کانی یلماز – به‌شا یه‌كه‌مین

ژ بۆ ڤەقەتاندنا مە گەلەک تشت هاتنە گۆتن و هێژان دهێن گۆتن و گەلەک پرۆپاگندەیێن خراب هاتن ئەنجامدان و ژ بۆ گۆهەرینا رێکخستنێ هەلوەستێن ئەرینی و نەرینی درست بوون ژ بۆ جوودا بوونا مە و هەیا نها ژی هێژان د رۆژەڤێدانە و بەردوام دکن، ئەڤ یەک ژ بۆ من سرۆشتیە “خوەزائیە” ژبەرکو ئەڤ یەک د دیرۆکا پەکەکێ دا یەکەم جارە د ڤێ ئاستێ دە و ب ڤێ فکرێ د ئاستێ قادرۆیێن رێڤەبر دە ڤەقەتاندن چێدبە، ڤەقەتاندنا د ڤێ ئاستێ دە هەژاندنەکە بهێز د رێکخستنێ دە درست کر و ئەڤ یەک زۆر ب باندۆر بوو، ڤەقەتاندنا خوە مە ب رێکێن نڤیساندنێ ب گەل رە دا خوەیا کرن، چما ئەم ڤەقەتیاینە یەک ب یێک هەموو ب گشتی مە ژ گەل رە دایە خوەیا کرن، مە خواست ژ دنیا و ئالەمێ رە ئیفادە بکین کو چما ئەم ژ رێکخستنێ ڤەقەتیاینە.

پێشەکی ئەزێ تستەکی بدەم خوەیاکرن کو دبە فایدە تێدە هەبە، ئەڤ گرۆپا کو قوت بوویە بەری هنگێ د رێکخستنێ دە تو مەجالێ وێ نەبوویە لهەڤ بجڤن و فکر و ناکۆکیێن خوە ژ هەڤدو رە باس بکن و تشتەکی هەڤبەش ب هەڤرە درست بکن گەر هەولەک ژی هەبە د ئاستێ پێتڤی دە نەبوو، ژ بۆ کەسێ کو سیستەما پەکەکێ ناس بکە دزانە د ڤی ئاستی دە “قادرۆیێن رێڤەبەر” د شەرت و زرۆفێن ناڤا پەکەکێ دە نەهێلایە قادرۆ لهەڤ بجڤن و فکرێن خوە ب هەڤرە نیقاش بکن، ژبەرکو سیستەما پەکەکێ ب خوە رێ ب ڤێ یەکێ نادە، پەکەکە نکارە رێ ب ڤێ یەکێ بدە.

ب تایبەتی ئەو تشتێ کو د پێڤاژۆیا ئیمرالیێ دە ل سالا 1999ان و پشترە تەئسیرا پێڤاژۆیێن ل ئیمرالیێ هاتی ئەنجامدان تشتێ کو پێتڤی بو ژ بۆ گۆرانکاریێ د ناڤا رێکخستنێ دە هاتبان ژیان کرن نەهاتن ژیان کرن، ئەڤ یەک بو سەدەم کو گەلەک ژ قادرۆ و رێڤەبەرێن رێکخستنێ ب گۆمان بێخە و نە ئارامی و ناکۆکیان دیار بکە، ناڤا رێکخستنێ دە خەبات ب باشی ب رێڤە نەدچوو د دیرۆکا کوردستانێ دە تو بزاڤەک وەکە ڤێ بزاڤێ نەبوویە کو زوو مەزن ببە و زوو بکەڤە ناڤا گەل دە و زوو سازیێن خوە چێبکە و بکەڤە د ناڤا قادا ناڤدەولەتی دە و ١٥ سالان بێ ناڤبر شەر بکت، بزاڤەک ب ڤی ئاوایی نها نەمایە.

سەرەرای گەلەک کێماسی و ئالیێن خوە ئێن نەرینی و ئەرینی پەکەکە “رەئالیتەکە” کو د دیرۆکا کوردستانێ دە جهەکێ خوە ئێ تایبەت هەیە، شەرت و زرۆفێن دنیایێ و پێشکەفتنێن هەرێمی و هیڤیێن گەل هەموویان دەلیڤە دایە ڤێ بزاڤێ کو جیێ خوە یێ جودا پەیدا بکە، لێ ب تایبەتی د 1999ان و پێش وێ سالێ ئێدی رێخستن هاتیە ئاستێ خەتمینێ، و ب ڤێ تەرزێ خوە ئێ هەیی و ب ڤێ سیستەما خوە ئا سیاسی و ڤێ نێرین و ئایدۆلۆجیا وێ ئا ل همبەر دنیایێ گەرەکە ئەڤ تشتە  بەر چاڤ رە دەرباس بکربا لێ ئەڤ نەکر و ئەڤ یەک بو سەدەما بەردەوام خوین بەربوونا رێخستنێ، سیستەما پەکەکێ تو جاران نەعەلمیە کو ڤەقەتاندنەک ب ڤی ئاستی تێدە درست ببە، ل ناڤەراستا سالێن 1990ان دە ئەو پەیوەندیێن د ئاستێ ناڤدەولەتی دە درست بووی هێدی هێدی بەرەف لاوازیێ چوون، ب تایبەتی شەر سەکناندنا 2/8/1999ان و بریارا هاتیە دان ژ بۆ بێدەنگ کرنا چەکی، گەرەکە هەڤدەم خوە دگەل ڤان کاران دە نووژەن کربا لێ ئەڤ کار ئەنجام نەدا و ناکۆکی و خوین بەرچوون زێدە تر بەردەوام بوو، ب ڤی رەنگی ئەم هەموو پێ ب باندۆر بووین.

