەمبەر ڤان پەیوەندیان هەلوەست نیشان دا، وی دگۆت، هەگەر ئەڤ زەلامە ب ڤی ئاوا نێزیکی ژنان ببە ئەز دێ وی بکوژم، لێ بەلێ پشترە تەسلیمی ئۆجالان بوو، پشتی ڤێ تەسلیمبوونێ بەشێ دویەمین یێ چیرۆکا وی دەستپێکر.

د بەشا دویەمین دە ئێدی ئەو کەسەکی شۆرەشگێر و ولاتپاریز نەبوو، ئەو ئێدی بازرگان و مافیا بوو. ئەو ئیدی دبە شاهێ پەیوەندیێن پەکەکێ لگەل سەدام و ئیرانێ. د ڤان سالان دە دەما پەکەکێ ئێریشی پێشمەرگەیێن کوردستانی دکر، رزا ئالتۆن لگەل ئیرانێ ئەڤ پێڤاژۆیە برێڤە دبر. بازرگانییا موخەدەراتا لگەل ئیرانێ دیسا کارێ ئالتۆن بو. پشتی سالێن 2000ێ ئەو چوو ئەورۆپا، ل وێ دەرێ ب تەهدید و ب شانتاژ، پارە وەرگرتنا ژ کارسازێن کوردان دیسا ب پێشەنگیا رزا ئالتۆن دهات ئەنجامدایین، پشتی سالا 2017ێ ل سلێمانێێ ب جی بوو، وێ جارێ ژی لگەل ئیران، ئیراق و حەشدا شەعبی کو ئەنیا دژە کورد بوون شریکاتیا پەکەکێ رێکخست.

ژ بۆی ڤان دو کەسان گەلەک تشت هەنە کو د چیرۆکا وان دە باس بکە، ئەم چەند رووپەلان بنڤیسینن خەلاس نابە، دڤێت ئەم شەخسیەتا وان باش ئەشکەرە بکن داکو حەقیقەتا پەکەکێ بزانبن، دڤێت ئەم تاریخا پەکەکێ بزانبین ژ بۆی کو شەخسیەتا وان ناس بکن، ژ بەر ڤێ یەکێ ئەو کەسێن کو شاهدی ڤێ دیرۆکێنە دڤێت حەقیقەتان بنڤیسن.