کانی یلماز – به‌شا پێنجەمین
كانی یلماز كادرێ رێڤه‌به‌ر یێ په‌كه‌كێ كو ل سالا 2006ێ ژ ئالیێ په‌كه‌كێ ب خوه‌ڤه ل باژارێ سلێمانیێ هاتییه ته‌رۆر كرن، د به‌شا 5ێ یا هه‌ڤدیتنا خوه دا به‌حس ل تێزێن نوو یێن عه‌بدوللا ئۆجالان دكه‌ت، كانێ ب چ ئاوایی بوونه رێگر ل همبه‌ر كه‌تنا په‌كه‌كێ ل سه‌ر خه‌تا كوردایه‌تیێ، یلماز د ڤێ به‌شێ دا هه‌ر وها دبێژیت: «راستییا ئاپۆ د زیندانێ دا ئاشكرا بوو».
ئه‌ڤ ژی ده‌قێ گۆتنێن كانی یلمازی نه
تێزێن ئاپۆ یێن نووی رێکێ ل خەباتێ دگرن، دەستکەفتێن هەیی پێنگاڤ ب پێنگاڤ ژناڤ دبەت و ب شێوازەکی پێلانگری دبەتە بەر ب تەسفیە بوونێ ژبەر ڤێ ژی ئەم وان تێزان راست نابینین. لێ بەلێ ئەگەر ئەز بێژم ئۆجالان ژ بلی گرتنا خوە دشیا بێژیت “من باوەری ب هەڤالێن خوە، گەلی خوە و رێخستنا خوە هەیە. ئەز ئێخسیرم ب تایبەتی ژی ل جهەکی د بن چاڤدێریا فەرماندا گشتی دا تێمە گرتن، ژ نها و پێڤە ئەز ب پراکتیکی رێڤەبەریا رێخستنێ (پەکەکێ) ناکەم. د شیاندا نینە ئەز ل ڤێرێ بشێم رێخستنێ ب رێڤە ببەم. من باوەری ب هەڤالێن خوە، پارتیا خوە و گەلی خوە هەیە بلا ئەو (رێڤەبەریێ) بکەن، ئەز ژی دێ ئیرادەیا خوە دگەل وان دانم”، لێ مخابن (ئاپۆ) تشتەک وەها نەگۆت و ب ئیسرار رێخستن ژ وێرێ را (ئیمرالیێ) برێڤە بر. نها هوین ژی دبینن ب ناڤکرنەکا نوو ئەزژی نزانم چیە ل گۆری زانیاریێن مە یێن د ناڤا رێخستنێدا مە بهیستی رێڤەبەریا رێخستنێ ژی حەتا نوکە چ تشتەک ژێ فام نەکریە، کۆنفیدرالیزما دیمۆکراتیک تشتەک خەیالیە کو پەکەکە دێ کوردان دەمەکێ ژی ب ڤێ ڤە خاپینیت، ئۆجالان ژی خوە وەکە سەرۆکێ کۆنفیدرالیزمێ دبینیت.
شەر و خەباتا ل جیهانێ ب رێڤە دچیت ژی وەکو هەڤرکیا دناڤبەرا خوە (ئاپۆ و بۆش) ب ناڤ دکەت و رێخستنێ ژی خوە ل سەر تێزێن نوو وەکە “کۆما کۆمەلەیێن کوردستان” رێخستی کر. د ئەساسدا ناڤێ رێخستنێ گوهارتن، شێواز گوهارتن وەکو سابۆرێ (یازبۆز) لیهاتیە ل دنیایێ دا د ناڤا سالەکێ دا چ بزاڤان هندە ناڤێ خوە نەگوهارتیە، هەرسال ئارمانج و بەرنامەیا خوە ژی دگوهرن و پێویستیێن رێخستنی ژی نەگوهارتنە ئەڤە ژی تێرا تەسفیە کرنا بزاڤەکێ هەیە ئەگەر پلان وەها برێڤە بچیت ئەڤ ژی تێری تەسفیەکرنا بزاڤێ هەیە.
