په‌یوه‌ندیێن پەکەکێ و ئیرانێ، رابووری، نها و داهاتی – به‌شێ «4»
ئیرانێ ژ بۆ «هیلالا شیعی» پێویستی ب باشوورێ كوردستانێ هه‌یه
وه‌كه د به‌شا سێیه‌مین ده ئاماژه ژ بۆ هاتییه كرن، سیاسه‌تا كۆمارا ئیسلامییا ئیرانێ یا ب كار ئانینا گرۆپێن چێكری ل ناڤچه‌یێ، ل سالێن نۆتان ده پێتر گه‌شه كر و كاری ب ئاوایه‌كی هه‌ری باش و سه‌ركه‌تی په‌كه‌كێ ل دژی تركیێ ب كار بینه، ئیرانێ د سیاسه‌تا خوه یا ناڤچه‌یێ ده مه‌تۆده‌كه گرینگ هه‌یه، ئه‌و ژی پاراستنا ئاساییشا خوه یا نه‌ته‌وه‌یی ل ده‌رڤه‌ی سینۆرێن ولات و خاكا ولاتێن ناڤچه‌یێ وه‌كه كووراهییا ستراته‌ژییا خوه بكار تینه، ژ بۆ پرسا كوردان ژی هه‌ر ئه‌ڤ یه‌ك كر، ره‌وشا كوردێن ل ده‌رڤه‌ی سینۆرێ خوه تێكدا و ئه‌و راستی ئالۆزی و نه‌سه‌قامگیریێ كرن.
ئیرانێ ب ئامانجا سه‌ركه‌تنێ د پیلانا خوه دا، 3 ئه‌رك ب په‌كه‌كێ سپارتنه، ئه‌رك ئه‌ڤن:
ده‌وام كرنا شه‌رێ په‌كه‌كێ ل دژی تركیێ.
په‌كه‌كه به‌رنامه و پرسێن له‌شكری ل باشوورێ كوردستانێ ب هه‌ماهه‌نگی ل گه‌ل ئیرانێ ب جی بكه، ئانكو رۆلا هێزێن پاراستنا سینۆرێن ئیرانێ ببینه و رێ نه‌ده پارتیێن پارتیێن رۆژهلاتا كوردستانێ، نێزی سینۆرێن ئیرانێ ببن.
ژ بۆ په‌كه‌كێ نینه ل رۆژهلاتا كوردستانێ تو چالاكییه‌كێ ئه‌نجام بده، یان ته‌ڤگه‌ره‌كه سیاسی ب رێڤه ببه.
ئیران ژ بۆ كو بكار خه‌ته‌را جهگرتنا هێزێن ناتۆیێ ل باشوورێ كوردستانێ دوور بخه، هێزێن په‌كه‌كێ ب ل سینۆرێ خوه به‌لاڤه كرن
ئیرانێ ئه‌ركه‌كا دن ب په‌كه‌ك سپارت، ژ بۆ كو ل باشوورێ كوردستانێ چالاكییان ب ناڤێ وێ ئه‌نجام بده، چونكه باشوور وه‌كه ناڤچه‌یه‌ك ل ژێر پاراستنا ناتۆیێ و نه‌ته‌وه‌یێن یه‌كبوویی تێ حه‌ساب كرن، هه‌ر وها ژ بۆ كو ئیران بكاره خه‌ته‌را جی گرتنا هێزێن ناتۆیێ ل باشوورێ كوردستانێ ژ خوه دوور بكه، هێزێن په‌كه‌كێ ل سینۆرێ خوه به‌لاڤه كرن.
یا راست ب جی گرتنا هێزێن ناتۆیێ ل باشوورێ كوردستانێ، كۆمارا ئیسلامییا ئیرانێ وه‌كه چاوا ل ناڤچه‌یێن سینۆری یێن ل گه‌ل تركیێ كو ئه‌نداما ناتۆیێ یه، ل سینۆرێ ل گه‌ل باشوورێ كوردستانێ ژی وێ ببا جیرانه‌كه نه‌خوه‌ستی، له‌وما په‌كه‌كه ئه‌ركدار كر و ل سینۆرێ خوه به‌لاڤه كر.