وەکە بەری نها من ئاماژە پێ کری ئەو تێزێن کو ژ ئیمرالیێ دەردکەتن د ئاستا ستراتیژیک دە برێز ئۆجالان رەغمێ وێ یەکێ کو گرتی ژی بوو و د شەرت و زرۆفێن ئیمرالیێ دە و دبن کۆنترۆلا “گەنەل کۆرمای” دا بوو لێ ئەڤ تەلیمات و تێزە ژ وێ دەرێ ژ بۆ رێکخستنێ دهنارتن، ئەڤ تێزە هەم دگەل بزاڤا مە ئا بەرێ دە ناکۆک بوون هەم ژی ژ بۆ رۆژەڤا مە نەدبوو بەرسڤ، ژ بۆ هیڤیا گەلێ کورد ژ بۆ پێداویستیا پێشکەفتنا هەرێمی و ژ بۆ یەکیتیا نەتەوی ئا دناڤبەرا کوردان دە و ژ بۆ پەیوەندیێن ناڤدەولەتی دە ئەڤ تێزە بەرسڤەک پر دوور بوو، ئەڤ تێزێن ئیمرالیێ ب تو ئاوای نەدهاتن نیقاش کرن و گەرەکە کەتبانە د وارێ پراکتیکدا، ل گۆرەی وان سیستەما پەکەکێ و سەرۆکاتیا پەکەکێ سیستەمەکە هاتیە چێکرن لێ رەغمێ وێ یەکێ کو سەرۆک گرتیە ژی لێ دبە ل گۆرەی سیستەمی برێڤە بچە، وەکە پێش نها من ئاماژە پێ دای ئەڤ یەک دبە کو پێتر خوین وندا ببە و هەم ژی دبە فشار ژ بۆ کو رێکخستن گۆرانکاریان دناڤا خوە دە ئەنجام بدە، کەسێن کو ئەڤ تشتە فەرق کرن د ناڤا رێخستنێ دە ناکۆکیا وان پتر دگەل رێکخستنێ پێش کەفت، د جڤینا ناڤەندا مەزن ئا بلند کو ل تەباخا 2003یان هاتیە پێک ئانین ئەڤ یەک خالەکا وەرچەرخانێ یە، گەر ئەم د واتەیەکە تەنگ دە بفکرن گەلەک هەڤالان گەر نیقاشەک ژی ئەنجام دابە دیسان ژی ژ بۆ وێ دەرێ ئەم نە ب وێ ئامادەئیێ چووبوون کو  مخالەفەتەک خۆرت پێش بێخین لێ د ناڤا جڤینێ دە هاتە دیتن ب سەرەکی قادرۆیێن رێڤەبەر ب هەژمارەکە زێدە ب دەنگەک بلند نیقاش کر کو ئەڤ یەک ئێدی بڤی ئاوایی نابە بمەشە و دبە گۆرانکاری وەرن ئەنجام دان، د ڤێ جڤینێ دە تشتێ کو گۆرانکاری تێدا هاتیە بریار کرن کو رێکخستنێ د رەوشەکە خەراب دە دەربێخن و ب بریارەک و پرۆگرامەکە نوو ناڤێ “KADEK” وەرە گۆهەراندن و ب ڤێ رە بریارا کۆنگرەیێ هاتە گرتن.

بریارا هات دایین کو یەکەمین کۆنگرەیا، کۆنگرەیا گەل وەرە لدارخستن و ژ بۆ ڤێ یەکێ کۆمیتەیەکە ئامادەکار هات پێکئانین، جەمیل بایک  نرخاندنێن خوە ئێن کۆنگرەیا ئەورۆپایێ ئەساس دگرە و رێ ب کۆمیتا ئامادەکاریا کۆنگرەیا گەل ئا یەکەمین دایە کو کارێن خوە ئەنجام بدە، ژ بۆ ڤێ چەندێ ژی مە سەرێ بەندکی ژ دەست دا، ژ بۆ وێ چەندێ ژی ب گۆتنا “جەمیل بایک” کەسێن کو دخاستن رێخستنێ پارچە بکن ب باندۆرتر بوون.

جارا یەکێ یە ئیمکان دەردکەڤن پێش کو ب نێرینەکە راست، رێ ل هەمبەر گۆرانکاریێن رێخستنێ دهات ڤەکرن و ئەڤ فرسەتەکە دیرۆکی بوو، یانی ب ڤێ بەرنامێ کۆنگرەیا گەل هەم دا رێکخستن هێتە دیمۆکراتیزە کرن و هەم دا گۆرانکاری پێش کەڤن و هەم ژی ئەو شێلی دیتنێن ئارمانجێن کوردستانا باکور دا هێنە خلاس کرن و هەم ژی ئیتیفاقا دناڤا کوردان دە بو نموونە ئەو پارتی و سازیێن کوردستانا باشوور ب نێرینەکە وسا مرۆڤ دکاری تێکلیێن خوە دگەل واندە سەر راست بکە و هەم ژی دا رێ ل همبەر رێخستنێ هێت ڤەکرن ژ بو تێکلیێن ناڤدەولەتی کو تێدا ببە فشار ژ بۆ کو رێخستن ژ لیستا تیرۆرێ دەر بکەڤە، هەتا دکاری پەیوەندیێن ناڤدەولەتی پێش بێخە ژبەرکو پێڤاژۆیا ئەورۆپایێ و ترکیێ دەست پێ کربوو.

ل بەندا بەشا دویەمین بن…