واتە هندی ئەم دزانین کو ل چیا ٣ هزار هەتا ٣ هەزار و پێنج سەد هەنە، ئەم ل باشوور دنێرین یێن جودا بووی و روونشتی وەکە ئاواران بێ سەمیان دهێن و دچن، نێزیکی ٢ هەزار حەتا ٢ هەزار و پێنج سەد کەسایە ل ئەورۆپا ژی هندی ڤان، یانژی نیڤا ڤانا کەسێن روونشتی هەنە دگەل کادر و خەباتکارێن جەبهەی. ل تورکیێ و باکورێ کوردستانێ رەوش ژ ڤێ جوداتر نینە و ب تایبەت تەمامیا وان یێن ژ پەکەکێ جودا بوویی د رەوشەکا بێ سەروشین دا ژ سیاسەتێ جودا بوونە و وەکە کو دهێتە گۆتن ئەڤە چوونە ژیانا خوە یا کەسۆکی ئاڤا بکەن، راست نیە ئەو نەشێن ژیانا خوە یا کەسۆکی ژی ب رێڤە ببەن. نە دەرفەتێن وان تیرا وان دکن و نە ژی ل باشوور فرسەتەک ب دەست خوە ئێخستینە، هەموو د ناڤا دلتەنگیەکێ دا دژین، وی دەمی پێویستە مرۆڤ پرسیارێ بکەت هندی کادرێن ل چیا ناڤ رێخستنێ “پەکەکێ” دا مای هەکەر ئەو قاس ژی کادر و رێڤەبەر ژ دەرڤەی رێخستنێ دا روونشتی بن ما مرۆڤ دشێت ڤان کەسان تاوانبار بکەت؟ یانژی ئەڤ جودابوون سەدەما سیستەما رێخستنێ یە، پێکئینانا وێ یە، ژ پەروەردەیا وێ یە یانژی ژ تەرزێ رێخستنا وێ ب خوە یە، مە ل وێرێ ((ناڤ پەکەکێ دا)) هەولدا هندەک گوهرینا درست بکەین لێ فرسەت ب مە نەهات دان، د گەل رێخستنێ تایبەتمەندیێن پاراستنا وان فکران باوەریا وێ د گەل مە نەمابوو مە ئەڤە نەگۆتن و ئەم ژێ جودا بووین، ڤێ جارێ ژی دەربارێ مە دا چ گۆتگۆتک نەمان نەهاتیە گۆتن، بەهرا پتر ڤێ سەرەدەریێ دکەن واتە رێخستنەک ژ کوردینیێ دوویر دکەڤیت لێ بەلێ نابیتە خائین تۆ ژ وێ رێخستنا ژ کوردینیێ دوویر کەتی قوت دبی تو ب خائین تێیە راگەهاندن، ب هزاران ئینسان وەکو من گۆتی ناخێ وان هاتیە ڤالا کرن، هەموو شیانێن وان هاتینە کۆرە کرن، نزانن دێ چ کەن وەکو کەسێن بێی قیبلەنما دگەرن، واتە مرۆڤ دشێت بێژیت ژناڤبرنا ئینسانی و تراژیدیا ئینسانان هەیە و هێشتا ژی پەکەکە ب ئیسرار ناخوازیت ڤی رەوشێ ببینیت، ل جهێ کو ڤێ رەوشێ ببینیت گەلەک جۆرێن دیمۆگۆژی “گۆتنێن درەو” و ب ناڤێن سەیر وەکە کۆمارا دیمۆکراتیک تێتە ناڤکرن گەلێ کورد ب ڤان زاراڤا ڤە بێ هوش دکەن، ناکۆکیا کوویر و تیژ دکەن و ب ڤی شێوازی یاریێ دکەن، هندەک کادرێن رێڤەبەر ژی وەکو گاڤا دی من گۆتی ل چیا ل سەر ئیمکانیات و پۆستان ژیان خوە برێڤەدبەن، ئەڤە ژ بۆ خوە کرنە شێوازەکێ ژیانێ، تەمەنێ گەلەک ژ وان ژی وەکە مە ١٠-١٥ سال یێن مای، مەجالێ وان کو بچن ناڤا سیاسەتا سڤیل نینە ژ کەساتیا خوە ژی فیداکاریێ ناکەن ژ بۆ کو ڤان زرۆفێن خوە یێن ئیداری ژی ژ دەست نەدەن هەرچەند باوەریا وان ب ڤان تێزێن ئاپۆ نەهێت ژی، لێ ب دەست و پێیان ئەو تێز هەمبێز کرنە ئەسلێ تەراژیدیێ ژی ئەڤەیە.
