• به‌شا دووێ 

بەشەکێ پرتووکا «پەکەکە پرۆژەیەک بۆ ژناڤبرنا بزاڤا نەتەوەیی یا کوردان، لێکۆلینەک ل سەر ئایدی و دیرۆکا پارتییا کارکەرێن کوردستانێ»

ژ نڤیسینا –  جەمیل کۆلاهی

تیپۆلۆژییا رەفتار و کەساتیا ئۆجەلان

نڤیسەرێ پرتووکا «پەکەکە پرۆژەیەک بۆ ژناڤبرنا بزاڤا نەتەوی یا کوردان»، پشتی پێشەکیا پرتووکا خوە، د چەند برگەیان دە ب هۆرگلی زانیاریان ل سەر ناسنامە و کورتیەک ژ ژیانا عەبولا ئۆجالان وەکە دامەزرینەر و تەئۆریسیەنێ پارتیا کارکەرێن کوردستانێ ئاشکەرا کرینە.

 د برگەیەکی دە ب ناڤێ «عەبدولا ئۆجەلان کییە؟» نڤیساندییە: “واتەیا ناڤێ ئۆجالان تۆلهەلدێرە، ل سەر ڤێ یەکێ کو چما ناڤێ مالباتا عەبدولا ئۆجەلان، ئۆجەلانە، رایێن جودا هەنە. “عیسمەت ئیمسێ” یەک ژ مەدیاکارێن ب ناڤودەنگ یێن ترکیێ دبێژە: باڤێ مەزن ئێ ئۆجەلان مەئموورێ بدارڤەکرنا شێخ سەعیدێ پیران بوویە، ژبەر ڤێ یەکێ ل وێ دەمێ مەئموورەکی سازییا رەگەزنامێ “نفووسێ” دبێژە ناسناڤێ ئۆجەلان ژ بۆ وی دانن. «ئۆجەلان: 2008، س 182»”.

هەر ل سەر تێکلدارییا مالباتا ئۆجالان ب سێدارەدانا نەمر “شێخ سەعیدێ پیران”، نڤیسەر ئێماژێ ب چەندین رێزان ژ نڤیسانێن عەبدولا ئۆجەلان دکە کو تێدە ئۆجەلان شێخ سەعیدێ پیران وەکە کرێ گرتی ب ناڤ دکە! نڤیسەر دبێژە: “هێژایی ئێماژە پێ کرنێ یە کو ئۆجەلان د دو پرتووکێن خوە دە ب دەهان جاران وەکە کرێ گرتی و زلامێ ئینگلیزان ناڤێ شیخ سەعید دئینە کو بوویە سەدەما وێ یەکێ ئەتاتورک ژ پیدانا مافێ کوردان پووشمان ببە. «ئۆجەلان: 2007، س55 و 56»، »ئۆجەلان: 2002، س 67 و 68 و 69«، «ئۆجەلان: 2002، س 113».

کورتیەک ژ ژیانا عەبدولا ئۆجەلان

عەبدولا ئۆجەلان بەرنیاس ب ئاپۆ ل رۆژا 4/4/1949ان ل گوندێ عۆمەرلی یان عەمەرا یێ ناڤچەیا خەلفەتیێ سەر ب باژارێ ئۆرفا ل باکورێ کوردستانێ ژ داییک بوویە. «ئۆجەلان: 2008» ناڤێ باڤێ وی عۆمەر و ناڤێ داییکا وی عاییشە یان ژی عوەیشە و سێ برا و سێ خۆشکن. «کریس کۆچێرا: 1999». ل گۆر هنەک چاڤکانیان داپیرا ئۆجەلان تورکە و تشتەک نۆرمالە داییکا وی ژی تورک بە. «ئالیزا مارکوس: 2007، س15».

د بەشەکە دن ئا لەکۆلینا خوە دە “جەمیل کولاهی”. نڤیسەرێ پرتووکێ ب پشتبەستن ب نڤیسین و داخوەیانیێن شەخسی یێن عەبدولا ئۆجەلان، بابەتەک ب بەلگە ل سەر “تیپۆلۆژی یا رەفتار و کەساتیا ئۆجەلان” بەرچاڤ کرییە.

تیپۆلۆژی یا رەفتار و کەساتیا ئۆجەلان

نڤیسەری نڤیساندییە: ل گۆر ئاخافتنا ئۆجەلان ب خوە، ئەو خوەدی داییک و باڤەک کو بکارن ب باشی وی پەروەردە بکن نەبوویە، ژبەر ڤێ یەکێ وی رەفتارێن پڕ خەراب هەبوونە کو دێ ژ زاردەڤێ وی بخوە ب هۆرگلی ئێماژە ب وان کم”.  ل گۆر لێکۆلەری رەوشا ژیانا ئۆجەلان کێنجەک کوور ل سەر خەبات و چالاکێ یێن سیاسی یێن ئاپۆ هەبوویە و نها ژی دگەلدا بە هێژان کاریگەرییا ڤان کێنجان بەردەوامە! ژ بەر ڤێ یەکێ ب پێویست دزانە ژ بۆ ناسکرنا ئۆجەلان، پەکەکە و ئیدۆلۆژییا پەکەکێ یان ژی ئاپۆچیتیێ، ب هۆرگلی ئێماژە ب رەفتارێن ئۆجەلان وەرە کرن.!