ئیرانێ رێ ب په‌كه‌كێ دا یه ل ناڤچه‌یێن سینۆری جی بگره
یه‌ك ژ وان ناڤچه‌یێن سینۆری كو په‌كه‌كه لێ جی گرتنه، ب «دامبات» تێ ناس كرن، په‌كه‌كه ل ور هات به‌لاڤه كرن ژ بۆ كو بكاره ل چیایێ ئاگری حه‌ره‌كه‌تێ بكه، هه‌ر وها ناڤچه‌یا «شه‌هیدانێ» ژ بۆ كو بكاره حه‌ره‌كه‌تێ ل ناڤچه‌یێن «ئه‌سه‌نده‌ر و شه‌مزینانێ» ل ئالیێ تركیێ بكه، لێ به‌لێ یه‌ك ژ جیێن ستراته‌ژیك كو ئیرانێ په‌كه‌كه لێ ب جی كرنه ب ناڤچه‌یا «كه‌لا ره‌ش» تێ ناس كرن، «كه‌لا ره‌ش» وه‌كه ئه‌نییه‌كه پشتگریێ ژ بۆ ناڤچه‌یێن جوله‌مێرگ و وانێ تێ حه‌ساب كرن، ئه‌ڤان ناڤچه‌یان ژبلی كو ئاسانكاری ژ بۆ حه‌ره‌كه‌تێن په‌كه‌كێ چێكرنه، ژ بۆ ڤه‌گوهاستنا چه‌كان و ئالیكاریێن لۆجستیك بۆ گه‌ریلایان ل باكورێ كوردستانێ، هه‌موه‌خت وه‌كه رێیه‌ك ئابووری داهاته‌ك پر مه‌زن ژ بۆ په‌كه‌كێ دابین كر.
ئه‌مێ د مژارێن بهێن ده باس ل چالاكیێن په‌كه‌كێ یێن ئابووری ل سه‌ر ڤان رێیان بكین.
ژ بۆ ئیرانێ زه‌لال بوویه كو په‌كه‌كێ ئه‌و ئاماده‌یی تێده هه‌یه كو شه‌رێ باشوورێ كوردستانێ بكه
ژ بۆ ئیرانێ زه‌لال بوویه كو په‌كه‌كه ئه‌و ئاماده‌یی تێده هه‌یه كو شه‌رێ باشوورێ كوردستانێ بكه، ژ به‌ر ڤێ ئیران كه‌تییه ناڤا هه‌ولێن مه‌زن ژ بۆ خورت كرنا تێكله‌یێن هنه‌ك بالێن یه‌كێتییا نشتیمانییا كوردستانێ ل گه‌ل په‌كه‌كێ.
یه‌نه‌كێ ژ بۆ چێكرنا ڤان تێكلیێن ل گه‌ل په‌كه‌كێ، ئامانجێن خوه هه‌نه، یه‌ك ژ وان ئامانجان، به‌لاڤبوونا وێ یا پێتر ل ناڤچه‌یێن خه‌تا ته‌ماسێ یێن ل گه‌ل پارتییا ده‌مۆكرات یا كوردستانێ، هه‌ر ژ بۆ ڤێ هنه‌ك ده‌ریێن سینۆری و خالێن ستراته‌ژیك كرن ئامانج، یه‌نه‌كێ هه‌م ژ ئیرانێ و هه‌م ژ په‌كه‌كێ ئالیكاریێن دارایی وه‌ردگرتن، ل سه‌ر ده‌ما شه‌رێ ناڤخوه، په‌كه‌كێ مووچه‌یا پێشمه‌رگه‌یێن یه‌نه‌كێ دابین دكر و ئیرانێ ژی كه‌لوپه‌لێن خوارنێ و چه‌ك ژێره دابین دكر.
ئیرانێ دزانی ژبۆ سه‌رخستنا هیلالا شیعی و گهیشتن ب لبنانێ، پێویستی ب باشوورێ كوردستانێ هه‌یه
ئامانجا ئیرانێ به‌رانبه‌ر یه‌كێتییا نشتیمانی ستراته‌ژیك بوو، وێ هه‌ولێن پر مه‌زن دابوون كو ل گه‌ل پارتییا ده‌مۆكرات یا كوردستانێ ژی ڤی كاری ئه‌نجام بده، لێ به‌لێ په‌ده‌كێ باش به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه فێم دكرن و ژ به‌ر ڤێ ئیرانێ نكاری باندۆرا خوه ل سه‌ر بكه و قادرۆیێن نێزی خوه د ناڤا په‌ده‌كێ ده ب جی بكه، وه‌ختا ژ بۆ ئیرانێ زلال بووی كو په‌ده‌كه به‌ر ب ئالیێ ئه‌مه‌ریكا و ولاتێن رۆژئاڤا ڤه دچه، ئیرانێ ب ته‌مامی ده‌ست ژ په‌ده‌كێ به‌ردا و به‌ر ب ئالێ یه‌نه‌كێ ڤه هات، ژ به‌ر كو خه‌باتا ئیرانێ د ڤێ ده‌مێ ده ژ بۆ ئاڤاكرنا پرۆژه‌یا «هیلالا شیعی» بوو و دزانی ژ بۆ سه‌رخستنا پرۆژه‌ی و ژ بۆ گهیشتن ب لبنانێ، پێویستی ب باشوورێ كوردستانێ هه‌یه، له‌وما وێ ده‌ست ژ یه‌نه‌كێ به‌رنه‌دا و ته‌ڤ هه‌ولێن خوه خستن كار كو د ڤێ نه‌رینێ ده بالانسا هێزێ ل باشوورێ كوردستانێ د به‌رژه‌وه‌ندییا یه‌نه‌كێ و په‌كه‌كێ ده بشكێنیه و په‌كه‌كه وه‌ره گوهه‌رتن و ل شوونا وێ هێلا «یه‌نه‌كه-په‌كه‌كه» بهێز بكه‌ڤه.