پرسیار: دێ شێی دەربارێ پارتیا وە PWDێ هنەک زانیاریان دەی مە کانی؟
نها PWD ب کۆمبۆنەکا دەستەیا دامەزرینەران ڤە هات ئاڤاکرن ئەڤە نیزیکی ١٠ مەهانە ئاڤا بووی ژ پێویستیەکێ ب ڤی شکلی ئاڤابوو: رەوشا نها دا دەستکەفتێن مللەتی و پێنگاڤ پێنگاڤ تەسفیەبوونا دەستکەفتێن خەباتا کەڤن، رەوشا سیاسەتا لەگال “یاسایی” و بنکەفتنا خەباتا نهێنی میناکەک بەرچاڤە و ب تایبەتی ژی شێوازێ خەباتا پەکەکێ و ئارمانجێن داناینە پێشیا خوە ئێک ژی پشتی ئەم جودا بووی گەلەک ب دژواری سۆپەکلاسیۆن “هەڤدژی” هاتن چێکرن ل دەربارێ گەلەک هەڤالان دا و دەربارێ مە هەموویان دا جودا بوونا مە ژبەر ژیانا تایبەت هات نیشان دان، دگۆتن داکو ژیانا خوە یا شەخسی تەنزیم بکەن یێن جودا بووی، دگۆت مرۆڤێن کەتینە و هەیا ب خیانەتێ ئەم هاتین تاوانبارکرن، ئەڤە هەمان دەم دا ژ بۆ ڤانا ژی بەرسڤەکە، تەڤاهیا ئەو هەڤالێن جودا بووی دخاستن سیاسەتێ بکن و ب سیاسەتێ ڤە مژوول ببن و دخازن ل کوردستانێ بمینن خەباتا خوە بەردەوام بکەن و چ نیەتەکا وان ژ بۆ چوونا ئەورۆپایێ نینە، هندە نیقاش هاتنە کرن د ئەنجام دا هندە رەخنە هاتن کرن دەما ئەم د ناڤا رێخستنێ دا، ئەم وەکە گرۆپەک ئۆپۆزسیۆن دەرکەفتین مەیدانێ، رەخنەیێن مە هەبوون ئەڤ رەخنەیێن مە ژی بەرپرسیاریەکێ ژ بۆ مە ئاڤا دکن، مە ب سیاسەت خاست دۆزا گەلێ کورد ژ بۆ ئازادیێ بەردەوام بکەین مە ئەڤە باوەرکر، ئەڤە ژی ب رێخستنەکا سیاسی ڤە دێ درست بیت، ژ بەر ڤێ سەدەمێ ژی گۆتوبێژێن هەیی ب بەرنامە و توزوکەکێ “مەبدەئێن کاری” هاتن بریاردان و PWD هاتە دامەزراندن، بەلێ PWD هات ئاڤا کرن لێ بەلێ مرۆڤ نەشێت بێژیت گەلەەک ب ئامادەکاری هاتە ئاڤاکرن، ما مر ب بەرنامەیەک باش هات ئاڤاکرن؟ نەخێر لی بەلێ دامەزراندنا وێ موداخلەکرنا پێڤاژۆیەکێ بوو، نیەتێن مە چنە ئەم دخوازین چ بکەین ژ بۆ کو ئەم بۆ گەلێ کورد و رایا گشتی دیار بکەین ئەڤ دامەزراندنە گەلەک یا گرینگ بوو مە پێنگاڤەک ب ڤی رەنگی هاڤێت، نها گەر مرۆڤ مەنتقی لێ بنێریت PWD ژی خوە ب بزاڤەکا دیمۆکراتیک حساب دکەت، ژ وان رەخەنە گرتنێن ژ پەکەکێ گرتی، ئەنجام دەرخستینە و بزاڤەکا وێ ب خوە، خوە خولقاندیە ب ڤی سەدەمی ژی ل باکورێ کوردستانێ دەما کو ئارمانجێن خوە دیار دکەت ب ڤان رەخنەیێن خوە ڤە دخوازیت راستگۆ بمینیت، باکورێ کوردستانێ پێویستی ب ستاتۆیا سیاسی هەیە و ئەڤە ژی وەکو فەدەراسیۆن.
چاڤەرێ بەشێ شەشێ بن…