ژ بۆ باسکرن ل سەر” تیپۆلۆژی یا رەفتار و کەساتیا ئۆجەلان”، نڤیسەری گرینگی ب رەفتارێن سەردەما زارۆکتی و دبستانێ، سەردەما وەزیفەیێ ل دیاربەکرێ، پەسنا خوە کرنا ئۆجەلان و گرێکا پێغەمبەر بوونێ دایە و ل 6 برگەیان دە شیرۆڤە دکە کو ئەمێ د ڤێ بەشێ دە باس ل 2 برگەیان بکین.

• رەفتارێن سەردەما زارۆکتیا ئۆجەلان

“ل سەر دەما زارۆکتیێ دە، ئۆجەلان زارۆیەک پڕ لاواز بوو، ب ئاوایەکی کو ل دەردۆرێن وی تو کەس ژ وی لاوازتر نەبوویە. ئەڤ لاوازییە ب ئاوایەکی بوو کو خەلکێ حەنەک ب وی کرینە و ژێرە گۆتینە خوەلی ب سەرێ عۆمەر وەرە ژبەر کورێ وی هەیی! خوەدێ زارۆکێن تو کەسەکی وەکە کورێ عۆمەر لێ نەکە! ئۆجەلان دبێژە ئەڤ رەوش هەیا دەمەکی بەردەوام بوو. ئەو ئیتیرافێ ب ڤێ یەکێ دکە کو زارۆیەک ترسۆنەک بوویە! ب گۆتنا وی ب خوە ل دەستپێکێ هەرتم د رەوشا بەرگریێ دە بوویە. «ئۆجەلان: 2008، س15 و 27 و 30».

ئۆجەلان ئێماژێ ب ڤێ یەکێ دکە دەما کو ئەو زارۆک د شەرێ د گەل زارۆکەک دن دە سەرێ وی هاتیە شکاندن. دو کەس ژ وان کەسانە کو سەرێ وی شکاندبوو ب ناڤێ جەمۆ و محۆ بوون. تشتێ کو ل ڤڕ گرینگە ئەڤە کو ئۆجەلان دبیژە جەمۆ ئاستەنگەک پڕ مەزن بوو ل همبەر من و وی پڕ ئاستەنگ ژ بۆ من دروست دکرن.

ل سەر دەما زارۆکتیێ دە دەما خوەندنا دەبستانێ ب داوی ئانی. پشتی کو دگەل برایێ خوە ب شەر دچە و وی بەرباران دکە! باڤێ وی ل پەی وی دچە داکو ل وی بخە، ئەوژی درەڤە مالێ و 10 لیرەیان ل باڤێ خوە ددزە! پاشان درەڤە و دچە نێزی دەشتا «باراک» و ل ور دەست ب کار کرنێ دکە. ژ بۆ هەر رۆژەکی 2 لیرە و نیڤ ژ وی رە هاتینە دایین، هەر وەک ئەو ب خوە دبێژە، رۆژێ سێ جار سەرێ سبێ، نیڤرۆژێ و ئێڤارێ نان و دەو ب وی هاتیە دان. «ئۆجەلان: 2002، س 141 و 142»، لێ بەلێ ل جیەکێ دن دە ڤێ چیرۆکێ ب ئاوایەک دن باس دکە و تشتان دگوهەرە! ل وی جهی دبێژە پشتی کو من گوندێ خوە بجی هشتی، ل گوندەکی کو ناڤێ وی «قامیش» بوو و ل نیزی «ترابلۆسێ» بوو من دەست ب کار کرنێ کر، من دو رۆژان کار کر، رۆژێ پێنج لیرە ب من ددان، د ڤان دو رۆژان دە خوارنا من ب تەنێ نانێ هشک بوو! «ئۆجەلان: 2008، ب 31».

ل گۆر گۆتنا ئۆجەلان ب خوە دەما کو ئەو خوێندکارێ دەبستانێ مەلایەکی باش بوویە، خوە هەیا ئاستا ئیمامێ جومعێ یێ گوندێ خوە بەر ب پێش چوویە! دبیژە من دگەل 10 کەسان ژ خوەندکاران گرووپەک پێکئانی بوو، ئەز بەرپرسێ گرووپێ بووم، من ئەو دبرن دەبستانێ، د رییا ڤەگەرین ژ بۆ مالێ دە من ب زۆرێ نمێژ ب وان ددا کرن و ئەز دبووم پێش نمێژێ وان! دبێژە دەما کو من یەکەم نمێژ کری مەلایێ گون ژ من رە گۆت گەر ب ڤی ئاوا بەردەوام بکی وێ رۆژەکی بگهی ئاستا ژوور!«چاڤکانیا بەرێ: س22 و 23 و 25»، ناڤێ یەکەم مامۆستەیێ وی محەممەد مەیدان کاش بوو. ب گۆتنا وی ژبەرکو هەژمارەک هێک و ماست ژ بۆ وی دبە، بالا وی ژ بۆ خوە راکێشایە و پاشان هاتن و جوونا مالا وی دکە و ژێرە دبێژە نها ژی یەکەم نان کو مە ب هەڤرە خواریە ل بیرا منە.