ژ بۆ گهیشتن ب ڤێ ئامانجێ، ئیرانێ هه‌ول دان لهه‌ڤهاتن و ئالیكاری ل ناڤبه‌را په‌كه‌كێ و یه‌نه‌كێ ده ل ناڤچه‌یێن كو كوردێن سۆرانی تێده نه كاراتر و زێده‌تر به.
ئه‌ڤ شه‌ر د راستی ده شه‌رێ په‌ده‌كێ و په‌كه‌كێ نه‌بوو، به‌لكو شه‌رێ ئیرانێ و هێزێن ناتۆیێ بوو
پاش ڤان به‌رنامه‌یێن ره‌ژیما ئیرانێ، ل سالا 1997ان ده، شه‌رێ ناڤخوه ده‌ست پێ كر، په‌كه‌كه ل نێزی سینۆرێن ئیرانێ هنه‌ك ناڤچه خستن ژێر كۆنترۆلا خوه و باژارێن چۆمانێ و سیده‌كانێ برێڤه‌برن.
پاش ڤێ سالێ، ئیرانێ به‌رده‌وام ئالیكاریێن له‌شكری و كه‌لوپه‌لێن خوارنێ ژبۆ په‌كه‌كێ د شاندن و په‌كه‌كێ ژی ل دۆلا «ئایشه و به‌رده‌ناز» ل سینۆرێ نێڤبه‌را ئیرانێ و باشوورێ كوردستانێ ئاشێ شه‌رێ ناڤخوه د گێرا، ئامانجا وان ئه‌ڤ بوو كو بگه‌هه هه‌ولێرێ و په‌ده‌كێ ل دهۆكێ و ناڤچه‌یێن وێ دۆرپێچ بكن، ژبه‌ر كو په‌كه‌كێ ل چیایێن بادینانێ ژی هێز هه‌بوو و دكاری ل ور ژی ئێریشا سه‌ر په‌ده‌كێ بكه، ب ڤێ یه‌كێ ژی دۆرپێچا سه‌ر په‌ده‌كێ دا كوورتر به و وێ نه‌چار مابا ناڤچه‌یێ ب جی بهێله، لێ به‌لێ ئه‌ڤ پیلانا په‌كه‌كێ و ئیرانێ بێ به‌رسڤ نه‌ما، ژ به‌ر كو ل مه‌ها 11 یا سالا 1997ان، ئارته‌شا تركیێ تێ ناڤا خاكا باشوور و په‌كه‌كه نه‌چار دبه سه‌رجه‌م ئه‌و ناڤچه‌یێن كو خستنه ژێر كۆنترۆلا خوه، جاره‌كه دن ب جی بهێله و ڤه‌گه‌ره چیایان.
ئه‌ڤ شه‌ر پێویست دكه بسپۆرێن دیرۆكێ له‌كۆلینان ل سه‌ر بكن و كوورتر وه‌ره شیرۆڤه كرن، ئه‌ڤ شه‌ر د راستی ده شه‌رێ په‌ده‌كێ و په‌كه‌كێ نه‌بوو، به‌لكو شه‌رێ ئیرانێ و هێزێن ناتۆیێ بوو، ژ به‌ر كو ئیرانێ د خوه‌ست باشوورێ كوردستانێ بكه كووراهییا ستراته‌ژییا خوه ژ بۆ كو پیلانێن شه‌رێن مه‌زنتر تێده ب رێڤه ببه.