د دووڤ دە ل دبستانا  ناڤەندی ئا باژارێ  «نیزیپ» خواندنا خوە بەردەوام کریە، لێ بەلێ ل وێ دەرێ خوەندکاران ئەو پڕ ئێشاندیە و ل وی خستیە و حەنەک ب وی کرینە. ئەو دبێژە ب ئاخافتنێن نە شرین و کرێت و تانەیا سڤکاتی ب من دکرن. تاکە رێ یا من ژی ئەڤ بوو کو خوە ژ مامۆستەیان رە نێزی بکم! ئەڤ رەوش ل «ئەنقەرەیێ» ژی بەردەوام بوو، هڤالێن وی ل زانینگەهێ حەنەک ب وی دکرن و سڤکاتی ب وی دکرن، ئۆجەلان ب خوە ڤێ رەوشێ باس دکە داکو دیار بکە ل باژاران دە وی خوە نەگوهەری و تەسلیمی جیهانا بۆرژۆوازی نەبوویە! هەر ژ بەر ڤێ یەکێ ژ بۆ رزگاربوون ژ دەست جڤاکا بۆرژۆوازی هەوارا خوە ژ بۆ ئۆلێ برییە و وەکە بەرێ نمێژ کرینە و ل سەر هەر تشتەکی حەرام یان حەلال هەستیاریەکە بێ وێنە هەبوویە! «پرتووکا بەرێ: س22، 35، 36، 37».

رەفتارا وی دگەل مالباتا خوە

ئۆجەلان د ناڤ مالباتا خوە ژی دگەل برا و خۆشکێن خوە ب ئاوایەک هۆڤ تەڤگەرییایە، ئەو ب خوە دبێژە دەما د ناڤا ئەردێ چاندنیێ دە مە کار دکر، خۆشکەکا وی هەبوو کو نەدکاری گەلەکی بشوغلە، لێ بەلێ من فەشار ل وێ دکر و ژێرە دگۆت پێویستە تو ژی وەکە مە بشوغلی، دبێژە دبە من دخوەست خوە ل سەر وێ زال بکم! کار کرن د ئەردێن جاندنیێ دە پڕ گرینگ بوو، منژی ل وڕ کار دکر. ڤەگوهاستنا گیا ژ بۆ مە کارەکە پڕ گران بوو. ئەز د وێ باوەرێ دە بووم کو نابە هەیا داوییا ژیانا خوە ب ڤی کاری ڤە مژوول ببم. «ئۆجەلان: 2008، س20»

ل گۆر نڤیسینێن ئۆجەلان «عوەیش» دایکا وی، کەسەکە کو پێترترین کێنج ل سەر ئۆجەلان هەبوویە و ئەو ب خوە دبێژە داییکا من مەزنترین مامۆستەیا من بوویە. هەڤدەم ئۆجەلان ل سەر داییکا خوە دنڤیسینە: “ئەڤ ژن ژ هەموو ژنەک دن زێدەتر شەر دروست دکرن و کەساتیەک شەرۆکە هەبوو. من د ڤێ دەربارێ دە  پڕ شەرم ژ خوە دکر و من دگۆت خوەزی داییکەک ب ڤی ئاوا من نەبایە! “ئۆجالان دبێژە: “ئەو قاس دگەل داییکا خوە ئەز ب شەر دچووم کو دەرگەهێ مالا مە ژبەر بەربارانکرنا من کون کون بووبوو. «ئۆجەلان: 2008، س16، 22»

هەرچەند ئۆجەلان دبیژە کو داییکا من مەزنترین مامۆستەیا من بوویە و پڕ پەسنا وێ دکە، لێ بەلێ تو جاران ئالیکاریا دایکا خوە نەکریە. هەر وەکە باس دکە داییکا وی ژێرە دبێژە چما چەند مەترێن قوماشی ژ من رە ناکری؟ ئەڤ د دەمەکی دە بوو کو من مووجەیەک باش هەبوو لێ تو جاران من تو تشتەک ژ بۆ داییکا خوە نەکری و من ژێرە گۆت نها کو تو ل سەر وێ یەکێ موکری کو ئەز ژ تە رە جەند مەترێن قوماشی بکرم، ئەز ژی وێ یاخی ببم و ناکرم!«ئۆجەلان: 2008، س 39» ئۆجەلان دبێژە هەیا دەما مرنا داییکا من، خوە من بۆ جارەکی ژی ژ رەوشا وێ نەپرسی و من تەلەفۆنەک ژی ژ بۆ نەکر. «ئۆجەلان: 2004، س334».